Theo Bộ Y tế Nhật, uớc tính hơn 6 triệu người Nhật mắc chứng mất trí nhớ và con số này dự kiến sẽ tăng lên tới 7,3 triệu người - tức cứ 5 người trên 65 tuổi thì có 1 người bị – vào năm 2025.
Tình trạng thiếu người chăm sóc thường xuyên và chi phí chăm sóc người cao tuổi tăng cao ở Nhật Bản khiến nước này cần tìm ra những cách sáng tạo để trao quyền cho những bệnh nhân sa sút trí tuệ và giúp họ có thể hoạt động thể chất hằng ngày với tinh thần hứng khởi nhất.
"Quán cà phê dành cho người mất trí nhớ" ra đời là một cách để lấp đầy khoảng trống đó.
Ý tưởng này đã được giới thiệu tại Nhật Bản vào năm 2017 thông qua các sự kiện tạm thời, nhưng những nỗ lực lâu dài hơn hiện đang xuất hiện trên khắp đất nước.
Một ngày tại quán cà phê “đãng trí”
Một quán cà phê ở Sengawa, phía tây Tokyo, Nhật Bản sở hữu mô hình kinh doanh chẳng giống ai. Ảnh: Washington Post
Những nhân viên "đặc biệt" đang ghi order của khách. Ảnh: Washington Post
Một người phục vụ 85 tuổi háo hức bắt đầu ca làm việc của mình, chào đón khách hàng vào quán bằng lời chào nồng nhiệt: "Irasshaimase!" (Chào mừng!) Nhưng đến lúc nhận order, mọi thứ trở nên phức tạp hơn một chút.
Ông bước đến một cái bàn nhưng quên mất tập giấy order. Rồi sau đó, ông rón rén đặt một miếng bánh lên bàn, có điều là nhầm bàn mất rồi. Một khách hàng khác thì đã đợi 16 phút để có một cốc nước sau khi ngồi vào chỗ.
Điều hay nhất là, chẳng một ai phàn nàn hay làm ầm ĩ lên về điều đó. Mỗi lần như vậy, những khách hàng quen đều đón nhận sự nhầm lẫn của ông và cười khúc khích cùng ông.
Đó là cách mọi chuyện diễn ra ở Orange Day Sengawa, còn được gọi là "Quán cà phê của những order nhầm lẫn".
Không gian của những người mất trí nhớ
Ông Toshio Morita, nhân viên 85 tuổi của "quán cà phê đãng trí". Ảnh: Washington Post
Theo Washington Post, quán cà phê 12 chỗ ngồi này nằm ở Sengawa, ngoại ô phía tây Tokyo, thuê những người cao tuổi mắc chứng mất trí nhớ làm phục vụ mỗi tháng một lần.
Người chủ cũ của quán cà phê này có cha mẹ mắc chứng mất trí nhớ, và người chủ mới đã đồng ý cho họ thuê mặt bằng mỗi tháng với tên gọi "quán cà phê dành cho người mất trí nhớ".
Các nhà tổ chức hiện đang làm việc với chính quyền địa phương để kết nối với các bệnh nhân gặp tình trạng bệnh này trong khu vực.
Đó là một không gian an toàn nơi họ có thể tương tác với người lạ, làm việc hiệu quả và cảm thấy mình vẫn hữu ích - chìa khóa để làm chậm sự tiến triển của chứng mất trí nhớ, một căn bệnh thoái hóa thần kinh chưa có thuốc chữa.
"Ở đây vui quá. Tôi cảm thấy như mình trẻ ra khi ở đây", Toshio Morita, người phục vụ cao tuổi bắt đầu có các triệu chứng sa sút trí tuệ cách đây hai năm, cho biết.
Kazuhiko, một người đàn ông 65 tuổi được chẩn đoán mắc bệnh mất trí nhớ cách đây 5 năm, vẫn đang làm việc tại quán cà phê này hàng tháng.
Vợ ông muốn tìm cho ông một nơi để ông có thể giao lưu với mọi người ngoài những người quen mặt ở trại dưỡng lão.
Từng có lúc, Kazuhiko đi tới bàn khách để nhận đặt đồ nhưng bị phân tâm khi đội xây dựng bên ngoài gây ồn ào. Ông lập tức rời khỏi quán cà phê và di chuyển về phía có âm thanh, khiến các nhân viên vội vã phải đưa ông quay lại.
"Bác đã làm việc ở đây được bao lâu rồi?" một khách hàng hỏi. "Hôm nay là lần đầu tiên của bác ạ?".
"Đúng", ông Kazuhiko trả lời, nhưng tất nhiên đây không phải ngày đầu của ông rồi.
Kazuhiko hiếm khi nói chuyện hay thể hiện cảm xúc. Ông thường không giao tiếp bằng mắt với khách hàng nếu chưa gặp họ nhiều lần. Nhưng hôm đó, ông đã nở một nụ cười.
Những nhân viên “đãng trí” đầy nhiệt tình
Ông Kazuhiko, một nhân viên cao tuổi của quán. Ảnh: Washington Post
Kể từ tháng 4, Quán cà phê của những order nhầm lẫn đã mở cửa mỗi tháng một lần vào giờ ăn trưa.
Một bệnh nhân mất trí nhớ làm việc như một người phục vụ trong 1 giờ, đeo tạp dề màu cam sáng, màu dành riêng cho bệnh mất trí nhớ. Có một chiếc ghế dành riêng cho họ gần bếp để họ có thể nghỉ ngơi sau khi nhận món.
Các tình nguyện viên trẻ giúp đỡ những người phục vụ lớn tuổi khi họ đánh dấu đơn đặt hàng của khách hàng trên các mẫu đơn đặt hàng đơn giản và có mã màu.
Người lớn tuổi khó nhớ số bàn nên nhân viên đã đổi chúng thành một vật trang trí ở giữa có một bông hoa, mỗi bàn có màu sắc khác nhau.
Trước đây, một nhà hàng có tên The Restaurant of Order Mistakes tại Tokyo cũng trở nên nổi tiếng bởi luôn phụ vụ sai món. Nó được gọi là“Nhà hàng của những món ăn bị phục vụ sai”.
37% món ăn được dọn lên nhầm đơn, tuy nhiên lượng thực khách hài lòng với trải nghiệm ăn uống lên tới 99%. Ảnh sưu tầm
Mô hình nhà hàng lạ lùng thành công lớn, khiến chủ nhà hàng đã mở rộng mô hình sang quán cà phê, đồng thời mở thêm nhiều nhà hàng tương tự khác khắp đất nước Nhật Bản. Ảnh sưu tầm
Tại đây, với đội ngũ phục vụ đa phần là những người già mất trí nhớ hoặc mất nhận thức ở một mức độ nhất định, các món ăn sẽ được phục vụ với độ chính xác không cao, thậm chí có tính ngẫu nhiên, mang đến bất ngờ cho thực khách.
Tuy nhiên, nhà hàng khẳng định “tất cả các món ăn trên thực đơn đều mang hương vị tuyệt vời” nên thực khách không phải lo lắng về món ăn được dọn lên.
Nguyễn Linh(T/h)
