Loài cá tiến vua quý hiếm ở Việt Nam
Cá Anh Vũ, còn được biết đến với cái tên cá mõm lợn hay tên khoa học là Semilabeo notabilis, là một loài cá nước ngọt quý hiếm mang đậm dấu ấn lịch sử và văn hóa Việt Nam. Sở hữu vẻ ngoài độc đáo với "thân cá chép, mép lợn con", cá Anh Vũ từ lâu đã được xem là loài "cá tiến vua", biểu tượng cho sự sang trọng và quyền quý.
Cá Anh Vũ có thân hình thon dài, dẹt bên. Điểm đặc biệt nhất của loài cá này chính là phần môi dày, cong và bành ra, được ví như "môi lợn". Đây cũng chính là bộ phận được cho là ngon nhất của cá Anh Vũ. Sở dĩ cá Anh Vũ có chiếc môi đặc biệt này là do tập tính kiếm ăn. Chúng thường sống ở những nơi nước chảy xiết, bám vào đá và dùng môi để cạp rong rêu.
Thịt cá Anh Vũ trắng, dai, thơm ngon và có vị ngọt thanh đặc trưng. Cá có ruột rất nhỏ, chỉ nhỉnh hơn que tăm, và rất ít xương dăm, khiến cho việc chế biến và thưởng thức trở nên dễ dàng hơn. Cá Anh Vũ trưởng thành có kích thước trung bình từ 31 - 67cm, cân nặng có thể lên tới 5kg. Tuy nhiên, để đạt được kích thước "khủng" từ 4 - 8kg, cá Anh Vũ phải sống ít nhất 10 - 15 năm.
Hiện nay, cá Anh Vũ chỉ được tìm thấy ở Việt Nam và Trung Quốc. Tại Việt Nam, cá Anh Vũ phân bố chủ yếu ở thượng nguồn các con sông lớn như sông Hồng, sông Kỳ Cùng, sông Lam. Dựa vào đặc điểm hình thái và khu vực sinh sống, cá Anh Vũ ở Việt Nam được chia thành 3 loại: cá Anh Vũ Phú Thọ (trọng lượng khoảng 1kg), cá Anh Vũ Tây Nguyên (khoảng 2kg) và cá Anh Vũ đầu vàng.
Thông tin trên tờ Tổ Quốc, do bị khai thác quá mức, môi trường sống bị thu hẹp, cá Anh Vũ đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng cao. Loài cá này đã được xếp vào mức V trong Sách Đỏ Việt Nam, cần được bảo vệ nghiêm ngặt và có các biện pháp bảo tồn hiệu quả.
Giới nhà giàu săn lùng bất chấp giá bán đắt đỏ
Cá Anh Vũ được ví như "linh hồn của dòng sông Lô" không chỉ là một món ăn "tiến vua" ghi dấu ấn trong lịch sử ẩm thực Việt Nam mà ngày nay còn trở thành đặc sản được giới nhà giàu săn lùng ráo riết. Sở dĩ loài cá này có sức hút mạnh mẽ đến vậy là bởi hương vị thơm ngon đặc biệt, giá trị dinh dưỡng cao và số lượng vô cùng khan hiếm.
Cá Anh Vũ ngon nhất là khi hấp chín, giữ trọn vẹn vị ngọt tự nhiên. Ngoài ra, loài cá này còn có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn khác như nướng, nấu canh, làm chả cá... đều mang đến hương vị "ngon tuyệt trần".
Chính sự kết hợp giữa giá trị lịch sử, hương vị độc đáo và độ quý hiếm đã đẩy giá cá Anh Vũ lên "trên trời", có thể lên tới hàng triệu đồng mỗi kilogram. Thông thường, giá cá Anh Vũ dao động từ 1,5 đến 3 triệu đồng/kg tùy thuộc vào chủng loại, kích thước và nguồn gốc. Cá Anh Vũ sinh trưởng tự nhiên ở vùng Bạch Hạc, Phú Thọ được cho là có chất lượng tốt nhất.
Mặc dù có mức giá "đắt xắt ra miếng" nhưng nhiều người sành ăn vẫn sẵn sàng chi trả để được một lần thưởng thức món ăn từng được xem là "cao lương mỹ vị" thời xưa.
Tuy nhiên, bên cạnh sức hút của thị trường, việc khai thác và buôn bán cá Anh Vũ cần được kiểm soát chặt chẽ hơn nữa. Nhu cầu tiêu thụ ngày càng tăng đang gây áp lực lớn lên loài cá này, tiềm ẩn nguy cơ tuyệt chủng nếu không được bảo tồn đúng cách. Cần có những biện pháp cụ thể để bảo vệ và phát triển nguồn lợi cá Anh Vũ, đảm bảo sự bền vững cho cả hệ sinh thái sông Lô.