Vấn đề Biển Đông “nổi cộm” tại Diễn đàn an ninh ARF

Theo RFI, vấn đề sẽ được nêu bật tại Diễn đàn ARF là những hành động gần đây của Trung Quốc tại Biển Đông, bị tố cáo là khiêu khích và gây mất ổn định trong vùng khi tìm cách thay đổi hiện trạng theo chiều hướng có lợi cho Bắc Kinh.

Các hành động đó bao gồm việc ráo riết xây dựng các công trình trên các hòn đảo, bãi đá mà Trung Quốc đã cưỡng chiếm từ tay các nước láng giềng Việt Nam và Philippines cũng như việc phong tỏa, đe dọa phong tỏa các thực thể hiện đang do các quốc gia Đông Nam Á kiểm soát, mà ví dụ cụ thể nhất là trường hợp bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal) ở quần đảo Trường Sa – nơi đang có binh sĩ Philippines đồn trú.

Hành động lộ liễu nhất vẫn còn gây quan ngại chính là vụ Trung Quốc cho hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam  và không ngần ngại huy động một đội tàu hùng hậu hơn một trăm chiếc đi theo bảo vệ, liên tục dùng các biện pháp thô bạo như đâm va, phun vòi rồng để ngăn cản tàu chấp pháp Việt Nam.

Tất cả những hành động thô bạo đó đã bị quốc tế, trong đó có Mỹ, tố cáo. Một trong những hướng mà Mỹ vận động tại Diễn đàn an ninh ARF lần này là hậu thuẫn cho một quyết định đình chỉ các công trình xây dựng, cải tạo trên Biển Đông, tránh những hành vi khiêu khích và gây nên tình trạng mất ổn định.

Ý tưởng này đã từng được người trực tiếp theo dõi hồ sơ Biển Đông tại Bộ Ngoại giao Mỹ là ông Daniel Russel - Trợ lý ngoại trưởng Mỹ đặc trách Châu Á-Thái Bình Dương - nêu lên. Theo ông Russel, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry sẽ đích thân đưa ra đề nghị này nhân cuộc họp của Diễn Dàn ARF vào ngày 10/8 tới.

Điểm đáng chú ý là chiến lược ngoại giao của Washington lần này đã được hậu thuẫn gần như tuyệt đối của Quốc hội Mỹ, với nghị quyết tố cáo Trung Quốc đã được Thượng viện nhất trí thông qua, trong lúc một nghị quyết ủng hộ các nỗ lực của chính quyền đang trên đường được thông qua tại Hạ viện.

Giới nghiên cứu và học giả cũng đã nhập cuộc, với một loạt khuyến nghị được Trung tâm nghiên cứu CSIS tại Washington chuyển lên cho chính quyền Mỹ, tập hợp các ý kiến đa phần là phê phán Trung Quốc, từng được nêu lên trong một cuộc hội thảo gần đây.

Các động thái trên đây của phía Mỹ đang đẩy Trung Quốc vào thế thủ. Trung thành với chính sách có thể nói là “bất cần lý lẽ”, Bắc Kinh tiếp tục khẳng định có quyền “muốn làm gì thì làm” ở Biển Đông, nhân danh một thứ chủ quyền phi lý “bắt nguồn từ lịch sử” và ỷ vào thế nước lớn.

Theo hãng tin Anh Reuters, ngày 4/8, Dịch Tiên Lương (Yi Xianlang) - Vụ phó Vụ Biên giới và Ðại dương thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc - đã công khai nói với báo chí rằng Trung Quốc “có quyền xây dựng bất cứ cái gì” trên các hòn đảo ở Biển Ðông. Ông này ngang nhiên nói: “Các đảo thuộc quần đảo Trường Sa là lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc, cho nên chỉ có chính quyền Trung Quốc mới có quyền làm hay không làm cái gì ở đó”.

Dịch Tiên Lương không hề chối cãi việc Bắc Kinh đang xây dựng các công trình trên Biển Đông, nhưng lại tố cáo điều được ông cho là “bên trọng, bên khinh” vì các nước khác cũng đã có những chương trình xây dựng tương tự từ biết bao năm nay.

Vấn đề không được quan chức ngoại giao Trung Quốc này nêu lên là Hoàng Sa, đá Gạc Ma, Đá Vành Khăn, Đá Chữ Thập… đều là những nơi mà Trung Quốc đã dùng vũ lực đánh chiếm.

Ngoài ra, việc nói rằng đó chỉ là những công trình dân sự nhỏ, mới bắt đầu thực hiện từ một năm nay, đều sai sự thật. Bằng chứng cụ thể là những cơ sở đồ sộ trên đảo Phú Lâm ở Hoàng Sa, hay các pháo đài, các trạm radar ở Trường Sa, hoàn toàn không thể được xây lên trong “một sớm, một chiều” và cũng không phải là những “công trình dân sự”.