Nguồn gốc cách viết Xmas
Từ Christmas - Lễ Giáng sinh - được ghép vào từ 2 từ là Christ và Mass. Trong đó Christ (còn được phiên âm là Ki-tô) là Đấng chịu xức dầu, người Do Thái cổ dùng từ này để gọi đấng được Thiên Chúa sai đến giải cứu dân Chúa, trong ngôn ngữ hiện đại được hiểu là Đấng cứu thế, chỉ chúa Giêsu. Còn Mas là viết tắt của Mass, nghĩa là thánh lễ.
Như vậy, Christmas có nghĩa là ngày thánh lễ của Đấng Christ, chỉ lễ mừng ngày Đức Giêsu giáng sinh cứu chuộc loài người, theo niềm tin Thiên Chúa giáo.
Tuy nhiên tại sao người ta dùng Xmas thay cho Christmas, nghĩa là thay Christ chỉ bằng chữ X? Nguyên do là từ Christ trong tiếng Anh vốn có nguồn gốc từ từ Χριστός (đọc là Khrīstos) trong tiếng Hy Lạp, với chữ X đứng đầu. Do đó, viết Xmas thực ra là cách viết tắt, sử dụng phụ âm đầu của từ Christ trong tiếng Hy Lạp.
Các học giả hiện chưa khẳng định được từ Xmas được dùng như một cách thay thế cho Christmas từ bao giờ. Tuy nhiên các tài liệu cho thấy cụm từ này bắt đầu phổ biến từ thế kỷ đầu Công nguyên, có học giả cho rằng nó phổ biến từ thế kỷ 13.
Đến thế kỷ 15, Xmas xuất hiện như một ký hiệu được sử dụng rộng rãi thay cho Christmas. Sau khi Johannes Gutenberg phát minh ra máy in vào năm 1436, nhà thờ tổ chức in tài liệu, sách thần học bằng công nghệ này. Thời điểm đó, việc in chữ được thực hiện bằng tay nên rất đắt. Để cắt giảm tối đa chi phí, người ta cố gắng viết gọn, và từ Xmas được dùng thay thế cho Christmas trong các bản in.
Sau khi Xmas xuất hiện trong các văn bản tôn giáo chính thống, cách viết này càng được phổ biến rộng.
Ý nghĩa cụm từ "Merry Christmas"
Mặc dù các hoạt động tổ chức Giáng sinh bắt đầu từ thế kỷ thứ tư nhưng chỉ đến năm 1699, cách nói “Merry Christmas” mới xuất hiện khi một sĩ quan hải quân sử dụng nó trong bức thư thân mật. Cụm từ này xuất hiện lần thứ hai vào năm 1843 trong tác phẩm của Charles Dickens - "Bài hát đón mừng Giáng sinh".
Trong dịp lễ Giáng sinh, không chỉ tín hữu Thiên Chúa giáo mà phần lớn mọi người đều gửi đến nhau lời chúc "Merry Christmas". Trong cụm từ này, "Merry" có nghĩa là niềm vui. Nghĩa của từ "Christmas" như giải thích ở trên, nhưng cũng có nghĩa là các con chiên của Chúa (cách dùng trong tiếng Anh cổ). Từ "Merry" gieo vào lòng người niềm hân hoan, cảm giác ấm áp hạnh phúc vì nó gắn liền với dịp lễ Giáng sinh.
Một số người sử dụng từ "Happy" thay cho "Merry" để chúc nhau trong dịp Giáng sinh. Cụm từ "Merry Christmas" trở nên phổ biến trên toàn thế giới vào thế kỷ XIX khi nó được sử dụng bởi chính nữ hoàng Anh Elizabeth II.
Cùng với đó, sự ra đời của bài hát nổi tiếng “We wish you a Merry Christmas” giúp cho cụm từ này càng phổ biển và được sử dụng rộng rãi.
Vào năm 1843, khi công nghệ in ấn bắt đầu phát triển, người ta in cụm từ "Merry Christmas" lên tấm thiệp in mừng Giáng sinh đầu tiên. Kể từ đó, "Merry Christmas" được dùng như một câu "cửa miệng" mỗi khi muốn dành tặng nhau những lời chúc Giáng sinh an lành.
Hiện chỉ người Anh và người Ireland vẫn dùng cách nói "Happy Christmas" bởi trong thế kỷ 19, từ "Merry" ở Anh được hiểu với nghĩa là "chếnh choáng, ngà ngà say". Và kể từ đó, người ta vẫn sử dụng câu chúc "Happy Christmas" thay vì "Merry Christmas" như phần còn lại của thế giới.
Linh Chi(T/h)
