Trong tháng 7 âm lịch, người Việt thường có tục lệ cúng cô hồn (xá tội vong nhân) với ý nghĩa tưởng nhớ, cầu siêu cho các vong hồn đói khổ, lang thang, không nơi nương tựa. Ngoài ra, đây cũng là dịp báo hiếu hay còn gọi là lễ Vu Lan của những người theo đạo Phật.
Với quan niệm "trần sao, âm vậy" nên trong dịp này, người dân đều chuẩn bị đồ cúng rất tươm tất, đặc biệt là vàng mã với mong muốn để người đã khuất được hưởng cuộc sống sung túc, đầy đủ vật chất, báo hiếu tổ tiên.
Theo tục lễ cũ, những vàng mã ấy là do các gia đình tự cắt theo kiểu tượng trưng, không tốn kém và thể hiện lòng thành, tâm nguyện của người sống.
Nếu như trước đây, vàng mã chỉ có vài món nhỏ xinh chủ yếu là mũ, hài, quần áo, tiền giấy thì ngày nay vàng mã cúng có nhiều món khác từ nhà lầu, xe hơi, điện thoại đời mới. Việc sắm sửa vàng mã cúng ngày Rằm tháng 7 cũng tiêu tốn rất nhiều chi phí, có nhà lên tới vài trăm triệu.
Chia sẻ với báo Dân Trí, TS Vũ Thế Khanh cho biết, việc cúng cho người đã mất dù đồ vật thật hay là đồ tượng trưng thì người đã khuất cũng không thể nhận được mà chủ yếu là thể hiện đươc tấm lòng thành của những người còn sống. Đương nhiên, việc cúng đồ mã nhiều không những gây lãng phí tiền của mà còn ảnh hưởng xấu đến môi trường.
"Nếu cứ đổ xô đốt vàng mã, tốn kém cho người cõi âm với mong muốn được nhiều tài lộc, được trợ duyên thăng quan tiến chức thì cũng chẳng khác nào hối lộ người đã mất. Điều này đi ngược lại với truyền thống, văn hóa hướng về tổ tiên, trân trọng chính những người đang sống quanh mình. Vì vậy, các gia đình chỉ đốt tiền vàng một cách văn minh, vừa phải phù hợp với phong tục, tập quán của dân gian ta", tiến sỹ Vũ Thế Khanh khẳng định.
Theo các chuyên gia văn hóa, việc đốt vàng mã ngày Rằm tháng 7 là phong tục từ bao đời vì thế việc đốt vàng mã vào ngày này là không thể thiếu. Tuy nhiên, các gia đình chỉ nên mua một số lượng vàng mã vừa đủ. Ưu tiên các loại vàng mã có kinh văn siêu độ vong linh. Tránh mua quá nhiều vừa làm mất đi ý nghĩa thiêng liêng ban đầu lại gây ra lãng phí.
Vàng mã cúng cô hồn Rằm tháng 7 gồm những gì?
Vàng mã cúng gia tiên
Trong quan niệm dân gian, việc đốt vàng mã có ý nghĩa để người âm sử dụng ở thế giới bên kia. Do đó, việc chọn lựa và đốt tiền vàng cần được thực hiện một cách tôn trọng và chu đáo.
Cụ thể, vàng mã cúng rằm tháng 7 trong mâm cúng gia tiên sẽ bao gồm: Giấy vàng mã, xe, nhà, quần áo, tiền âm phủ,… hoặc những vật dụng mà người đã khuất thích trong cuộc sống trần thế để gửi cho họ.
Vàng mã cúng chúng sinh
Tương tự với lễ cúng gia tiên và thần linh, lễ cúng chúng sinh cũng cần được chuẩn bị tươm tất. Theo đó, vàng mã cúng chúng sinh rằm tháng 7 sẽ gồm có:
- 20 đến 50 bộ quần áo chúng sinh
- 15 lễ tiền vàng trở lên
- Mâm ngũ quả và tiền chúng sinh
- Ngô hoặc khoai sắn luộc, bắp rang
- Bánh kẹo
- Các mệnh giá tiền mặt
Khi bày tiền vàng trên mâm, gia chủ nên để 4 hướng Đông, Tây, Nam, Bắc, mỗi hướng khoảng 3, 5 hoặc 7 cây hương, sau đó bày lễ và cúng ngoài trời.
Ngoài ra, bạn cũng không thể bỏ qua bước quan trọng là việc đốt vàng mã sau khi đã thắp hương và đọc văn khấn. Việc này là một phần không thể thiếu trong quá trình lễ cúng, mang ý nghĩa tôn kính và cầu siêu cho các vong linh.
Cách đốt vàng mã khi cúng rằm tháng 7
Về cách đốt vàng mã rằm tháng 7, cần chú ý: Khi đốt nên chậm rãi, từ tốn, vừa đốt vừa gọi tên người đã mất. Không được đốt nhanh một lần bằng việc gom tất cả cho vào lửa và bỏ đấy. Hành động này là hấp tấp, không thành tâm.
Vật dụng đốt cho ai nên ghi rõ họ tên, không dùng từ "chết" mà nên dùng từ "đại nạn" vào năm nào. Khi đốt, gia chủ cũng không được dùng "cây khấn" vào tiền đang đốt sẽ làm nát hết phần tro. Đặc biệt, gia chủ càng không nên dùng nước dội thẳng vào để dập lửa khi lửa chưa tàn hết.
Bên cạnh đó, theo quan niệm từ xưa, khi hóa vàng xong người ta thường vẩy vào mấy giọt rượu cúng trên bàn vì tục cho rằng có làm như thế mới thiêng, ở cõi âm các cụ mới nhận được và vàng mã đó mới tiêu được ở âm phủ. Hai cây mía cũng được đem hơ trên đống tàn vàng.
Về giờ cúng và thực hiện đốt vàng mã, các gia đình nên cúng trước 11h30 trưa 15/7 Âm lịch. Tốt nhất nên chọn giờ cúng hợp với tuổi gia chủ bằng việc dụng thẻ để cúng vào các giờ Hỏa phong đỉnh.
Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện tại, các gia đình đều bận rộn công việc nên có tâm lý tiện giờ nào cúng giờ đó miễn là đừng để qua 11h30 tối 15/7 Âm lịch.
Không nên cúng Rằm tháng 7 qua ngày khác nghĩa là từ đêm hôm trước sang canh của ngày hôm sau.
Cúng hóa vàng được thực hiện ở sân hoặc một góc vườn sạch sẽ. Theo đó, khi gần hết 1 tuần hương người ta bắt đầu hóa tiền vàng. Mỗi lễ vàng tiền đều được hóa riêng từ các bậc cao xuống theo thứ tự gia thần trước, gia tiên sau.
Trước khi hạ mỗi lễ đều vái ba vái và khấn: "Gia chủ xin hóa tiền vàng, kim ngân… thỉnh vong linh gia tiên nhận chút lễ bạc, tâm thành. Kính cáo tôn thần, xin rước vong linh lại về âm giới".
Như Quỳnh(T/h)
