Hiện nay, nhiều sản phẩm thuốc lá điện tử được thiết kế đa đạng với các kiểu dáng ngộ nghĩnh nhắm vào sở thích của giới trẻ, đặc biệt là học sinh. Mẫu mã của những loại hình thuốc lá điện tử như thế này còn "qua mặt" được cả phụ huynh.
Theo thông tin trên VnExpress, chị Hằng, 42 tuổi, ở Cầu giấy cho biết, thấy con trai 15 tuổi cầm một đồ vật hình thù ngộ nghĩnh, chị nghĩ con chơi Lego thư giãn sau giờ học nên không để ý. Một lần, dọn dẹp bàn của cậu bé, chị sốc khi phát hiện đồ vật hình Lego thực chất là thuốc lá điện tử, có hương thơm lôi cuốn.
Mẹ gặng hỏi, con trai thừa nhận được bạn bè rủ rê mua thuốc lá điện tử hút khoảng vài tuần nay, giá 100.000 nghìn đồng một sản phẩm. "Con tò mò nên hút thử cho biết", con của chị Hằng giải thích.
Tương tự Báo Sức khỏe và Đời sống đưa tin, chị Nguyễn Thị An (tài khoản facebook cá nhân có tên An Nguyen) đã chia sẻ trên tài khoản facebook cá nhân: "Thật sự sốc nặng khi tận mắt nhìn thấy hộp sữa, ngửi thì hương thơm lôi cuốn, nhiều vị thơm ngon nhưng thực chất là thuốc lá điện tử trá hình".
Chị An chia sẻ, cầm trên tay sản phẩm hình hộp sữa được ghi bằng Tiếng Anh với những từ ngữ đơn giản như "Milk"là sữa, "Energy Drink" có nghĩa là thức uống năng lượng. Ngôn từ và hình dáng sản phẩm đều liên quan đến trẻ em, thể hiện là một thức uống lành mạnh nhưng thực chất lại là thuốc lá điện tử.
"Điều đáng nói nữa là, khi tôi đưa sản phẩm này hỏi rất nhiều người, trong đó có cả giáo viên nhưng không ai biết đây là thuốc lá điện tử, thế mà khi tôi hỏi con trai học cấp 2 thì cháu lại biết rõ ràng về sản phẩm này", chị An bộc bạch.
Lo lắng hơn cả, trên bao bì sản phẩm lại chỉ ghi "Vietnam Exclusive", tức là chỉ bán tại thị trường Việt Nam, do đó sản phẩm này rất dễ dàng tiếp cận đến lứa tuổi học sinh.
Chị An cho rằng, với những mẫu mã ngụy trang như thế này thì phụ huynh lại ngỡ con đang uống sữa hay chơi đồ chơi chứ không phải dùng thuốc lá điện tử. Qua đó chị cũng mong muốn các phụ huynh và giáo viên cần nhận diện những thủ đoạn tinh xảo của thuốc lá điện tử và tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử đến trẻ nhỏ.
Hiện nay, ngành công nghiệp thuốc lá nhắm đến giới trẻ bằng cách thiết kế sản phẩm bắt mắt, nhỏ gọn, đóng gói dạng kẹo, sữa, đồ chơi, nhiều hương vị, giá rẻ... Đơn cử, sản phẩm thuốc lá điện tử hình hộp sữa giá 145.000 nghìn đồng cho 7.000 lần hút. Những sản phẩm có số lần hút thấp hơn giá khoảng 30.000-80.000 nghìn đồng.
Trên các trang mạng xã hội, chỉ cần tìm kiếm "thuốc lá điện tử giá rẻ" thì hàng loạt các hội nhóm, fanpage, cá nhân đăng những bài quảng cáo và bán sản phẩm hiện lên. Một báo cáo của Bộ Y tế về rà soát tin tức thuốc lá và phòng chống tác hại thuốc lá trên các kênh truyền thông Internet tại Việt Nam, cho thấy trong vòng ba tháng (7-9/2019), có hơn 61.000 tin, bài đăng liên quan đến thuốc lá điện tử. Trong đó 99% tin bài được đăng trên Facebook, nội dung thông tin chủ yếu là mua bán, quảng cáo, review kinh nghiệm sử dụng.
Những lời quảng cáo như "giảm hại", "sử dụng tinh dầu chuẩn", "hàng nhập khẩu" với giá rẻ bất ngờ đã thu hút sự quan tâm và sử dụng của giới trẻ. Các sản phẩm này không chỉ được bán tại nhiều cửa hàng chuyên bán thuốc lá điện tử, mà còn ở quán tạp hóa, quán trà đá, trước cổng trường. Từ đó, học sinh dễ dàng tiếp cận và mua sử dụng.
Vài năm gần đây, xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh, cụ thể trong nhóm 13-15 tuổi, tăng nhanh cả nam và nữ. Viện Đào tạo Y học Dự phòng và Y tế công cộng công bố kết quả nghiên cứu năm 2022 cho thấy 3,5% học sinh 13-15 tuổi hút thuốc lá điện tử, so với tỷ lệ ba năm trước là 2,6%. Tỷ lệ học sinh từng thử thuốc lá điện tử là 7,8%.
Theo thông tin trên Báo CAND, các chuyên gia y tế cho biết, có hai dạng điển hình của thuốc lá thế hệ mới là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Các sản phẩm này đều có chứa các thành phần hóa chất rất độc hại cho sức khỏe con người.
Cụ thể, chất nicotine trong các sản phẩm này là chất gây nghiện mạnh làm cho người sử dụng dần bị phụ thuộc vào các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới này. Thực tế cho thấy, nhiều nước như Ấn Độ, Thái Lan, Philippines... đã cấm sử dụng thuốc lá điện tử chứa hương vị.
Tại Việt Nam cũng đã ghi nhận nhiều trường hợp ảnh hưởng hô hấp, có biểu hiện co giật, thậm chí rối loạn tâm thần sau khi hút thuốc lá điện tử chứa hương vị. Nhiều cơ quan đã khuyến cáo sản phẩm này ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng với mức độ nguy hiểm không kém cạnh so với thuốc lá điếu thông thường nhưng tỷ lệ sử dụng không những không giảm xuống mà còn tăng nhanh. Thậm chí còn xuất hiện nhiều loại thuốc lá điện tử chứa các chất ma túy mới có thể gây nghiện và gây ngộ độc cho người dùng.
Ông Nguyễn Tuấn Lâm, đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam, cho biết thuốc lá điện tử có 15.000 loại hương vị, nguy cơ bị trộn cả chất ma túy. Người hút dễ phơi nhiễm các chất độc gây bệnh ung thư, tim mạch, hô hấp, ảnh hưởng đến phát triển trí não. Các chất độc được tìm thấy trong dung dịch thuốc lá điện tử và trong khói. Vì vậy thuốc lá điện tử có hại cho cả người dùng và người xung quanh. Ngoài ra người dùng còn có nguy cơ bị chấn thương do cháy nổ pin.
Thuốc lá điện tử rất hấp dẫn với trẻ em và vị thành niên, tăng nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá. "Rất nhiều loại sản phẩm với đặc tính thiết kế khác nhau, dễ bị can thiệp thay đổi bởi người dùng và đặc biệt nguy cơ trộn lẫn ma túy", ông Lâm nói.
Các chuyên gia nhận định, hiện tại, chưa có thị trường thuốc lá điện tử tại Việt Nam, chủ yếu là buôn bán trôi nổi qua hàng xách tay và qua Internet. Do đó sẽ rất khả thi khi ban hành quy định cấm trước khi các sản phẩm này được sử dụng rộng rãi trên thị trường.
Như Quỳnh(T/h)
