Theo lịch sử Trung Quốc ghi chép lại, Sách Ngạch Đồ là con trai thứ ba của Sách Ni - một khai quốc công thần của Đại Thanh, được thế tập tước "nhất đẳng công" (tước "công" đứng đầu trong ngũ đẳng là công, hầu, bá, tử, nam).
Không chỉ xuất thân trong gia tộc là đại công thần khai quốc, bản thân Sách Ngạch Đồ từng lập được bốn công trạng to lớn cho Thanh triều.
Thứ nhất là diệt trừ Ngao Bái, thứ hai là bình định Tam phiên, thứ ba là ký kết thành công điều ước Ni Bố Sở, cuối cùng là dàn xếp vụ việc của Chuẩn Cát Nhĩ. Trong đó, công trạng được lưu truyền nhiều nhất của Sách Ngạch Đồ chính là tiêu diệt Ngao Bái.
Trong Lộc đỉnh ký, ban đầu Vi Tiểu Bảo chưa biết tham ô, chỉ biết ăn chặn lặt vặt. Hắn chỉ thực sự hiểu rằng làm quan là phải biết tham ô, phải biết nhận hối lộ từ khi được vua Khang Hy phái đi giám sát đoàn kiểm kê tài sản tại nhà tên phản thần Ngao Bái.
Nguyên trưởng đoàn kiểm kê là Lại bộ Thị lang Sách Ngạch Đồ. Vua Khang Hy không tin tưởng vị quan này lắm nên sai Vi Tiểu Bảo đi theo để giám sát công việc kiểm kê. Trong nhà Ngao Bái có sẵn bàn thờ Phật, Sách Ngạch Đồ nảy ra ý tưởng muốn được kết nghĩa làm anh em với Vi Tiểu Bảo.
Năm ấy, Sách Ngạch Đồ 65 tuổi, Vi Tiểu Bảo mới 13 tuổi. Họ lạy nhau tám lạy xưng là huynh đệ. Mà hễ kết nghĩa với nhau thì có phúc cùng hưởng, có họa cùng chịu, Sách Ngạch Đồ xúi Vi Tiểu Bảo: “Hiền đệ muốn lấy vật gì thì cứ lấy”. Lão cầm hai xâu châu báu, một chuỗi ngọc phỉ thuý, một lưỡi truỷ thủ, một bảo y bằng tơ tằm đưa cho Vi Tiểu Bảo. Lão lại dạy cho Vi Tiểu Bảo một câu thiệu rất gọn: “Ngàn dặm làm quan chỉ vì tiền”.
Biên bản kiểm kê thể hiện rõ gia tài của Ngao Bái trị giá 2.353.148 lạng bạc (tức là hai trăm ba mươi lăm vạn ba ngàn một trăm bốn mươi tám lạng). Sau khi kiểm kê xong, Sách Ngạch Đồ đề nghị Vi Tiểu Bảo xóa bớt một nét của chữ Nhị (hai) để chỉ còn chữ Nhất (một). Biên bản kiểm kê còn lại con số 1.353.148 lạng. Vậy là Sách Ngạch Đồ cùng Vi Tiểu Bảo đã nuốt mất 100 vạn lạng bạc (tức 1 triệu lạng).
Sách Ngạch Đồ chia đôi số tiền đó, để cho quan giám sát Vi Tiểu Bảo ăn trọn 50 vạn lạng; phần Sách Ngạch Đồ 50 vạn lạng. Lão tự trích phần của mình ra 5 vạn lạng làm quà cho bọn cung phi, thái giám và các thành viên trong đoàn kiểm kê tài sản. Mới ngay một cuộc giám sát đầu tiên, Vi Tiểu Bảo đã trở thành một nhà đại phú hào nhỏ tuổi nhất tại thành Bắc Kinh.
Nhận của hối lộ là một cái gì rất xa lạ với Vi Tiểu Bảo. Tuy nhiên đại ca Sách Ngạch Đồ đã dạy cho tiểu đệ rất nhiều bài căn bản nên trình độ ăn hối lộ của Vi Tiểu Bảo được nâng cao và không ngừng phát triển.
Cuốn Khang Hy khởi cư trú đánh giá: "Sách Ngạch Đồ sinh ra trong quý thịnh, tính ngạo mạn, tùy tiện"; "là thúc của Hoàng hậu, làm việc chuyên quyền, hành công hối lộ, có nhiều người oán".
Tuy chưa đi vào vết xe đổ của Ngao Bái, nhưng nhiều biểu hiện của Sách Ngạch Đồ đã không ít lần khiến Khang Hy không hài lòng. Năm Khang Hy thứ 18, từng có người tố cáo họ Sách này cậy quyền tham lam, Hoàng đế nghiêm trọng cảnh cáo Ngạch Đồ, bắt ông phải sửa chữa sai lầm lúc trước.
Kỳ thực, Khang Hy từng nhiều lần trách phạt Sách Ngạch Đồ, song sau lại trọng dụng, căn bản có ý dùng ông để chế ngự Nạp Lan Minh Châu – một quyền thần khác trong triều. Vậy nhưng sau cùng, Sách Ngạch Đồ lại trở thành kẻ bị Hoàng đế trừ khử trước tiên.
Bởi Sách Ngạch Đồ trợ giúp Thái tử tranh vị, cho nên Khang Hy Đế đối với những việc mà Sách Ngạch Đồ tham dự vào các đại sự quân-chính trọng yếu, ngoài cuộc đàm phán với Nga ở Ni Bố Sở ra, toàn bộ đều không tán thành.
Về sau, v Hoàng đế này còn khẳng định: "Sách Ngạch Đồ quả thật là đệ nhất tội nhân của bản triều".
Năm 1703, Khang Hy kết tội Sách Ngạch Đồ "nghị luận quốc sự, ngông cuồng kết phe phái", lệnh cho Tông nhân phủ bắt lại thẩm vấn, không lâu sau vong mạng trong ngục.
Đồng đảng của Sách Ngạch Đồ nhiều người bị giết, bị giam, bị lưu đày. Con cháu Sách gia toàn bộ đều bị cách chức. Hai người con là Cách Nhĩ Phân và A Nhĩ Cát Thiện đều bị xử tử. Theo đó, từ một người đại thần thuộc hàng "nhất đẳng công", Sách Ngạch Đồ trở thành kẻ tội nhân thiên cổ.
Mộc Miên (T/h)
