Thời gian đào tạo tiến sĩ ở Mỹ yêu cầu từ 4-7 năm nghiên cứu, viết luận án, tuy nhiên với ông Nguyễn Xuân Anh thì chỉ cần chưa đến 2 năm.
Theo website chính thức của Đại sứ quán Mỹ ở Hà Nội, một thông báo tới các công dân Việt Nam: trước khi nộp đơn đi học ở Mỹ, các sinh viên tương lai phải rà soát kỹ càng ngôi trường họ dự định học, hoặc các chương trình giáo dục mà họ mong muốn theo đuổi.
Do vậy, bước ban đầu và cần làm trước hết là xem xét chất lượng và tính hợp pháp của ngôi trường, bao gồm việc kiểm tra ngôi trường này đã được kiểm định hay chưa.
‘Thao tác’ này được tiến hành một cách nhanh chóng thông qua việc tra cứu thông tin từ công cụ kiểm định của Bộ Giáo dục Mỹ (USDE) hoặc Hội đồng Kiểm định giáo dục đại học (CHEA).
Báo Tuổi Trẻ đưa tin, từ tháng 2/1995 đến 9/1998, ông Nguyễn Xuân Anh học cử nhân Quản trị kinh doanh trường Humber College, Canada.
Đại học cấp bằng cho ông Nguyễn Xuân Anh không danh tiếng và có tên giống với trường uy tín The University of Southern California (USC). |
Từ tháng 3/2001 đến 9/2002, ông Xuân Anh học thạc sĩ Quản trị Kinh doanh, trường California Southern University (Mỹ). Tháng 3/2005 đến 12/2006, ông Nguyễn Xuân Anh lấy bằng tiến sĩ hệ chính quy, chuyên ngành Quản trị Kinh doanh, cũng tại ngôi trường này .
Bằng được cấp trong thời gian trường chưa được kiểm định
Trường Southern California University for Professional Studies (đến năm 2007 đổi tên thành California Southern University) - nơi Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Xuân Anh lấy bằng thạc sĩ và tiến sĩ hệ chính quy chuyên ngành quản trị kinh doanh - được kiểm định bởi hai trung tâm: Hội đồng kiểm định giáo dục từ xa (DEAC) và Hội đồng các trường đại học và cao đẳng của Liên hiệp các trường học và Đại học miền Tây (WASC Senior College and University Commission).
DEAC kiểm định Trường ĐH California Southern University vào ngày 16/1/2010 và sau đó tự nguyện rút lui không kiểm định trường nữa vào ngày 1/11/2015, và công bố ngày xem xét kiểm định kế tiếp là 31/12/2019.
Trong khi đó, WASC Senior College and University Commission chứng nhận đã kiểm định ĐH California Southern University vào ngày 19/6/2015.
California Southern University là một trường đại học trực tuyến, cung cấp các khóa học online và cả học online kết hợp học tại trường. Bên cạnh đó, quy định của Bộ GD-ĐT nêu rõ, riêng với văn bằng do cơ sở giáo dục nước ngoài cấp cho người học theo hình thức học từ xa, sẽ chỉ được công nhận khi đảm bảo đồng thời hai điều kiện: các chương trình giáo dục từ xa để cấp văn bằng đã được cơ quan kiểm định chất lượng giáo dục công nhận và được Bộ GD-ĐT cho phép đào tạo hoặc liên kết đào tạo tại Việt Nam.
Theo đó, phải tới tháng 1/2010 California Southern University mới lần đầu tiên được kiểm định chất lượng bởi tổ chức DEAC.
Trong trường hợp một cơ sở đại học tuy đã nhận được chứng chỉ chất lượng, nhưng bằng cấp và tín chỉ được trường đó cấp trước thời điểm có chứng chỉ thì được coi là không có chứng chỉ chất lượng (unaccredited degrees/credits).
Tương tự, như vậy, đối chiếu quy định chung của Bộ GD-ĐT về công nhận văn bằng, những bằng được cấp trước năm 2010 - khi Trường California Southern University chưa được kiểm định - cũng sẽ không được công nhận tại Việt Nam.
Bộ GD-ĐT cũng xác định rõ: văn bằng do cơ sở giáo dục nước ngoài cấp sau khi được công nhận, sẽ là căn cứ xác nhận về trình độ đào tạo của người có văn bằng, để tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân của Việt Nam.
Văn bản công nhận văn bằng có giá trị pháp lý để người có văn bằng sử dụng văn bằng phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam.
Ông Nguyễn Xuân Anh không cần thi đầu vào khi học Thạc sĩ, Tiến sĩ
Đại học California Southern ban đầu chỉ có chương trình đào tạo cao đẳng, sau đó mở rộng cung cấp bằng cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ.
Trường không có kỳ tuyển sinh và hàng tháng luôn mở những khóa học mới. Thay vì siết chặt giờ giấc như truyền thống, sinh viên của trường có thể tự sắp xếp thời gian học cho mình, ngay cả trước khi đi ngủ hay trong thời gian nghỉ ngơi.
Những người muốn theo học có thể nộp hồ sơ trực tuyến. Khác nhiều đại học khác ở Mỹ, trường không yêu cầu ứng viên viết luận. Họ chỉ phải nộp bảng điểm tại các cấp học trước (trung học đối với cử nhân, đại học đối với thạc sĩ, thạc sĩ đối với tiến sĩ). Đối với ứng viên đến từ những nước không nói tiếng Anh, họ cần thêm chứng chỉ về trình độ.
Văn bằng của ông Xuân Anh có giá trị như thế nào?
The University of Southern California (USC) được thành lập năm 1880, là trường uy tín của Mỹ và nổi tiếng thế giới. Trong khi đó, California Southern University - trường cấp bằng tiến sĩ cho ông Nguyễn Xuân Anh - thành lập năm 1978, chỉ đào tạo online và không danh tiếng. |
Bằng tiến sĩ chuyên ngành quản trị kinh doanh của ông Nguyễn Xuân Anh là một trong ba chuyên ngành trường này đào tạo ở bậc tiến sĩ. Tại thời điểm đó, trường này chưa nhận được bất cứ một chứng nhận kiểm định chất lượng nào, dù đã được cấp giấy phép từ năm 1978.
Trong khi đó, các chứng nhận kiểm định chất lượng do các tổ chức kiểm định độc lập đánh giá và công nhận chính là tiêu chí quan trọng đầu tiên, để xác định chất lượng bằng cấp, chương trình đào tạo của một trường đại học tại Mỹ.
Do đó, hai chuyên gia về giáo dục đại học ở Mỹ khi trao đổi với Tuổi Trẻ rằng, tấm bằng tiến sĩ từ SCUPS của ông Nguyễn Xuân Anh tuy không phải là bằng bất hợp pháp, tuy nhiên có giá trị chất lượng rất thấp, nếu đối chiếu theo các tiêu chí đánh giá, xếp hạng của Mỹ.
Ngay cả ở Mỹ, tấm bằng tiến sĩ nói trên hầu như không có giá trị sử dụng, sẽ không có doanh nghiệp, tổ chức nào chấp nhận tấm bằng này trong tuyển dụng. Đơn giản, vì bằng cấp của một cơ sở giáo dục đại học không có chứng chỉ kiểm định thường bị coi là vô giá trị.
TS Đinh Công Bằng (từng là nghiên cứu sinh ở Đại học bang Florida, hiện làm việc tại Mỹ), cho rằng so sánh sự khác nhau giữa trường có chứng chỉ đào tạo từ xa là California Southern University và trường nổi tiếng The University of Southern California chẳng khác nào như “chim cút” và “đại bàng”, theo Tri thức trực tuyến.
Ông Bằng thông tin dù thành lập từ năm 1978, California Southern University mới nhận được chứng chỉ chất lượng quốc gia vào năm 2010 và chứng chỉ chất lượng vùng vào năm 2015.
"Tuy có những cái tên rất giống nhau, cùng có chứng chỉ vùng và cấp bằng tiến sĩ, sự khác biệt giữa California Southern University (CalSouthern) và The University of Southern California (USC) rất lớn, đến mức khó có thể đem ra so sánh", ông Bằng cho hay.
"Với đa số sinh viên, nhận vào trường USC là một vinh dự đáng hãnh diện. Trong khi đó, học tập và nhận bằng ở Calsouthern thường là một bước nhằm thỏa mãn những yêu cầu cần phải có trong công việc hiện tại và tương lai của sinh viên", TS Đinh Công Bằng cho biết.
GS Ngô Như Bình - Chủ nhiệm khoa Tiếng Việt tại Đại Học Harvard, Mỹ - cho rằng tấm bằng do một khoá đào tạo từ xa cấp như của California Southern University không có mấy giá trị đối với các công ty lớn, uy tín. Đương nhiên, bằng này không thể cạnh tranh được với bằng của trường đại học truyền thống, được công nhận chứng chỉ chất lượng vùng và quốc gia.
Đặng Trần Tùng (tốt nghiệp University of Nebraska - Lincoln, một trong 5 người đầu tiên đạt điểm 9.0 tại Việt Nam) chia sẻ hiện tượng những trường đại học nhỏ núp bóng các trường lớn, có truyền thống cũng tương đối phổ biến ở Mỹ. Hình thức phổ biến nhất là đặt tên gần giống nhau.
Ông Lê Viết Khuyến, nguyên phó vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học Bộ GD-ĐT, cũng cho rằng một yếu tố nữa khiến tấm bằng tiến sĩ của ông Nguyễn Xuân Anh không được đánh giá về chất lượng, đó chính là thời gian đào tạo tiến sĩ của ông Xuân Anh chỉ vỏn vẹn trong 21 tháng, nếu tính cả các kỳ nghỉ lễ theo quy định của các trường đại học tại Hoa Kỳ.
Ông Lê Viết Khuyến cho biết theo phân loại tiêu chuẩn quốc tế về giáo dục của UNESCO, thời gian đào tạo tiến sĩ ít nhất phải kéo dài 3 năm toàn thời gian. Việc quy định thời gian đào tạo tối thiểu này nhằm đảm bảo được cường độ làm việc dành cho người học trình độ tiến sĩ.
Thông tin về việc kiểm định bằng cấp, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Bùi Văn Ga khẳng định tại Hội thảo Công nhận văn bằng giáo dục đại học vào tháng 3: "Một trong những thách thức lớn đối với Việt Nam là việc công nhận văn bằng của các chương trình đào tạo trực tuyến. Bởi hiện nay, các chương trình này đa dạng, còn chất lượng, tính nghiêm túc rất khó kiểm soát".
Mặc dù, có những chương trình trực tuyến tốt nhưng làm thế nào để chọn lọc, công nhận văn bằng, tránh thiệt thòi cho những người học các chương trình trực tuyến chất lượng đang là câu hỏi khó.
(Tổng hợp)
