Trung Quốc biến thành “bị cáo” tại Shangri-La 2014

Trung Quốc đơn độc tại Diễn đàn An ninh Châu Á Shangrila diễn ra hàng năm tại Singapore. Theo RFI, hành động gây bất ổn định của Bắc Kinh bị Washington cảnh cáo trong khi Tokyo, nhân danh hòa bình khu vực, tuyên bố sẽ chủ động hơn và giúp đỡ nhiều hơn các quốc gia Đông Nam Á bị Trung Quốc bắt nạt.

Tại Diễn đàn An ninh khu vực Sangri-La, Thủ tướng Shinzo Abe - với tư cách là khách mời chỉ đạo - tuyên bố Nhật Bản và Mỹ sẵn sàng thắt chặt hợp tác với Australia  và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

Phát biểu trước các phái đoàn quân sự cao cấp, chuyên gia quân sự, ngoại giao quốc tế - trong đó có Trung Quốc và Đông Nam Á, Thủ tướng Shinzo Abe loan báo Nhật Bản sắp chuyển giao cho Philippines 10 tàu tuần duyên để tăng cường khả năng tự vệ. Indonesia cũng sắp nhận được 3 tàu tuần duyên tương tự và Việt Nam cũng có thể được hỗ trợ không khác gì hai nước ASEAN kia.

Thông điệp an ninh của Thủ tướng Nhật Bản được đưa ra vào lúc tình hình Biển Đông và Biển Hoa Đông tăng nhiệt. Hôm 31/5, hai tàu tuần duyên Trung Quốc lại xâm nhập quần đảo Senkaku (mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư). Ngày 25/5, Trung Quốc cho máy bay chiến đấu bay sátmột máy bay quân sự Nhật Bản, chỉ cách có 30 mét.

Trong vùng lãnh hải Việt Nam, Trung Quốc hành xử như đang ở “ao nhà”: đặt giàn khoan tìm khí đốt, huy động hàng trăm hải thuyền trấn áp tàu Cảnh sát biển và tàu cá của ngư dân Việt Nam. Bắc Kinh ngang nhiên tuyên bố 80\% diện tích Biển Đông là của Trung Quốc.

Trong một phản ứng mới nhất, Việt Nam hôm thứ Năm 29/5, tố cáo tàu chiến Trung Quốc chĩa súng uy hiếp tàu Cảnh sát biển Việt Nam. Trong cuộc đọ sức không tương xứng với Trung Quốc năm 2012, Philippines đã bị mất vùng đảo đá ngầm Scarborough và là ngư trường truyền thống của dân chài.

Trong thông điệp tại Singapore, Thủ tướng Nhật Bản nhiều lần nhắc đến “nhà nước pháp quyền” kêu gọi các quốc gia trong vùng tôn trọng 3 nguyên tắc: tôn trọng chuẩn mực quốc tế về đường phân định biên giới; không dùng biện pháp cưỡng chế, áp đặt và phải giải quyết bằng biện pháp hòa bình.

Không tố cáo đích danh Trung Quốc, Thủ tướng Shinzo Abe lên án các hành động “vi phạm ba nguyên tắc này” cố tình “làm thay đổi nguyên trạng”.

Theo quan điểm của Thủ tướng Abe, để bảo vệ hòa bình trong khu vực trước những đe dọa của Trung Quốc, các nước liên hệ cần hợp tác chặt chẽ với nhau và Mỹ cũng như Australia.

Chiến lược được đặt tên là “Kế hoạch phòng vệ tập thể » cho phép Nhật Bản - hiện đang bị Hiến pháp hòa bình trói buộc - có thể động binh khi một đồng minh bị uy hiếp mà không cần chờ đến phiên mình bị tấn công.

Sáng kiến của Tokyo đã được Washington, qua tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel, hoan nghênh và ủng hộ.

Kế hoạch này, nếu được thực thi, sẽ tạo điều kiện cho Nhật bản một vai trò chủ động hơn thay vì phải chờ và nhờ sức mạnh của Mỹ. Mặt khác, nó giúp cho ngành công nghệ quân sự Nhật Bản phát triển mạnh và làm nhẹ gánh nặng tài chính của Mỹ trong chiến lược “xoay trục” sang Châu Á. Các nước Đông Nam Á có được một đồng minh gần gũi cả về quân sự lẫn kinh tế.

Phản ứng của Trung Quốc không làm giới phân tích ngạc nhiên. Theo AFP, bà Phó Oánh, chủ tịch Ủy ban đối ngoại của quốc hội Trung Quốc có mặt tại Singapore, cho rằng Nhật Bản khai thác xung khắc biển đảo để sửa đổi chính sách an ninh khu vực và điều này làm các quốc gia trong vùng lo ngại.

Thế nhưng, ngoại trừ Bắc Kinh, chưa một thủ đô Châu Á nào bị Trung Quốc uy hiếp lên tiếng phản đối Nhật Bản.