NSƯT Quế Chung và vai diễn để đời hơn 60 lần hóa thân

(ĐSPL) - Trong mấy chục năm hoạt động nghệ thuật và gặt hái được nhiều giải thưởng lớn nhưng điều khiến NSƯT Quế Chung cảm thấy hạnh phúc nhất là được hóa thân vào nhân vật Võ Nguyên Giáp trong vở kịch “Võ Nguyên Giáp - Vị tướng của lòng dân”.

Quế Chung tâm sự rằng, ông thấy mình thành công hơn qua mỗi lần diễn, đặc biệt là học được cách sống và nhân cách của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Vai diễn để đời

Những ngày đầu năm 2015, NSƯT Quế Chung vẫn tất bật với những sô diễn của mình. Phải khó khăn lắm, ông mới bớt chút thời gian để tiếp chuyện với chúng tôi. Có lẽ, gặp NSƯT Quế Chung ở ngoài đời ít ai biết được rằng ông đã hóa thân thành công vai diễn Võ Nguyên Giáp bởi ngoại hình ông chẳng hề giống Đại tướng. Ông cho biết, mặc dù đã hóa thân vào vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp hàng chục lần nhưng những cảm xúc hồi hộp và lo lắng trong mỗi lần diễn vẫn y nguyên như lần đầu. “May mắn cho tôi, năm 1960 đã có hai lần được tiếp xúc với bác Giáp trong hội diễn Văn nghệ ở Hà Nội. Những cử chỉ, giọng nói của bác Giáp khiến tôi nhớ mãi. Nhờ được gặp bác 2 lần nên tôi có thể đóng thành công hơn vai diễn đó. Bác Giáp rất thích văn nghệ và rất quan tâm đến đời sống anh chị em nghệ sỹ”.

Được biết, NSƯT Quế Chung (SN 1959) quê quán xã Văn Thành, huyện Yên Thành (Nghệ An). Sinh ra trong gia đình không theo ngành nghệ thuật nhưng bằng niềm đam mê, Quế Chung luôn khao khát cháy bỏng được đứng trên sân khấu để cống hiến cho công chúng. Mặc cho gia đình phản đối, ông vẫn quyết tâm theo đuổi ước mơ của mình. Vào năm 1970, Quế Chung chính là người duy nhất trong 300 người con của Yên Thành lọt vào vòng chung khảo cuối cùng do đoàn Văn công Nghệ An tổ chức thi tuyển. Sau nhiều năm hoạt động nghệ thuật, năm 1980, ông quyết định thi vào khoa Diễn viên của trường đại học Sân khấu Điện ảnh. Ngày đó, Quế Chung trúng tuyển với số điểm cao khiến cho nhiều người bất ngờ.

Từ năm 2004, Quế Chung về công tác tại trung tâm Bảo tồn và phát huy Di sản Dân ca xứ Nghệ trong vai trò vừa là người quản lý, vừa là đạo diễn, đồng thời là một diễn viên với nhiều vai diễn xuất sắc, để lại ấn tượng đẹp trong lòng người hâm mộ. Trong sự nghiệp diễn viên của mình, ông từng gây được tiếng vang và nhận những giải thưởng cao quý với các vai diễn như: Mai Thúc Loan, Từ Hải, tướng cướp Năm Sài Gòn... Có thể nói rằng từ 1990 - 1996 NSND Quế Chung giống như “cơn sốt” trong làng giải trí ở Nghệ An. Nhưng điển hình nhất là vai diễn ông hóa thân vào vai Tử Thụ trong vở Góc khuất đời người 2011 đoạt Huy chương Vàng toàn quốc. Vai Tư Lộ trong vở Xôn xao rừng quế trong hội diễn chuyên nghiệp toàn quốc 1990. Năm 1996, ông đoạt Huy chương Bạc nhờ vai Quang trong tác phẩm Con đò của mẹ trong hội diễn chuyên nghiệp toàn quốc. Nhưng trong đó, vai diễn về Võ Nguyên Giáp được ông hóa thân thành công nhất.

Chia sẻ với chúng tôi về vai chính trong vở diễn “Võ Nguyên Giáp - Vị tướng của lòng dân”, NSƯT Quế Chung không giấu nổi niềm xúc động: “Khi nhận vai diễn Đại tướng Võ Nguyên Giáp (vở diễn Võ Nguyên Giáp - Vị tướng của lòng dân), trong tôi là sự tổng hợp của nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau: Hạnh phúc, tự hào xen lẫn hồi hộp và lo lắng. Đây là niềm vinh dự của người diễn viên nhưng tôi cũng gặp không ít khó khăn. Hóa thân thành công vai diễn một nhân vật lớn như Đại tướng là áp lực vô cùng lớn đối với tôi. Suốt gần 5 tháng tập luyện, mưa có, giá rét có và cả những ngày hè nóng nực, nhiều đêm, cả nhà đã ngủ say anh lặng lẽ tập vai diễn, ăn, ngủ cũng mơ... vai diễn. Tôi cố gắng khai thác, tìm hiểu các băng hình, tư liệu, các bài viết về cuộc đời, sự nghiệp của Đại tướng rất kỹ lưỡng”.

Thành công hơn sau mỗi lần diễn

Lần đầu, được chọn đóng vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một niềm vinh dự đối với nghệ sỹ Quế Chung. Nhận nhiệm vụ lớn lao, ông luôn tự ý thức giữ gìn hình tượng của bác Giáp ở trên sân khấu lẫn đời thường. Mang theo niềm trăn trở, làm thế nào để khắc họa chân dung vị tướng tài ba kiệt xuất một cách chân thực và sống động nhất, NSƯT Quế Chung dường như đã quên hết mọi bận tâm của cuộc sống thường nhật để thâm nhập, hóa thân vào nhân vật. Từ đó đến nay ông đã hóa thân thành công 60 lần diễn vở kịch “Võ Nguyên Giáp - Vị tướng của lòng dân” trên khắp tỉnh thành ở trong nước.

Tâm sự về những tháng ngày khổ luyện để có được vai diễn thành công, nghệ sỹ Quế Chung cho biết, cái khó khăn nhất của vai diễn Đại tướng Võ Nguyên Giáp đó chính là hình tượng của Tướng Giáp quá  lớn lao. Mặc dù, khi đóng vai Đại tướng dù không giống hoàn toàn thì ông cũng cố gắng phải khơi gợi được xúc cảm trong hình tượng để người xem cảm nhận một cách rõ nét và sâu sắc nhất. Ông luôn đặt cho mình một nguyên tắc trong chương trình biểu diễn. Dù ở Nghệ An, Sài Gòn..., ông đều dành cho mình hai tiếng đồng hồ để hóa trang và nhập tâm để thực hiện tốt vai diễn. Quế Chung tâm sự: “Để khắc phục những điểm không giống bác Giáp trên khuôn mặt mình, tôi phải dành khoảng 1,5 tiếng đồng hồ để hóa trang. Tôi tỉ mỉ trong từng chi tiết nhỏ để tự tin diễn thành công hơn”.

Với nghệ sỹ Quế Chung, điều khó khăn để đạt sự hoàn thiện trong vai diễn này chính là ngoại hình và bước đi của Tướng Giáp. Làm thế nào để toát lên được một nhân cách vĩ đại bao dung, giản dị nhưng luôn hóm hỉnh và hài hước không phải là một điều dễ dàng. Rồi đến cả giọng nói, những biểu hiện cảm xúc trên gương mặt, qua từng cử chỉ... chính là những thử thách lớn lao. Để hoàn thành xuất sắc vai diễn, nghệ sỹ Quế Chung có một khoảng thời gian lao động tập luyện nghiêm túc hơn bao giờ hết, khi thì cùng tập luyện với anh em trong đoàn, lúc lại độc thoại với bản thân. Có những lúc, Quế Chung một mình tự tạo hình trên sân khấu, trong gương. Để nói được tiếng nói của người Quảng Bình chân chất, mộc mạc như Tướng Giáp, anh đã thu âm giọng nói rồi nghe đi nghe lại hàng nghìn lần.

NSƯT Quế Chung có tiếng nói, tiếng hát mềm giống giọng Quảng Bình, đây là một lợi thế khi anh đảm nhận vai diễn này. Anh tâm sự: "Không riêng gì bản thân tôi mà tất cả tập thể diễn viên Nhà hát Dân ca Nghệ An khi nhận được kịch bản này vô cùng xúc động. Nhưng kèm theo đó là trách nhiệm nặng nề, phải diễn làm sao toát lên được cái hồn của Tướng Giáp. May mắn sở hữu một chất giọng mềm nên đó là ưu thế của tôi trong vai diễn này".

Trong vở diễn “Võ Nguyên Giáp - Vị tướng của lòng dân” gồm có 5 màn, trong đó 2 màn cuối khắc họa rõ nét nhất chân dung vị tướng của lòng dân. Đó chính là những cảm xúc yêu thương mà Đại tướng dành cho hai người đàn bà của cuộc đời mình; là tình cảm của anh Văn trước sự đổi thay, biến chuyển của đất nước; là nỗi trăn trở của ông về cuộc sống vẫn còn nhiều vất vả của nhân dân; là niềm suy tư trước những ích kỷ của các cá nhân tham nhũng, lộng quyền...

Đặc biệt, màn cuối cùng của vở diễn khắc họa chân dung của Đại tướng Võ Nguyên Giáp khi về với Vũng Chùa - Đảo Yến. Dù khi nằm yên trong lòng đất mẹ, gặp lại những người chiến sỹ, thanh niên xung phong của một thời hoa lửa, người anh cả ấy vẫn bao dung, độ lượng, ân cần hỏi han, quan tâm đồng đội như những tháng ngày còn nằm chung chiến tuyến.

NSƯT Quế Chung được phân công vào vai Đại tướng thời hòa bình, cái sức mạnh ở chữ nhẫn - là phần “văn” trong con người ông. Quế Chung đã diễn tả thành công về Đại tướng khi xa gươm súng sa bàn nhưng một lòng đau đáu với Cách mạng. Điều mà Quế Chung cảm thấy hạnh phúc nhất là tình cảm sâu sắc của khán giả dành cho mình. Và đến bây giờ nhắc đến Tướng Giáp trong vở diễn, người ta nghĩ ngay đến NSƯT Quế Chung, điều đó khiến ông cảm thấy rất tự hào.