Ở Lục Yên (Yên Bá?) có một ph?ên chợ độc nhất cả nước, bán mặt hàng đá quý và đã có lịch sử 25 năm.
7h sáng, thị trấn Yên Thế vẫn chìm trong màn sương mù mịt. Từ khắp ngả đường, bà con các dân tộc nố? nhau gồng gánh hàng hóa ra chợ bán. Trước cổng "chợ đá quý Lục Yên" và? ngườ? bán hàng rục rịch đến. Họ mang theo một cá? bàn và tú? xách đựng đá quý. Gọn nhẹ vậy thô? nhưng nó đáng g?á cả một g?a tà?. Mấy ngườ? phụ nữ luống tuổ? nhanh chóng ngồ? thành hàng. Thoáng chốc, trên mặt bàn đủ các loạ? đá quý lung l?nh.
"Ph?ên chợ bạc tỷ" trong góc chợ thị trấn. Ảnh: P.D.
Có hơn 20 sạp hàng ở chợ, bán các loạ? đá đã mà? g?ũa hoặc vẫn ở dạng thô. Trong đó ruby đỏ quý và đắt nhất. Ruby ở V?ệt Nam có chất lượng cao bậc nhất thế g?ớ?, độ cứng chỉ sau k?m cương. Một v?ên ruby đáng g?á ngang ngửa v?ên k?m cương cùng kích thước. Đeo trang sức đá thường theo phong thủy, ngườ? mệnh hỏa mớ? hay dùng ruby. Những ngườ? mệnh mộc, thủy, thổ... có thể đeo các trang sức đá hợp mệnh mà chỉ cần bỏ ra cỡ và? trăm nghìn đồng.
M?nh Tú (26 tuổ?) cho b?ết: "Dân đá quý Lục Yên a? cũng đeo trang sức đá. Như v?ên đá màu xanh chuố? (Sapph?re) trên cổ tô? có g?á và? chục tr?ệu đồng. V?ên màu đỏ trên tay anh k?a không dướ? 50 tr?ệu đâu". Tú chỉ vào v?ên ruby đỏ oa? vệ trên ngón g?ữa của một ngườ? phu đá.
Một sạp hàng gọn nhẹ đáng g?á và? chục tr?ệu đồng, song đó chưa phả? là bộ mặt thật của chợ đá quý. Chỉ kh? có khách VIP, ngườ? bán mớ? được dịp phô bày những v?ên đá mình có. Bà Ngô Thị Nga (50 tuổ?) buôn bán đá quý từ kh? mớ? hình thành chợ t?ết lộ, mỗ? ngườ? bán đá ở đây đều có những "con cưng" và chỉ đem ra kh? có khách thực sự muốn mua. Bao nh?êu năm làm nghề này, t?ền bạc trong nhà bà đều đổ vào tích trữ đá quý.
Trước đây bà Nga là công nhân địa chất, nghỉ hưu sớm chuyển sang nghề thu mua đá. Những năm trước bà vẫn vào những bã? Thá?, bã? An Phú, bã? Cạn... trên địa bàn để mua trực t?ếp của phu kha? thác. Và? năm nay sức yếu hơn, phu đá quý lạ? đò? g?á cao nên bà chỉ mua bán ở chợ. "Ra chợ có nh?ều ngườ? đánh g?á mớ? sát g?á trị thực hơn", bà nó?.
Cũng theo bà chủ này, g?á trị của một v?ên đá tăng theo độ đậm, trong và không trầy xước, kể cả sở thích của ngườ? mua.
Anh V?nh, một ông chủ buôn đá quý trong vùng đang k?ểm tra v?ên ruby được các phu đá mang đến chợ bán. Ảnh: P.D.
Phía cổng chợ, mấy anh phu đá phóng ch?ếc xe cọc cạnh đến. Những ông chủ vùng này xúm đến xem v?ên đá đỏ xù xì. "V?ên này g?á 10 tr?ệu đồng", một anh phu phát g?á. Ông chủ đá quý đ?ềm tĩnh cầm đèn p?n nhỏ so? lên, hạ xuống, quan sát các góc cạnh, màu sắc rồ? nó?: "3 tr?ệu. Màu xấu, bên trong bị nứt". Mấy ngườ? phu đá nhìn nhau gật đầu bán.
Theo anh V?nh (38 tuổ?), ngườ? có thâm n?ên hơn 20 năm mưu s?nh bằng nghề đá quý tạ? Lục Yên, nhìn vào v?ên đá không a? có thể định g?á được. Để tránh bị "hớ", các phu đá hay hét g?á cao. Ngườ? k?nh doanh thì h?ểu hơn đô? chút. Nh?ều kh? không cần so? đèn vẫn nhìn thấy cá? độc đáo của v?ên đá.
"Ấy thế nhưng đô? kh? vẫn không nó? được đ?ều gì kh? v?ên này tưởng như mua sát g?á lạ? được khách thích, mua g?á cao. V?ên k?a tưởng rẻ nhưng không a? ưng và mã? mà không bán được", ông chủ cửa hàng buôn bán đá quý gần chợ cho b?ết thêm.
Từ xa xưa, Lục Yên được mệnh danh là "vùng đất ngọc", nằm trên đá quý. Theo những ngườ? trong nghề, xưa ở lòng hồ Thác Bà đã có chợ Ngọc. Ngườ? nông dân đ? làm đồng, trẻ em đ? chơ? dễ dàng nhặt được những v?ên đá đủ màu sắc nhưng chỉ để chơ?. Tớ? những năm 80 thế kỷ trước, chính quyền tổ chức kha? thác địa chất mớ? phát h?ện nơ? đây có nh?ều loạ? đá quý, chất lượng thuộc hàng quý nhất thế g?ớ?. Những v?ên đá có g?á trị nhất V?ệt Nam đều được kha? thác từ đây.
"Lục Yên tự hào có v?ên ruby đỏ được g?ữ làm bảo vật quốc g?a, tên 'Ngô? sao V?ệt Nam'. Đó là v?ên đá ruby lớn nhất, có trọng lượng 2.160 gram tương đương 10.800 cara. Ngoà? ra rất nh?ều v?ên đá quý có g?á trị khác được kha? thác từ đây", anh V?nh cho b?ết.
Để đa dạng mặt hàng, các t?ểu thương ở chợ còn nhập thêm đá quý từ Myanmar về bán. Ảnh: P.D.
Từ đó Lục Yên trở thành thủ phủ của đá quý. Ngườ? dân tứ phương đổ xô về đây kha? thác. Ph?ên chợ bán mặt hàng đặc b?ệt này cũng hình thành. "Vùng đất ngọc" đã thay đổ? số phận nh?ều ngườ?. Một số vụt lên hàng đạ? g?a nhưng không ít ngườ? bị tan cửa nát nhà bở? đá quý. Những năm trước còn tìm được đá bạc tỷ, còn g?ờ đây chỉ có v?ên g?á trăm nghìn đến và? tr?ệu đồng.
"Những năm 90 là thờ? hoàng k?m của chợ đá quý Lục Yên. Lúc đó chợ tất nập, ngườ? mua kẻ bán g?ắt lưng cả trăm tr?ệu đồng. H?ện g?ờ chỉ họp vớ? mục đích g?ao lưu là chính", anh V?nh nó?.
Cũng theo anh V?nh, để đảm bảo chữ tín của đá quý trong vùng, H?ệp hộ? đá quý Lục Yên cũng được thành lập. Chợ đá quý do các thành v?ên trong hộ? quản lý nên hoạt động có quy củ và uy tín hơn. Gần đây ở chợ đá quý xuất h?ện một số loạ? đá kém chất lượng nhập từ nước ngoà?, hoặc đá thường phù phép thành đá quý bán cho khách vãng la?. H?ệp hộ? đá quý Lục Yên đã k?ên quyết xử lý, tẩy chay hàng g?ả, hàng kém chất lượng, để g?ữ vũng thương h?ệu đá quý Lục Yên.
L?nh Ch?(theo Vnexpress)
