Theo quan niệm của người Việt, mùng 1 Tết là ngày đầu của một năm, nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ, may mắn thì cả năm cũng được tốt lành, thuận lợi. Người đầu tiên ghé thăm nhà trong năm mới được cho là có vai trò vô cùng quan trọng.
Nguồn gốc tục xông đất đầu năm
Phong tục xông đất đầu năm xuất phát từ mong muốn của mọi người về một năm mới nhiều may mắn và hạnh phúc, tránh những điều xui xẻo. Theo truyền thống, chủ nhà sẽ chọn một người "hợp tuổi" với mình để bước vào nhà mình đầu tiên trong năm mới.
Người xưa quan niệm, nguời "vía tốt", hợp tuổi hợp mệnh chủ nhà sẽ mang đến nhiều may mắn, giúp mọi sự thuận lợi, làm ăn tấn tới. Trái lại, nếu là người không phù hợp thì có thể mang đến nhiều điều rủi ro, trắc trở, khiến cả năm lao đao, làm ăn bất lợi.
Thời điểm xông đất tính từ thời khắc Giao thừa cho đến sáng ngày mùng 1 Tết Nguyên đán. Người xông đất thường chỉ đến nhà trong khoảng 5 - 10 phút để cầu chúc gia chủ gặp nhiều may mắn, bình an.
Theo tục lệ, người đến xông đất cần chuẩn bị trang phục tươm tất, gọn gàng, có màu sắc tươi sáng. Khách đến nhà cũng nên mang theo một chút quà Tết để biếu chủ nhà như mứt Tết hay bánh chưng. Xông đất xong còn mừng tuổi, chủ yếu là cho trẻ con trong nhà.
Sau đó, chủ nhà cũng hoan hỉ chúc lại người xông đất, đồng thời thiết đãi một vài món ăn hay thức uống. Chuyện ăn uống cũng chỉ mang tính tượng trưng cho có lệ, như ăn vài miếng bánh, miếng mứt, uống một ly rượu hay chén trà. Mọi người sẽ cùng nhau nhấm nháp hương xuân đầu năm trong không khí đầm ấm và tràn trề hy vọng mới.
Cũng có gia đình để người thân trong nhà tự xông đất. Cụ thể, gia đình chọn một người dễ vía, đi ra khỏi nhà từ trước thời khắc giao thừa, dự lễ tại đình chùa, sau đó xin hương hái lộc. Lúc trở về nhà đã bước sang năm mới, người này tự xông đất, đem sự tốt lành quanh năm về cho gia đình theo quan niệm của ông bà xưa.
Tục xông đất đầu năm là nét văn hóa đặc trưng của người Việt, ở một khía cạnh nào đó mang ý nghĩa gắn chặt tình cảm và mang đến cho nhau những lời chúc may mắn tốt lành nhất trong ngày đầu năm mới.
Ngoài ra, phong tục đặc biệt này còn thể hiện khát vọng thịnh vượng, an khang, hạnh phúc của các gia đình mỗi dịp Tết đến xuân về.
Một số lưu ý khi chọn người xông đất đầu năm
Khi chọn người xông đất đầu năm, bạn nên ưu tiên những người có nhân cách tốt, tính tình hài hòa, có công việc tốt, ngoại hình sáng, gia đình hạnh phúc để đảm bảo sẽ mang "vía" tốt lành, sự may mắn và thịnh vượng đến cho gia đình bạn.
- Chọn người khỏe mạnh, có đạo đức, tính tình vui vẻ, hiền lành, phóng khoáng.
- Chọn người có cuộc sống hôn nhân viên mãn, công danh phát đạt, tài lộc đủ đầy, có địa vị và danh vọng trong xã hội thì càng tốt.
- Chọn người có tên hay, tên đẹp và mang ý nghĩa tốt lành đến xông đất như Phúc, Thọ, An, Khang, Cát Tường, Lộc, Phát...
Một số lưu ý khi xông đất đầu năm
- Tránh chọn những người hợp tuổi nhưng nhà đang có tang, kinh doanh thua lỗ hoặc có chuyện đau buồn như chia ly, đổ vỡ đến xông đất.
- Không nhờ những người có đạo đức không tốt hoặc vướng vào chuyện kiện cáo, tranh chấp đến xông nhà.
- Hai vợ chồng cùng đến xông đất thì người chồng phải bước vào trước.
- Người xông đất kiêng mặc quần áo đen hoặc trắng.
- Phụ nữ nên tránh xông đất vì phụ nữ mang tính âm, trong khi xông đất đầu năm cần nhiều dương khí vào nhà thì mới mang lại sức khỏe, làm ăn phát tài.
- Những người có việc buồn, có tang, không được khỏe mạnh, có tuổi xung khắc với chủ nà thì không nên xông đất nhà người khác.
- Kiêng thuê người xông đất
- Khi đến xông đất, chỉ nên nói tới những câu chuyện vui vẻ, tránh kể lể chuyện cũ, chuyện buồn.
- Phụ nữ có thai nên kiêng không đi xông đất trong năm mới.
* Thông tin trong bài chỉ mang tính chất giải trí, tham khảo
Đinh Kim(T/h)
