Một trong những công ty đối tác tham gia vận hành đập thủy điện bị vỡ tại Lào cho biết trung tâm đập đã bị sụt lún 11cm từ sáng ngày 20/7.
Ít nhất 131 người thiệt mạng, hơn 6000 người dân mất nhà cửa. - Ảnh: Independent |
Trong một báo cáo gửi nghị sĩ Hàn Quốc, công ty Korea Western Power, đơn vị đối tác vận hành đập thủy điện Xe-Pian Xe-Namnoy ở tỉnh Attapeu của Lào, cho biết đã phát hiện trung tâm đập sụt lún 11cm vào sáng 20/7, khoảng 4 ngày trước khi đập bị vỡ. Tuy nhiên, họ không thể dùng thiết bị sửa chữa khẩn cấp để khắc phục khi điểm sụt lún ngày càng nghiêm trọng hơn.
"Hiện chưa rõ vì sao con đập sụt lún ở vài điểm và hình thành các vết nứt", một phát ngôn viên của Korea Western Power cho biết.
Trước đó, theo Nikkei, công ty điện lực Ratchaburi của Thái Lan, một trong ba nhà đầu tư vào dự án thủy điện Xe Pian-Xe Namnoy nói rằng mưa lớn bất ngờ đã khiến mực nước dâng cao, vượt quá khả năng chịu đựng của con đập đang thi công.
Đập thủy điện XePian XeNamnoy gồm ba con đập chính - Xe Pian, Xe Namnoy và Houay Makchan và ba con đập phụ nhỏ hơn. Đập bị vỡ tối 23/7 là con đập phụ của đập chính Xe Pian, được gọi với cái tên “đập yên ngựa D”.
Chủ thầu Hàn Quốc SK Engineering & Construction cho biết, vết nứt đầu tiên được phát hiện trên đập vào ngày 22/7. Đến 21h cùng ngày, con đập bị hư hại một phần, nhà thầu phát cảnh báo với chính quyền và dân làng gần đập bắt đầu được sơ tán. Một đội kỹ sư được cử đến gia cố vết nứt trên đập nhưng gặp nhiều khó khăn vì mưa lớn.
3h sáng ngày 23/7, một trong ba đập chính là Xe-Namnoy bắt đầu xả nước nhằm giảm mực nước trong đập phụ. Đến 12h, chính quyền địa phương ra lệnh cho người dân ở hạ lưu lập tức sơ tán sau khi nhận thấy đập có thể bị vỡ. Đến 20h cùng ngày, đập phụ bị vỡ, nhấn chìm các ngôi làng cùng hàng nghìn ngôi nhà.
Công ty cổ phần Phát điện Ratchaburi, có tham gia vào dự án thủy điện, ngày 24/7 xác nhận đập sụp đổ do không đủ sức chuyển dòng.
Sự cố vỡ đập thủy điện Xe-Pain Xe-Namnoy khiến 7 ngôi làng của tỉnh Attapeu, Lào ngập trong biển nước. - Ảnh: Attapeu Today |
Đập thủy điện Xe Pian-Xe Namnoy khởi công năm 2013, bị vỡ khi đang xây dựng tới 90% tiến độ, dự kiến sẽ hoàn thiện vào năm 2019. 90% điện được tạo ra từ dự án này sẽ được xuất khẩu sang Thái Lan, phần còn lại phục vụ nhu cầu trong nước.
Với tham vọng trở thành "nguồn điện của Đông Nam Á", Lào đã tích cực xây dựng đập thủy điện trên nhiều con sông để bán điện cho các nước láng giềng. Các công ty năng lượng từ Thái Lan, Malaysia, Trung Quốc và Hàn Quốc thường đầu tư vào những dự án thủy điện của Lào trong khi các công ty ở châu Âu ngần ngại vì lo ngại ảnh hưởng đến môi trường xung quanh.
Theo trang Bloomberg, Liên Hiệp Quốc hôm 24/7 cho rằng vỡ đập khiến cho tình hình trở nên tồi tệ hơn sau khi Lào vừa hứng chịu thiệt hại từ cơn bão nhiệt đới Sơn Tinh. Ngay sau vụ vỡ đập tồi tệ nhất 60 năm qua, Liên Hiệp Quốc và các quốc gia như Hàn Quốc, Philippines, Singapore, Thái Lan... đã đề nghị hỗ trợ Lào.
NGUYỄN QUỲNH (Theo Independent)
