Cư dân ở Enerhodar, một thành phố đã bị Nga chiếm đóng hơn 5 tháng, đã vẽ nên bức tranh về một trận chiến căng thẳng trên tiền tuyến phía Nam Ukraine, nơi có nguy cơ châm ngòi cho thảm họa hạt nhân lớn nhất châu Âu kể từ thảm hoạ Chernobyl năm 1986.
Được biết, Enerhodar đã trở thành tâm điểm của quốc tế khi Nga và Ukraine đổ lỗi lẫn nhau về các cuộc tấn công vào nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia rộng lớn của thành phố. Nhà máy đang được bảo vệ bởi hàng trăm binh sĩ Nga và họ đang đối đầu với các binh sĩ Ukraine đóng quân chỉ cách đó vài km.
Cho đến nay vẫn chưa có báo cáo về thiệt hại đối với các lò phản ứng và chưa ghi nhận lượng phóng xạ rò ri. Tuy nhiên, theo thông tin từ Ukraine, các nhân viên nhà máy đã phải đóng cửa 1 trong 6 lò phản ứng vào cuối tuần qua sau khi một đường dây điện cao thế bị cắt và 3 màn hình bức xạ bị hư hỏng.
Trước khi xung đột nổ ra, Enerhodar là nơi sinh sống của khoảng 53.000 cư dân. Tuy nhiên, khi chiến sự dần sang đến tháng thứ 6, thành phố này đã rơi vào cảnh thiếu hụt năng lượng và bắt đầu phải lưu hành đồng Rúp của Nga vì dự trữ đồng tiền hryvnia của Ukraine cạn kiệt.
Anh Andriy (36 tuổi), một cựu nhân viên bán xe hơi ở Enerhodar, nói rằng chính quyền Nga đã nói với cư dân rằng khu vực xung quanh nhà máy được khai thác và vật liệu chưa nổ từ bom, đạn chùm rải rác trong thành phố.
Anh chia sẻ: "Họ nói với chúng tôi rằng người Ukraine đang pháo kích vào nhà máy và chúng tôi cần phải dán kín các khung cửa sổ bằng băng keo Scotch để nếu các nhà kho chứa chất thải phóng xạ bị tấn công, phóng xạ sẽ không tràn vào nhà của chúng tôi. Họ nói rằng ngày đầu tiên sẽ là ngày nguy hiểm nhất, vì vậy bạn phải ở nhà và không được ra ngoài. Mọi người đều lo sợ sẽ có điều gì đó xảy ra với nhà máy".
Andriy nói rằng lực lượng Nga, được bố trí bên cạnh nhà máy, đang nã pháo vào lực lượng Ukraine, đóng quân dọc khu vực sông Dnipro gần Nikopol. Vào buổi đêm anh Andriy có thể trông thấy những thứ giống như vệt pháo trên trời khi Nga bắn súng phòng không từ khu vực nhà máy.
Việc giao tiếp với người dân ở Enerhodar đang ngày một tệ hơn khi chính quyền Nga thắt chặt quyền kiểm soát và nỗi lo sợ bao trùm người dân địa phương. Nhiều người lo rằng điện thoại của họ đã bị nghe lén. Ngoài ra, dịch vụ từ nhà cung cấp mạng lớn của Ukraine hiện không còn hoạt động ổn định tại khu vực này.
Ông Dmytro Orlov, Thị trưởng của Ukraine tại Enerhodar, chia sẻ: "Mọi người đang sợ hãi. Những công nhân của nhà máy hạt nhân lớn nhất châu Âu đi làm mà không biết liệu họ có thể trở về nhà khi hết ca hay không, hay liệu những người thân yêu của họ ở nhà có ổn không".
Một người phụ nữ Enerhodar, đã ngoài 60 tuổi, nói rằng những vụ pháo kích vào thành phố đang dày đặc hơn trong những ngày gần đây, bà thậm chí đã trông thấy những xe tải và xe bọc thép di chuyển về phía khu phức hợp nhà máy. Bà cho biết các cư dân đang cố gắng sống những ngày mình thường, mua đồ từ các khu chợ địa phương vì giá cả trong các siêu thị đã tăng vọt và ngày càng nhiều nơi yêu cầu thanh toán bằng đồng Rúp vì đồng hryvnia đang cạn dần.
Bà nói thêm, mọi người sợ hãi việc nói chuyện công khai, lo ngại một người qua đường có thể sẽ trình báo về những gì họ nói với chính quyền.
Một cư dân tên Yury chia sẻ: "Phần lớn mọi người giữ kín suy nghĩ của họ vì họ không biết người đối diện sẽ làm gì".
Anh cho biết thêm, có ngày càng nhiều quan chức do Nga bổ nhiệm hoặc nhân viên an ninh của Nga mặc thường phục, điều này khiến người dân càng cảm thấy e ngại.
Người đứng đầu khu vực Zaporizhzhia do Nga bổ nhiệm, ông Evgeny Balitsky, hôm 8/8 đã thông báo về một cuộc trưng cầu dân ý về việc sáp nhập vào Nga. Chia sẻ về việc này, anh Andriy, cư dân địa phương, cho biết cảnh sát đang kiểm tra khắp nơi để tìm người phán tác các áp phích và tờ rơi phản đối cuộc trưng cầu dân ý.
Trong khi đó, người phụ nữ ngoài 60 tuổi người dân đang ngày càng lo sợ khi các trận chiến trong khu vực có thể gây ra thiệt hại do rò rỉ hóa chất phóng xạ. Bà tâm sự: "Thật đáng sợ khi phải sống gần nhà máy. Một số người trong chúng tôi sợ rằng các cơ sở lưu trữ đã bị phá huỷ và đang phóng xạ đang bị rò rỉ, chúng tôi không biết gì về điều đó. Mọi người con lo rằng nếu nhà máy phát nổ, tất cả chúng tôi sẽ chết ở đây".
Minh Hạnh (Theo Wall Street Journal)
