Ít ai biết, loài cây Củ Chi được dùng để gọi tên cho vùng đất thép thành đồng lại mang một lịch sử chết chóc đến mức mệnh danh là cây “tử thần”…
Sở dĩ vậy, bởi cây Củ Chi mang độc tính mạnh đến mức chỉ cần một lượng nhỏ chất độc từ bất kể bộ phận nào của nó, đều có thể khiến một người khỏe mạnh ngã ra chết ngay.
Hàng loạt cái chết “bất đắc kỳ tử” liên quan đến cây Củ Chi, đã khiến người dân thêu dệt vô số câu chuyện hoang đường về loài cây kịch độc này.
Gốc cây “tử thần” duy nhất còn sót lại
Lịch sử vùng đất thép thành đồng có ghi lại, xưa kia, nơi đây là rừng cây Củ Chi bạt ngàn, cũng chính vì thế, cây đã trở thành tên đất. Về sau, do độc tính của cây Củ Chi quá mạnh, gây nguy hiểm cho tính mạng của nhiều người, nên dân vùng này đã chặt bỏ hết.
Đến nay, tại miền đất phía Tây Bắc Sài Gòn, chỉ còn sót lại duy nhất một gốc Củ Chi tại xã Phú Hòa Đông, huyện Củ Chi.
Nhưng, cũng phải rất khó khăn chúng tôi mới “dò la” ra được tung tích của gốc cây hiếm hoi này. Bởi một số người lớn tuổi, luôn tỏ ra e ngại khi biết chúng tôi muốn tìm đến cây Củ Chi duy nhất trong làng.
Hầu hết người dân không ai muốn chỉ dẫn và dọa chúng tôi bằng những câu chuyện hoang đường về ma quỷ ám lấy gốc cây, khiến ai đi đến đó cũng muốn tự vẫn.
Bà Nguyễn Thị Bích Hà (56 tuổi, bán hàng nước tại tỉnh lộ 15, Phú Hòa Đông, huyện Củ Chi) kể lại: “Hồi xưa, người ta chết bởi cây Củ Chi nhiều lắm, nên không ai dám bén mảng đến gốc cây đó đâu, người ta sợ bị ma ám”.
Cũng theo lời bà Bích Hà, thì người dân ở đây vẫn thường truyền tai nhau về những cái chết không lời giải đáp bởi loài cây được mệnh danh là “tử thần”.
Như chuyện đôi tình nhân cùng gục chết dưới gốc cây Củ Chi ở đầu làng. Tương truyền, xưa kia, khi Củ Chi còn thuộc huyện Bình Dương, trấn Phiên An (sau là tỉnh Gia Định), quan sở tại đất này đã từng rất đau đầu vì cái chết bí ẩn của đôi tình nhân dưới gốc Củ Chi. Sau, hai bên gia đình tìm được thư tuyệt mệnh của đôi trai gái thì vụ án mới có lời giải đáp. Vì bị cha mẹ cấm cản chuyện hôn nhân, cả hai đã tìm đến cây Củ Chi rồi ăn thứ lá cây kịch độc này để cùng chết.
Từ đó, gốc cây “tử thần” còn bị hàm oan là cây “ma ám”, bởi người ta đồn rằng, nửa đêm thanh vắng hay chạng vạng chiều tà, có tiếng ai oán, sầu thảm của vong hồn đôi trai gái lụy tình văng vẳng từ ngọn cây Củ Chi lan ra khắp làng mạc.
Lại nói, có rất nhiều người tìm đến chất kịch độc của Củ Chi để tự vẫn, nên nghiễm nhiên lời đồn về loài cây có khả năng “khiến” người ta tìm đến cái chết lại càng “thuyết phục” hơn.
Bà Bích Hà cảnh báo: “Đừng có tới đó, không khéo hợp tuổi với người âm, họ ám buộc mình phải chết theo họ thì oan ức lắm”.
Sau tất cả những câu chuyện ma mị không làm chúng tôi “nhụt chí”, cụ Trần Văn Sáu (71 tuổi, ngụ Phú Hòa Đông, huyện Củ Chi), mới trần tình: “Thực ra, dắt mấy chú đến đó cũng được thôi, nhưng các chú phải hứa là đứng từ xa nhìn, không được lại gần”.
Khi chúng tôi hỏi tại sao, thì cụ Sáu bảo: “Cây này độc lắm, lỡ các chú đến đó bứt lá, hái trái về tự tử hay hại người thì sao?”.
Giải oan cho Củ Chi
Cuối cùng, chúng tôi cũng được “mục sở thị” gốc cây “tử thần” còn sót lại ở xã Phú Hòa Đông. Gốc cây được xây tường bịt kín gốc, cành lá xanh um, rợp một góc đường.
Theo cụ Sáu, tường xi măng xây ngăn lại là để trẻ con không lượm trái Củ Chi về chơi, chứ không phải để “bảo vệ cây thiêng” như người ta vẫn thường đồn. Một số người đi cùng chúng tôi nói thêm vào: “Cái cây độc như quỷ vậy, thiêng gì ở đây”.
 |
Gốc cây Củ Chi còn sót lại ở xã Phú Hòa Đông. Ảnh: B.N |
Ông Nguyễn Tấn Tài, ngụ xã Phú Hòa Đông, cười xòa khi nghe chúng tôi hỏi về việc vì sao người dân lại quá e dè với gốc cây Củ Chi này.
Ông Tài nói: “Người ta sợ cũng phải thôi, bởi quả là hiếm có loài cây nào mà độc như Củ Chi. Ông bà tôi còn kể, hồi đó cây Củ Chi nhiều, người ta cưa về đóng giường, đóng phản nằm, mà lỡ le lưỡi liếm trúng một cái là cứng lưỡi, cứng họng ngay. Củi Củ Chi đốt lên, khói bay khiến cả làng hôn mê luôn chớ giỡn”.
Trên thực tế, Củ Chi lại là vị thuốc quý đang trên đà tuyệt chủng. Các sách Đông y ghi lại, Củ Chi còn có tên gọi là Cổ Chi, Hoàng Đàn, hay Võ Doản, .v.v. Trong tất cả các bộ phận của cây Củ Chi, từ thân, lá, hạt, đến vỏ... đều chứa hàm lượng chất Strychnin rất cao. Đây là loại chất cực độc, chỉ cần một lượng rất nhỏ là đủ làm tê liệt tất cả mọi hoạt động của một cơ thể khỏe mạnh, khiến người bị nhiễm độc bị trụy tim mạch rồi tử vong tức khắc.
Tuy vậy, hạt và vỏ cây Củ Chi sau khi chế biến đem ngâm rượu, sẽ thành loại thuốc xoa bóp trị được bệnh đau lưng, nhức mỏi vô cùng công hiệu...
Độc tính của Củ Chi nếu dùng với liều lượng thích hợp, có thể kích thích dây thần kinh, điều hòa hoạt động thần kinh, đặc biệt là hệ thần kinh tủy, lại có tác dụng khai thông vị giác, tốt cho tiêu hóa.
 |
Hạt của loài cây được mệnh danh "tử thần" này lại là loai thuốc quý. Ảnh: B.N |
Nhưng cây Củ Chi lại rất khó trồng, tỉ lệ này mầm rất thấp, cứ 1000 hạt thì chỉ có khoảng 5 – 7 hạt có thể nảy mầm thành cây. Cũng vì lý do này mà Củ Chi ngày càng khan hiếm, đồng nghĩa với việc giá trị kinh tế của loài cây kịch độc này lại được nâng cao.
Hiện nay, huyện Củ Chi đã chủ động khôi phục loài cây này bằng cách trồng thử nghiệm khoảng 50 cây Củ Chi tại rừng di tích Bến Đình. Nhưng sau 10 năm, cây chỉ mới có đường kính khoảng 15cm và có dấu hiệu chậm lớn.
Trở lại với gốc cây “tử thần” còn sót lại ở xã Phú Hòa Đông, cụ Trần Văn Sáu nói với chúng tôi: “Ở đây, dân người ta sợ gốc cây này lắm, hay đồn là có tiếng khóc, có bóng người trên cành cây… Nhưng mà không có đâu. Sở dĩ phải đồn như vậy để con nít nó biết sợ mà tránh xa gốc cây này ra. Chứ lỡ đứa nào không biết, ăn nhằm phải lá hay trái của nó ngộ độc là chết oan mạng”.
Vì lý do an toàn, nên dẫu tin hay không tin, thì những câu chuyện hoang đường về loài cây “tử thần” được đặt tên cho đất thép vẫn được người dân lưu truyền qua nhiều thế hệ. Với sự "chính đáng" này, xem ra, cây thuốc Củ Chi còn phải chịu hàm oan dài dài…
N.H(theo MTT)
