Trong tháng 3, một tảng đá núi lửa đã bị vỡ đôi ở Vườn Quốc gia Nikko, cách Tokyo khoảng 160 km về phía Bắc. Theo một hướng dẫn viên tại công viên, tảng đá cao khoảng 1,8m và chu vi 7,9m. Tảng đá này từ lâu đã được gắn với một truyền thuyết của Nhật Bản kể một linh hồn cáo ác bị giam giữ bên trong một "viên sát sinh thạch", hay còn được gọi là Sessho-seki trong tiếng Nhật, khiến nó trở thành tảng đấ chết người. Dựa theo truyền thuyết này, nhiều người cho rằng việc tảng đá vỡ làm đôi sẽ khiến linh hồn cáo thoát ra ngoài.
Những người khác thì tập trung vào một phiên bản vui tươi hơn của truyền thuyết kết thúc. Trong câu chuyện đó, một nhà sư phá tảng đá thành nhiều mảnh và dụ con cáo ra, con cáo khi ấy đã hứa sẽ không bao giờ làm hại con người nữa.
Tuy vậy, những người dùng mạng xã hội Nhật Bản đã lan truyền nhiều giả thuyết khác nhau về những gì có thể xảy ra sau khi Sessho-seki bị vỡ đôi. Đây cũng là một đề tài "nóng" được truyền thông Nhật Bản vô cùng quan tâm. Trong đó, tờ báo The Asahi Shimbun thậm chí còn xuất bản bài viết với tiêu đề: "Đây là cảnh báo của một thảm hoạ hay là điềm lành?"
Nick Kapur, một giáo sư về lịch sử Nhật Bản tại Đại học Rutger, người từng có bài đăng nổi tiếng trên Twitter về viên đá truyền thuyết này, nhận xét: "Có một cảm giác như đức tin với việc đại dịch COVID-19 vẫn đang bùng phát và tình hình căng thẳng tại Ukraine. Mọi người sẽ cảm thấy 'tại sao tất cả mọi thứ lại xảy ra vào thời điểm này?'. Vậy nên việc tảng đá bị nứt có thể khiến nhiều người cảm thấy lo lắng".
Truyền thuyết của "sát sinh thạch"
Truyền thuyết về con cáo 9 đuôi đã xuất hiện từ thứ kỷ 12 tại triều đình ở Kyoto, thời đó là kinh đô Nhật Bản. Trong khi đo, các học giả cho biết truyền thuyết lần đầu được ghi chép lại từ thế kỷ 15.
Tương truyền, thời điểm ấy, hoàng đế Toba, một nhân vật lịch sử có thật, đã bị mê hoặc bởi một người phụ nữ xinh đẹp và thông minh tên Tamamo no Mae. Khi ngài lâm bệnh nặng, một nhà chiêm tinh hoàng gia bất ngờ phát hiện chân tướng của Tamamo no Mae hoá ra là một con cáo 9 đuôi xấu xa nguỵ trang làm người. Sau khi bị phát hiện, Tamamo no Mae đã chạy trốn vào rừng nhưng bị trúng tên của các chiến binh do cung điện cử đến và biến thành một tảng đá.
Trên thực tế, sự ra đi của hoàng đế Toba đã gây ra cuộc khủng hoảng người kế vị, dẫn đến kỷ nguyên chiến đấu của samurai và sự thống trị của quân đội. Học giả Janet Goff từng viết trong bài luận năm 1977 rằng: "Rất có thể, truyền thuyết về Tamamo no Mae bắt nguồn từ thế giới thực của chính trị cung điện".
Trong một phiên bản khác của truyền thuyết - một phiên bản xuất hiện trong các vở kịch cổ và các cuộn tranh minh họa - một thiền sư đang đi ngang qua tảng đá nhận được lời cảnh từ một người phụ nữ, nói rằng ông không được đến gần nó. Người phụ nữ nói rằng tảng đá sẽ giết chết bất kỳ ai dù là con người, chim hoặc thú nào lại gần.
Người phụ nữ tự nhận rằng mình là linh hồn của viên đá và biến mất bên trong nó. Sau khi nhà sư tới và làm vỡ viên đá bằng cây gậy, người này xuất hiện trở lại và hứa sẽ không bao giờ làm hại con người nữa, sau đó biến mất vì điều tốt đẹp.
Giáo sư Kapur nhận xét, trong nhiều thế kỷ, việc kể truyền thuyết về linh hồn cáo đã lặp lại một cách hiểu sai về thần thoại Nhật Bản. Trong đó, các nhân vật nữ chịu trách nhiệm cho sự sụp đổ của các triều đại. Nhưng khi cáo 9 đuôi xuất hiện trong các sản phẩm văn hóa hiện đại của Nhật Bản - bao gồm hoạt hình, truyện tranh và thậm chí cả trò chơi điện tử - thì nhận vật có xu hướng được yêu mến hơn.
Ông chia sẻ: "Vẫn còn đó dấu hiệu của cái ác, nhưng có lẽ cô ấy thuộc loại phản anh hùng. Thật thú vị khi nhân vật này biến đổi từ một nhân vật phản diện vô danh thành gần như một người mà bạn yêu mến hoặc muốn kết bạn".
Điềm lành hay điềm dữ?
Tảng đá vỡ ra ở Công viên Quốc gia Nikko, nằm trong một khu rừng rải rác với các suối nước nóng lưu huỳnh. Các nhân viên kiểm lâm đã chụp được các vết nứt trên đá trong nhiều năm và các quan chức địa phương cho biết vết nứt cuối cùng là lưu huỳnh và nước mưa thấm vào.
Riko Kitahara, một quan chức của công viên cho biết: "Hòn đá là tài sản văn hóa do chính phủ chỉ định, vì vậy chúng tôi không thể tự mình quyết định phải làm gì. Nhưng từ quan điểm bảo trì, chúng tôi nghĩ rằng nó nên được để nguyên như vậy vì nó đã tách ra một cách tự nhiên".
Tảng đá đã được tỉnh Tochigi chỉ định là tài sản văn hóa vào năm 1957 và là danh lam thắng cảnh của chính phủ quốc gia vào năm 2014. Nó được cho là một mảnh của tảng đá lớn đã được nhà sư đã tạo ra trong cuộc gặp gỡ thần thoại của mình với linh hồn cáo.
Chính phủ cho biết nhà thơ thế kỷ 17 Matsuo Basho đã đề cập đến tảng đá này khi ông viết về chuyến thăm một hòn đá tỏa ra khói độc và được bao quanh bởi mặt đất, "bao phủ bởi rất nhiều xác ong và bướm đến nỗi bạn chỉ có thể nhìn thấy màu của cát".
Masaharu Sugawara, 83 tuổi, một hướng dẫn viên du lịch tình nguyện tại Công viên Quốc gia Nikko, cho biết việc nhà thơ nói đến tảng đá từ lâu đã khiến nó trở thành điểm thu hút khách du lịch. Ông nói thêm rằng các loài động vật tới các suối nước nóng gần tảng đá vào mùa đông đôi khi cũng chết vì khí độc. Ông nhận xét: "Như Matsuo Basho đã viết, đó là một địa điểm đáng sợ".
Theo văn hoá Nhật Bản, việc thảo luận về một điềm dữ sẽ chỉ mang đến sự không may mắn. Vậy nên dù nhiều người lo lắng về việc tảng đá Sessho-seki bị vỡ, họ gần như rất ít nói về vấn đề này.
Tuy nhiên, nhiều người cũng công khai cho rằng việc tảng đã bị vỡ đôi là một điềm lành. Một số người thậm chí còn bày tỏ hy vọng rằng đó có thể là chính xác những gì thế giới cần vào thời điểm hỗn loạn này trong lịch sử.
Trong một bài đăng trên Facebook gần đây, một hiệp hội du lịch ở khu vực Nikko nói rằng họ hy vọng sự nứt vỡ của tảng đá là một "điềm báo tốt lành" và linh hồn cáo chín đuôi có lẽ có thể "chế ngự được đại dịch COVID-19 và tình hình thế giới hiện tại".
Bên cạnh đó, Masaki Akutsu, một quan chức ở Nasu, một thị trấn gần công viên, nói với The Asahi Shimbun rằng ông hy vọng "con cáo" được thả tự do để giải quyết vấn đề đang nóng trên toàn cầu. Ông chia sẻ: "Đây sẽ là sự khởi đầu của một sát sinh thạch mới".
Minh Hạnh (Theo New York Times)
