Richard Sorge là một người đàn ông quyến rũ, đồng thời là một điệp viên bậc thầy của Liên Xô trong Thế chiến thứ II, đóng góp lớn vào chiến thắng của quân Đồng minh.
Điệp viên Liên Xô Richard Sorge. Ảnh: Getty |
Richard Sorge sinh ra ở Baku, có cha mẹ là người Nga gốc Đức và ông lớn lên ở Đức. Thời niên thiếu, Sorge từng phục vụ trong Thế chiến thứ I. Bị thương ở mặt trận phía Đông, ông dần dần không chấp nhận nổi thực trạng khốn khổ xung quanh, và quyết định trở thành một người cộng sản. Trong suốt những năm diễn ra Thế chiến thứ II, Richard Sorge đã hoàn thành sứ mệnh gián điệp một cách hoàn hảo, thành công đánh cắp một trong những bí mật lớn nhất: Các chi tiết chính xác về cuộc xâm lược Liên Xô của Hitler vào tháng 6/1941.
Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Liên Xô lúc bấy giờ là Joseph Stalin không tin tưởng vào thông tin Hitler sẽ tiến hành cuộc xâm lược. Câu chuyện về điệp viên bậc thầy Richard Sorge đã từng không được quan tâm tương xứng.
Dựa trên những nguồn tư liệu mới của Liên Xô cũ, bao gồm tài liệu lưu trữ của Ủy ban An ninh Quốc gia Nga (KGB), Owen Matthews đã viết nên cuốn tiểu sử sống động và tỉ mỉ về điệp viên nổi tiếng của Liên Xô. Ông Matthews là cựu trưởng chi nhánh của Newsweek tại Moscow, ngưỡng mộ bản tính “dũng cảm, thông minh và sôi nổi” của Sorge theo nhiều cách dù liên tục nhắc nhở người đọc rằng đây cũng là người tàn nhẫn, hào nhoáng và khoác lác. “Ông ấy là kẻ xấu trở thành điệp viên vĩ đại”, Matthews kết luận.
Theo đó, ông Sorge từng là một người bán hàng rong, một người say rượu. Ông được cho là nghiện mạo hiểm, một kẻ khoe khoang, thường vô kỷ luật, hợm hĩnh nhưng trí tuệ, môi trường yêu thích là sòng bạc và vũ trường của Thượng Hải cũng như Tokyo trước chiến tranh.
Richard Sorge (trái) khi còn đi học. Ảnh: Getty |
Ông Sorge đã cố gắng sống ở Moscow một thời gian và kết hôn với một người phụ nữ Liên Xô tên là Katya - người mà sau này than thở rất nhiều về sự vắng mặt của chồng. Sorge có tham vọng trở thành một học giả, và khao khát đó đã giúp ông trở nên tốt hơn, giỏi giang hơn, cho phép ông được phái đến Thượng Hải. Thời bấy giờ, Thượng Hải là một thành phố tự do được kiểm soát bởi các thế lực thực dân với rất nhiều người nước ngoài sinh sống, đồng thời cũng là một trung tâm cho hoạt động gián điệp.
Ông đã tạo ra một vòng gián điệp, nơi thu về thông tin tình báo có giá trị liên quan tới cuộc nội chiến Trung Quốc và các chủ đề khác, trước khi được gửi đến nơi sẽ làm nên tên tuổi của ông sau này: Nhật Bản.
Tokyo là một triển vọng rất khác với Thượng Hải, có rất ít người nước ngoài và một chính phủ đáng ngờ, vì vậy để hoạt động ở đây, các gián điệp cần có mức độ thành thạo cao hơn. Tuy nhiên, khó khăn đó không khiến điệp viên Sorge chùn bước. Ông kết hợp một mạng lưới thâm nhập vào chính trung tâm của chính quyền Nhật Bản và có thể lấy được nhiều thông tin quan trọng về ý định, tài nguyên và khả năng của đất nước này.
Những tài liệu ghi lại cho thấy, ông Sorge đã lao vào cộng đồng Đức, quan hệ qua lại với nhiều phụ nữ, uống rượu với đàn ông và tạo dựng danh tiếng là nhà quan sát nước ngoài có hiểu biết nhiều nhất về chính trị Nhật Bản.
Đồng thời, ông là thành viên của Đảng Cộng sản Liên Xô và cả của Đảng Đức Quốc xã, cố vấn đặc biệt cho đại sứ Đức, một “tay chơi” trong những địa điểm lộng lẫy nhất ở Tokyo và là nhà cung cấp những bí mật đáng kinh ngạc nhất cho cơ quan gián điệp Liên Xô.
Ở Tokyo, ông quyến rũ vợ đại sứ Đức và hai người bạn của cô, khiến họ rò rỉ các kế hoạch cực kỳ bí mật cũng như các nguồn tin của chính phủ Nhật Bản. Ông cũng kết giao với một họ hàng của Nhật hoàng Hirohito và một thành viên của ủy ban quân sự nội các Nhật Bản.
Vào năm 1941, ông liên tục cảnh báo Moscow về kế hoạch xâm lược của Đức. Sau đó, khi cuộc tấn công thực sự xảy ra, ông thông báo chính xác cho chính phủ rằng ưu tiên của Tokyo nằm ở phía Nam nên họ sẽ không tấn công Siberia và buộc Hồng quân phải chiến đấu ở hai mặt trận. Điều này cho phép Joseph Stalin chuyển những người lính từ phương Đông sang bờ biển phòng thủ tuyệt vọng của Moscow, và do đó có thể cứu được Liên Xô. Richard Sorge là một trong những điệp viên xuất sắc nhất, một người có thông tin thực sự đã thay đổi tiến trình của lịch sử thế giới.
Tuy nhiên, chính phủ Liên Xô lúc đó phần nhiều lựa chọn bỏ qua thông tin mà ông cung cấp. Thậm chí, Sorge còn bị cuốn vào cuộc thanh trừng của lãnh tụ Stalin. Ông bị nghi ngờ về tội phản quốc. Cuối cùng, cảnh sát Nhật Bản đã bắt được ông vào cuối năm 1941. Ông khai nhận toàn bộ và bị treo cổ sau 2 năm giam giữ. Liên Xô đã không tìm cách cứu ông.
Richard Sorge là một phần của thế hệ những người cộng sản tận tụy, chấp nhận rủi ro để giúp Liên Xô hiểu được mối đe dọa từ các thế lực của phe Trục. Tuy nhiên, những cống hiến này từng không được công nhận.
Phải đến những năm 1960, khi các nhà lãnh đạo Liên Xô xem một bộ phim Pháp-Đức về Richard Sorge thì họ mới nhận ra ông đã có những thành tựu tuyệt vời như thế nào và trao cho ông vinh dự quốc gia cao nhất, trong sự thừa nhận muộn màng và không thỏa đáng về những hy sinh cao cả.
PHƯƠNG PHƯƠNG(Theo Japan Times)
