Bữa ăn không chỉ là dịp để nạp năng lượng cho cơ thể mà còn là thời điểm sum họp, gắn kết tình cảm gia đình, bạn bè. Trong văn hóa Việt Nam, bữa ăn còn mang đậm nét đẹp truyền thống với những quy tắc ứng xử và điều kiêng kỵ riêng. Việc hiểu và tuân thủ những điều này thể hiện sự tôn trọng với mọi người, đồng thời gìn giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
Những điều kiêng kỵ trong bữa ăn liên quan đến phép lịch sự
1. Rung đùi: Hành động rung đùi khi ăn bị coi là bất lịch sự, thể hiện sự thiếu tôn trọng người đối diện. Nó cũng tạo cảm giác bạn đang sốt ruột, không tập trung vào bữa ăn và cuộc trò chuyện.
2. Cắm đũa vào bát cơm: Theo quan niệm dân gian, hành động này giống như cách người ta cắm hương cho người đã khuất, mang đến sự xui xẻo, tang tóc.
3. Nối đũa: Truyền thống Việt Nam quan niệm việc dùng đũa của mình nhận thức ăn từ đũa người khác là điều kiêng kỵ. Hành động này gợi liên tưởng đến việc gắp tro cốt người đã khuất, mang ý nghĩa không may mắn.
4. Gõ bát đũa: Tiếng động phát ra khi gõ bát đũa được cho là mang đến sự xui xẻo, thiếu may mắn, đồng thời tạo cảm giác khó chịu cho người xung quanh.
5. Xới cơm đầy vun: Xới cơm quá đầy được cho là phung phí, không biết quý trọng lương thực.
6. Ăn uống phát ra tiếng động: Nhai tóp tép, húp sùm sụp,... là những hành động bất lịch sự, gây khó chịu cho người khác.
7. Vừa ăn vừa nói: Hành động này không chỉ thiếu lịch sự mà còn tiềm ẩn nguy cơ bị hóc, nghẹn.
8. Bới thức ăn: Bới tung thức ăn trên đĩa để tìm miếng ngon thể hiện sự ích kỷ, thiếu tế nhị.
9. Đảo lộn thức ăn: Tương tự như bới thức ăn, hành động này cũng thể hiện sự thiếu tôn trọng người khác.
10. Ăn trước chủ nhà: Trong văn hóa Việt Nam, việc đợi chủ nhà hoặc người lớn tuổi nhất mời rồi mới bắt đầu ăn là phép lịch sự tối thiểu.
11. Bỏ thừa thức ăn: Bỏ thừa thức ăn là biểu hiện của sự lãng phí, không biết quý trọng công sức người nấu.
12. Rời bàn ăn khi chưa được phép: Rời khỏi bàn ăn khi chưa ai đứng dậy hoặc chưa được sự đồng ý của chủ nhà là hành động bất lịch sự.
Những điều kiêng kỵ trong bữa ăn mang ý nghĩa tâm linh
1. Không nên lật cá: Theo quan niệm của ngư dân, việc lật cá khi ăn mang ý nghĩa lật thuyền, gặp xui xẻo khi ra khơi.
2. Kiêng ăn trứng vịt lộn vào đầu tháng: Người xưa cho rằng ăn trứng vịt lộn đầu tháng sẽ gặp đen đủi, không may mắn.
3. Kiêng kỵ trong ngày Tết: Mỗi dịp Tết đến xuân về, người Việt có những điều kiêng kỵ riêng trong bữa ăn như kiêng ăn thịt chó, kiêng đổ vỡ bát đĩa,... với mong muốn một năm mới bình an, may mắn.
4. Kiêng kỵ trong đám giỗ: Tùy vào từng vùng miền mà có những điều kiêng kỵ khác nhau trong đám giỗ. Ví dụ, có nơi kiêng ăn thịt chó, có nơi kiêng ăn cá mè,...
Bài viết này mang tính chất tham khảo chung. Tùy vào từng vùng miền, gia đình mà có thể có những quan niệm khác nhau.