Bên cạnh những hoạt động chuyên môn, nhiều người nổi tiếng đang thử sức viết tự truyện, nhưng liệu họ đã hiểu tự truyện chân chính là thế nào?
Thời gian gần đây, trào lưu nghệ sĩ ra mắt tự truyện không còn xa lạ với người hâm mộ. Bên cạnh việc ghi lại cảm xúc, hành trình nổi tiếng, những thăng trầm trong cuộc sống, nhiều nghệ sĩ còn xem viết sách, ra mắt tự truyện là hình thức kể chuyện đời tư để đánh bóng tên tuổi.
Hàng loạt những người nổi tiếng đã "dũng cảm", mạnh tay đưa ra những góc khuất trong nghề hay trong xã hội mà ít ai biết đến. Nhiều cuốn tự truyện "thuận buồm" được công chúng háo hức đón nhận, nhưng cũng có không ít cuốn tự truyện ngay từ khi ra mắt đã dính lùm xùm không hay hoặc đôi khi nhanh chóng bị “quên lãng”.
Những người làm sách thì tìm cách săn lùng người nổi tiếng, khuyến khích họ chia sẻ câu chuyện đời tư, còn độc giả thì mong ngóng, đón chờ những câu chuyện hậu trường thuộc hàng “thâm cung bí sử”, những tâm sự mà người nổi tiếng rút ruột gan để trải lòng. Do tính chất của thể loại, nên những câu chuyện trong tự truyện mặc nhiên được coi là có thật. Tuy nhiên, trong câu chuyện đời tư của một người nổi tiếng có gắn với nhiều người nổi tiếng khác, đôi khi có nguy cơ bị phản bác lại rất cao. Bởi khi tất cả đều là người của công chúng, cùng được quan tâm như nhau, nhưng nhìn nhận về “sự thật” của họ lại khác nhau, thì tranh luận là điều khó tránh khỏi.
Nghệ sĩ Lê Vân và cuốn tự truyện gây tranh cãi 12 năm về trước. |
Hiện nay, viết tự truyện của người nổi tiếng đã không còn quá xa lạ với công chúng, nhưng liệu chính những người nghệ sĩ, những người nổi tiếng kia - họ đã hiểu thực sự để viết một cuốn tự truyện như thế nào hay không? Không phải ai chắp bút, ai kể chuyện cũng được coi là đang viết tự truyện cho cuộc đời mình. Hoàn toàn không phải!
Viết tự truyện là một nhu cầu chính đáng. Người ta mượn tự truyện để kể lại cuộc đời của mình và thường là của những nhân vật có tên tuổi nhất định, có sức ảnh hưởng. Qua tự truyện, người ta bày tỏ lòng yêu – ghét đối với những vấn đề nào đó, những con người nào đó, cùng những tâm tư, khát vọng không chỉ vào thời điểm diễn ra sự kiện mà cả ngay lúc viết tự truyện nó vẫn luôn để lại dấu ấn khó quên.
Không ít giới nghệ sĩ xem tự truyện là một thủ thuật, công cụ để đánh bóng tên tuổi, mà chẳng cần quan tâm đến việc có được đón nhận, chia sẻ hay không? Cách làm này hiện nay cũng khá phổ biến hay còn gọi với cái tên hơi khó nghe là “công nghệ PR trá hình” có tổ chức bài bản.
Nhiều người đặt câu hỏi vì sao nhiều người nổi tiếng viết tự truyện được công chúng đón đợi còn một số tự truyện mới chỉ ra mắt đã bị ném đá không thương tiếc. Có những tự truyện là tâm huyết, là cả một khoảng thời gian dài nhân vật chính trải qua để đong lại xúc cảm, nhưng cũng có những thứ tự gắn cho mình cái mác “tự truyện”. Một điều không thể phủ nhận, cái “bán” cảm xúc của nhân vật cho thiên hạ chiêm ngưỡng nó không chân chính, thay vào đó là những câu chuyện nhảm nhí, câu view đến tầm thường. Vậy mới thấy, ranh giới giữa sự thật, giữa những gì gọi là bòn rút tâm can ra và những chiêu trò để đánh bóng tên tuổi, tạo scandal rất mong manh.
Trước đây, diễn viên gạo cội Thương Tín cũng ra cuốn “Thương Tín - Một đời giông bão”. Mặc dù được đông đảo khán giả quan tâm nhưng cuốn tự truyện cũng nhận không ít ý kiến trái chiều vì tiết lộ những góc khuất đằng sau chuyện tình cảm. Chẳng hạn việc tiết lộ cuộc hôn nhân không tình yêu và từng bị người vợ cũ tống tiền, hay trong đó ông còn “động chạm” đến một nữ diễn viên được viết ký hiệu H.D. Điều đó đã gây không ít phiền toái cũng như ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống cá nhân của nhân vật được ông nhắc đến.
NSƯT Lê Vân trong cuốn tự truyện “Yêu và Sống” gây nên cuộc tranh cãi nảy lửa về việc bà cư xử không đúng mực khi yêu và sinh con với người khác trong thời gian còn đang sống chung với chồng hay những xích mích trong hôn nhân của ba mẹ khiến người thân bẽ bàng...
Mới đây nhất, tiên phong trong "làng bóng", chàng cựu tiền đạo mang áo số 9 Lê Công Vinh cũng ra mắt độc giả tự truyện với tên “Phút 89”. Ngay từ khi ra mắt cho đến nay, Công Vinh đã gặp rất nhiều ý kiến phản bác gay gắt từ những người được anh “ưu ái” xướng tên, bởi cả những người hâm mộ. Bởi sự thật theo cách họ thấy không phải sự thật như cách người khác thấy.
Có thể thấy, ngoài viết nên câu chuyện của đời mình, những gì xảy ra tạo nên dấu ấn của mình, người viết tự truyện cũng cần tôn trọng sự thật, đừng biến người khác thành cái giá để đỡ mình lên cao. Việc xâm phạm đời tư, thậm chí được cho là vu khống người khác bởi những nhận định chủ quan, ý kiến phiến diện của mình là điều hoàn toàn sai trái.
Và cuối cùng, cái kết lại vẫn là mong muốn những người nghệ sĩ hãy thận trọng khi lên ý tưởng và chắp bút cho câu chuyện cuộc đời, để có một dấu ấn cá nhân riêng không nhầm lẫn với bất cứ ai và như thế nào để mang đến cho độc giả cảm nhận được câu chuyện của mình một cách chân thành và đúng nghĩa với tên gọi tự truyện. Đừng chạy theo trào lưu cũng đừng vì lợi nhuận, đừng hám cái hư danh tầm thường mà đánh mất hình ảnh của mình. Bởi độc giả cũng là người thông minh, họ biết phân biệt đúng sai và cũng chính là những người trực tiếp kiểm chứng cũng như đón nhận sản phẩm của người nghệ sĩ. Từ đó mỗi độc giả cũng sẽ có một câu trả lời thỏa đáng cho riêng mình!
* Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả!
Hải Yến
Báo giấy Đời sống & Pháp luật số 67
