Vào năm 2001, chính phủ Cuba đã thuê một số nhà hải dương học khảo sát vùng biển nằm giữa điểm cực Tây Cuba và bán đảo Yucatan. Khi lập bản đồ đáy biển tại khu vực sử dụng công nghệ chụp quét sonar cạnh sườn, các nhà khoa học bắt đầu nhận thấy dấu tích của các cấu trúc dạng đường thẳng trông rất cân đối như thể đây là một thành phố cổ nằm ở độ sâu khoảng 670 mét dưới mặt nước.
Các thợ lặn không thể hoạt động tại độ sâu với mức áp suất lớn như thế, nên họ đã sử dụng các tàu ngầm điều khiển từ xa ROV. Đây là các robot tự hành có thể di chuyển như tàu ngầm nhỏ, trang bị đèn pha và camera có thể gửi tín hiệu hình ảnh lên bề mặt.
Điều họ phát hiện đã khiến giới khảo cổ choáng ngợp. Đó là các công trình khổng lồ được xây bằng các khối đá nặng khoảng 40 đến 50 tấn, tảng này đặt chồng lên tảng kia. Chúng có các góc cạnh hình vuông, đường thẳng và đường cong tròn, và chắc chắn là tạo tác của con người. Sau quá trình chụp quét và lập bản đồ chi tiết công phu, các nhà thám hiểm đã xác định được 30 công trình, giữa chúng là các đại lộ rộng lớn.
Dựa trên hình minh họa của các nhà hải dương học, có thể thấy những đường nét kiến trúc khá quen thuộc như ở các di chỉ cổ đại châu Mỹ như Chichen Itza hay Teotihuacan hay Palenque. Đó là các kim tự tháp dạng bậc thang, cao, mỏng ở phía sau, cạnh kế bên là các quảng trường rộng lớn.
Phân tích các hình ảnh tái lập, giới nghiên cứu cho rằng di chỉ này có nhiều điểm tương đồng với các thành phố cổ ở Trung Mỹ của những tộc người bản địa như Maya, Aztec, Toltec... Và có thể là nó có mối liên hệ với những nền văn minh đã được biết đến ở Trung Mỹ.
Đặc biệt hơn, thành phố này nằm trong Tam giác quỷ Bermuda huyền thoại – khu vực nổi tiếng bởi vô số vụ mất tích kỳ bí chưa rõ nguyên nhân, nhóm thám hiểm tiết lộ.
Phát hiện trên khá phù hợp với những tư liệu truyền thuyết nói về sự biến mất của thành phố Atlantis do một trận lũ lụt, động đất hoặc phun trào núi lửa lớn. Theo các chuyên gia, thảm họa này xuất hiện vào giai đoạn cuối kỷ băng hà, khi mà hàng loạt chỏm băng Bắc Cực tan chảy với tốc độ nhanh chóng khiến mực nước biển toàn thế giới tăng lên đột ngột, khu vực chịu ảnh hưởng mạnh mẽ nhất là bán cầu Bắc. Đường bờ biển thay đổi, đất đai, đảo (thậm chí cả đảo lục địa) đều biến mất. Theo tính toán, ở giai đoạn trước đó, mực nước biển trên Trái đất thấp hơn ngày nay gần 120 mét.
Sau khi phân tích mẫu vật lấy từ một khu đất ngập nước, các nhà khoa học đã rất ngạc nhiên. Theo Manuel Iturralde, một nhà địa chất biển, phải mất khoảng 50.000 năm để thành phố này chìm xuống đến mức xa như thế. Các nhà khoa học ước tính niên đại của nó là 200.000 năm tuổi.
Không có một nền văn minh nào từng được biết đến có khả năng xây dựng những công trình như vậy. Giờ đây, một câu hỏi lớn được đặt ra là, ai đã tạo nên khu phức hợp khổng lồ này. Có thể đó mà một nền văn minh cổ đại mà nhân loại chưa từng biết đến đã bị hủy diệt khi đại dương nhấn chìm.
Giáo sư Tiến sĩ Hải dương học Robert Ballard có một ý kiến khác. Ông cho rằng các cấu trúc này được tạo ra từ một nền văn minh ngoài Trái đất: “Nó quá sâu, tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu là do con người tạo ra. Bạn sẽ phải tự hỏi, làm thế nào nó có thể ở đây?”.
Cho đến nay, Cuba vẫn chưa có bất cứ khẳng định nào. Hoạt động khám phá “Atlantis của Caribe” vẫn chỉ dừng lại ở các giả thuyết.