Trong chốn hậu cũng Trung Quốc xưa không thiếu mỹ nhân, song không phải ai cũng có thể tìm được chỗ đứng cho mình. Những người mang long thai, sinh được con cho Hoàng tộc thường nắm trong tay vận lớn, có khả năng thay đổi cuộc đời, thậm chí có thể bước đến đỉnh cao.
Tuy nhiên, trong lịch sử cũng có những nữ nhân không sinh được con cho Hoàng thượng nhưng vẫn nhận được sự kính trọng và quý mến. Một trong số đó là Đôn Di Hoàng Quý Phi.
Đôn Di Hoàng quý phi sinh năm Khang Hy thứ 22, cha của bà là Tam Phẩm Hiệp Lĩnh Dụ Mãn. Lúc nhập cung, Đôn Di Hoàng quý phi chỉ mới 17 tuổi, tức kém Khang Hy tới gần 30 tuổi.
Một số bản thoại có chép, Đôn Di Hoàng quý phi rất xinh đẹp, vẻ đẹp của nàng không lộng lẫy kiêu sa nhưng vô cùng mềm mại, ngọt ngào, nhìn một lần là nhớ mãi. Cùng với xuất thân rất cao, nàng được Khang Hy rất coi trọng.
Đến năm Khang Hy thứ 39, Qua Nhĩ Giai thị khi đó mới 17 tuổi nhưng đã được sách phong Hòa tần. Vị trí này đối với một phi tần mới nhập cung thì quả thực khiến nhiều người phải ghen tị.
Thời gian đó, Hòa tần rất được sủng ái, nhanh chóng có thai. Đáng tiếc, công chúa sau sinh còn chưa kịp đặt tên đã mệnh yểu qua đời. Bất hạnh hơn, vì quá đau thương, hơn nữa sinh con thân thể bị hao tổn, Hòa tần không thể có con nữa.
Mặc dù vậy, Khang Hy không hề lạnh nhạt với bà, vẫn vô cùng sủng ái, yêu chiều. Sau một thời gian, bà được tấn phong làm Hòa Phi.
Năm 1722, Khang Hy băng hà, Ung Chính lên ngôi, lúc này Hòa phi 38 tuổi, vẫn được coi là tương đối trẻ. Hơn nữa, vì không có con cái, cuộc sống của nàng không có tranh đấu, rất an nhàn.
Hoàng đế Ung Chính cũng đối xử rất tử tế và chu đáo với Hòa phi vì một vài lý do sau. Thứ nhất, Hòa phi là vị phi tần không can dự vào sự kiện "cửu tử đoạt đích". Thứ hai, Hòa phi là phi tần của tiên hoàng và không có con cái nối dòng. Thứ ba, Hòa phi là người từng nuôi dạy rất chu đáo cho Hoằng Lịch (tức Càn Long), con trai của Ung Chính.
Ung Chính rất tôn kính và phong Hòa phi làm Hoàng Khảo Quý phi. Hai người tuy không phải mẹ con ruột thịt nhưng tình cảm rất gắn bó và thân thiết.
Sau khi Ung Chính qua đời, Càn Long lên kế vị. Lúc bấy giờ, Hoàng Khảo Quý phi cũng đã lớn tuổi. Nhớ tới ân dưỡng dục năm xưa nên Càn Long luôn hiếu thuận và tôn kính vị phi tần của hoàng đế Khang Hy, thậm chí còn phong tôn làm Ôn Huệ Quý thái phi. Đến năm Càn Long thứ 8 (năm 1743), sau khi Khác Huệ Hoàng quý phi Đông Giai thị qua đời, hoàng đế Càn Long đã tấn tôn bà làm Ôn Huệ Hoàng Quý thái phi, địa vị vô cùng cao quý trong hậu cung.
Hoàng đế Càn Long rất hiếu thuận với Ôn Huệ Hoàng Quý thái phi giống như bà nội của mình. Đến năm Càn Long thứ 33 (năm 1768), Ôn Huệ Hoàng Quý thái phi qua đời, hưởng thọ 86 tuổi. Hoàng đế Càn Long đã làm lễ dâng thụy hiệu cho bà là Đôn Di Hoàng Quý phi và cho an táng vào Hoàng quý phi viên tẩm ở trong Cảnh lăng.
Các sử gia cho rằng, mặc dù Đôn Di Hoàng quý phi không con không cái, nhưng nhờ xinh đẹp lại tài đức, nhận được sự yêu thương, kính trọng của cả 3 vị hoàng đế nổi tiếng. Nàng cũng trở thành một trong những phi tần sống thọ nhất, sung sướng nhất, suốt đời bình an, thực sự làm cho người khác phải ước ao.
Mộc Miên(T/h)
