Vào năm 1957 tại một ngôi làng nhỏ ở huyện Hoa, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, một lão nông tên là Yên Tư Nghĩa đang làm ruộng thì phát hiện trong lớp đất có thứ gì đó màu xám đen, hình thù kỳ lạ.
Vì tò mò ông lão nhặt về rửa sạch lớp bùn đất thì nhận ra đây là một cái hũ bằng gốm hình con chim.
Nghĩ đây chỉ là chiếc bình gốm thông thường, lão nông đem về làm bát đựng thức ăn cho đàn gà nuôi ở vườn nhà mà không biết "xuất thân" của hũ gốm hình con chim lại không hề tầm thường như ông lão tưởng mà chính là di vật văn hóa hạng nhất.
Một năm sau khi nhặt được hũ gốm, nhóm chuyên gia khảo cổ phát hiện ra di chỉ Văn hóa Yangshao (Văn hóa Ngưỡng Thiều) tại thôn Tuyền Hộ thuộc huyện Hoa gần đó.
Ông lão lúc đó mới chợt nhớ tới hũ gốm mình nhặt được cách đây 1 năm. Ông thầm nghĩ, làng Thái Bình gần ngay làng Tuyền Hộ, tiện các nhà khảo cổ đang điều tra ở gần đó, chi bằng mang hũ gốm tới đó nhờ các chuyên gia xem hộ.
Lão nông đem hũ gốm tới chỗ các nhà khảo cổ học và kể về quá trình nhặt được vật này. Sau khi kiểm định cẩn thận, các chuyên gia xác nhận rằng đó là Đào Ưng Đỉnh thuộc thời kỳ đồ đá mới.
Đào Ưng Đỉnh có vẻ ngoài đơn giản của hình con chim ưng, cao 35,8 cm, đường kính 23,3 cm. Sau khi biết rằng đó là bảo vật quý giá, ông lão vô cùng ngạc nhiên và lập tức trao Đào Ưng Đỉnh lại cho đội khảo cổ.
Nhờ đó mà di vật này được nhiều người biết đến, hiện nó được lưu trữ và bảo vệ trong Bảo tàng quốc gia Trung Quốc.
Thùy Dung (T/h)
