Hai cuộc bầu cử gần đây nhất đã đặt ra câu hỏi về vai trò và giá trị của cuộc họp Đại cử tri đoàn trên tư cách một tổ chức hợp hiến.
Sự chênh lệch giữa những lá phiếu phổ thông và đại cử tri trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016 đã nêu bật sự khác biệt giữa các nguyên tắc dân chủ và liên bang. Vấn đề này một lần nữa được đề cập tới trong cuộc bầu cử năm 2020 dưới một góc độ khác. Nhiều tranh cãi về vai trò và giá trị của Đại cử tri đoàn đã được đưa ra sau các sự kiện này.
Theo đó, những người phản đối Đại c trửi đoàn cho rằng đã đến lúc cần phải loại bỏ nhóm này và ủng hộ một thể chế mới trong đó các lá phiếu phổ thông sẽ trực tiếp quyết định kết quả bầu cử theo nguyên tắc đa số. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, cựu Tổng thống Barack Obama cũng từng nêu quan điểm về vấn đề này. Cụ thể, ông Obama cho rằng đã đến lúc cần xem xét lại sự cần thiết của Đại cử tri đoàn.
Vai trò của Đại cử tri đoàn là để cân bằng quyền lực chính trị giữa bang và chính quyền liên bang. Ảnh: PBS |
Tuy nhiên, hãng tin The Hill nhận định Đại cử tri đoàn đóng một vai trò quan trọng trong hiến pháp và việc loại bỏ nhóm này có thể làm thay đổi sự cân bằng quyền lực chính trị giữa các bang, làm suy yếu mô hình chính phủ đại diện theo chủ nghĩa liên bang.
Trong hiến pháp Mỹ, Điều II, Mục 1, Khoản 2, quy định: "Mỗi bang có quyền lựa chọn, theo sự chỉ đạo của cơ quan lập pháp của họ, số lượng đại cử tri bằng tổng số Thượng nghị sĩ và Hạ nghị sĩ của bang tại Quốc hội. Tuy nhiên, đại cử tri không được phép là Thượng nghị sĩ, Hạ nghị sĩ hoặc người đứng đầu văn phòng phụ trách ngân khố".
Đại cử tri đoàn được thành lập một phần để kiềm chế các "sự cai trị đám đông" như dưới thời cựu Tổng thống James Madison và một vài người khác. Bên cạnh đó, Đại cử tri đoàn còn là tiếng nói của các bang trong cuộc bầu cử tổng thống. Đại cử tri đoàn giúp các bang tham gia và đại diện cho lợi ích của các bang trong hoạt động của chính phủ liên bang.
The Hill nhận định, có lẽ từ sau Nội chiến, Tu chính án thứ 14 và sự lớn mạnh của Nhà nước Hành chính Liên bang kể từ Thỏa thuận mới, tầm quan trọng của bang dưới tư cách một đơn vị chính trị đã bị giảm bớt. Mặc dù trong lịch sử Mỹ, cuộc Nội chiến từng là một trong những nỗi "ám ảnh" với việc các bang ly khai và tách rời lẫn nhau nhưng vai trò của họ vẫn cần được duy trì.
Tuy nhiên,truyền thông Mỹ cho rằng trong bối cảnh chính phủ liên bang đang nắm giữ quyền lực áp đảo, cuộc đua vào thượng viện tại Georgia là một nhắc nhở về vai trò của bang trong việc cân bằng quyền lực chính trị trong Quốc hội.
Minh Hạnh (Theo The Hill)
