Tỉ lệ phạm tội và tái phạm ở người cao tuổi tại Nhật Bản tăng nhanh phản ánh việc ngày càng nhiều người già nước này chọn nhà tù làm nơi để dưỡng già.
Ông Toshio Takata. Ảnh: BBC |
Ông Toshio Takata sống trong khu nhà dành cho tù nhân sắp được thả Hiroshima. Người đàn ông 69 tuổi tuổi này tâm sự rằng ông phạm pháp để được vào tù sống.
"Tôi đã đến tuổi nghỉ hưu mà trong túi không có tiền. Tôi nghĩ rằng nếu vào tù, tôi sẽ được ăn uống và ngủ nghỉ miễn phí", ông Takata chia sẻ trên BBC
"Do đó, tôi ăn trộm một chiếc xe đạp và lái thẳng đến đồn cảnh sát và báo với một viên cảnh sát ở đó rằng: 'Hãy xem tôi đã ăn cắp cái này'".
Kế hoạch của ông Takata thành công. Dù chưa từng có tiền án tiền sự, ông Takata vẫn phải lĩnh án một năm tù do luật pháp Nhật Bản coi trộm cắp là một tội nghiêm trọng.
Sau khi thi hành xong án tù đầu tiên, ông Takata lại tiếp tục tới công viên và đe dọa phụ nữ.
"Tôi không có ý định hãm hại họ đâu. Tôi chỉ giơ con dao ra và chờ một người nào đó sẽ gọi điện báo cảnh sát", ông Takata kể.
Trong vòng 8 năm, ông Takata dành gần một nửa thời gian sống ở trong tù. "Vấn đề không phải là tôi có thích ở trong tù hay không mà tôi có thể ở đó miễn phí", ông nói. "Đến khi được thả tự do, tôi cũng tiết kiệm được một chút tiền". Trong lúc ngồi tù, nhà nước vẫn đều đặn chi trả lương hưu cho ông.
Tình trạng dân số ngày càng lão hóa với tốc độ nhanh đang là một trong những vấn đề nan giải nhất của Nhật Bản với nhiều hệ lụy về kinh tế, xã hội và quốc phòng. Nghiên cứu mới của Công ty Custom Product Research (Tokyo) nhận ra một xu hướng đáng buồn: những người cao tuổi neo đơn phải “cắn răng” phạm pháp để được vào tù. Theo thống kê của Cơ quan Cảnh sát quốc gia Nhật, số tù nhân trên 60 tuổi tái phạm ít nhất 6 lần tăng từ 189 năm 1991 lên gần 900 người hiện nay.
“Nhà dưỡng lão nghiêm khắc”
Bà N, 80 tuổi, ở tù lần thứ 3 với mức án 3 năm 2 tháng vì trộm sách, rau cải và máy quạt cầm tay. "Chồng tôi đưa tôi rất nhiều tiền, ai cũng nói tôi may mắn nhưng tôi thấy mình thật sự cô đơn. Tiền không phải là thứ tôi muốn. Tôi không thấy hạnh phúc với điều đó. Ảnh: Bloomberg |
Tuy các trại giam Nhật quy định khá ngặt nghèo về việc tù nhân trò chuyện, tiếp xúc với nhau để ngăn chặn “đại bàng” hay kéo bè kéo cánh nhưng đối với người già, ít ra trong tù họ còn “có bạn” thay vì lủi thủi một mình như ở ngoài.
“Tôi cảm thấy thoải mái với đời sống tù nhân. Tôi có quần áo mặc, thực phẩm, chỗ ở, được chăm sóc khi bệnh và có nhiều người xung quanh. Trong tù cũng giống như sống trong một nhà dưỡng lão nghiêm khắc vậy”, tạp chí Fortune dẫn lời một cụ ông 76 tuổi nói.
“Nhà tù ở Nhật không giống trại giam ở Mỹ. Môi trường dễ chịu hơn và rất an toàn. Vì thế, nhiều người già nghĩ rằng sống trong tù còn hơn chết ở ngoài”, ông Patrick Hansen, Giám đốc Custom Product Research, nói với Fortune.
Bà Yumi Muranaka, cai ngục của nhà tù Phụ Nữ Iwakuni, chia sẻ trên trang Bloomberg: “Họ có thể có gia đình nhưng họ không cảm thấy đó thực sự là một mái ấm”.
Ở trại giam này, chi phí để duy trì hoạt động là 20.000 đô la Mỹ. Nhưng con số này còn tăng hơn nữa do phải đầu tư về y tế và nhu cầu chăm sóc đặc biệt cho người già.
Tù nhân nữ ở đây đã được hưởng lợi ích y tế và cảm thấy họ có thể hòa nhập với cộng đồng, những thứ họ không thể có ở bên ngoài kia.
Bà F, 89 tuổi, thụ án 1 năm rưỡi vì ăn cắp gạo, dâu tây và thuốc cảm. Đây là lần thứ hai bà ở tù. "Tôi sống nhờ trợ cấp. Tôi đã từng sống với gia đình con gái một khoản thời gian. Tất cả tiền để dành của tôi đã bị thằng con rể chiếm hết. Nó bạo lực". Ảnh: Bloomberg |
Họ nói: “Tôi thích cuộc sống ở đây (trong tù) hơn. Tôi không còn cảm thấy cô đơn vì lúc nào cũng có rất nhiều người xung quanh. Tôi từng tự nhủ với bản thân sẽ không bao giờ quay lại nơi này khi được thả nhưng ý nghĩ đó đã lập tức thay đổi”.
Tình trạng cố ý bị bắt giữ còn xuất hiện ở các nước khác không chỉ ở Nhật Bản. Tại Hoa Kỳ, rất nhiều trường hợp người dân “cố ý” bị bắt để đạt được những mục đích riêng như để hưởng lợi ích chăm sóc ý tế miễn phí, để tránh thời tiết khắc nghiệt (đối với những người vô gia cư) hay coi việc bị giam là động lực để cai thuốc.
Nhưng tầm nghiêm trọng của vấn đề này ở Nhật là điều đáng báo động cho chính quyền đất nước này.
Theo trang Bloomberg, chính phủ Nhật đang cố gắng chống lại vấn nạn “tội phạm cao tuổi” bằng cách cải thiện hệ thống phúc lợi và an sinh xã hội. Nhưng dường như làn sóng tội phạm này vẫn chưa chấm dứt sớm.
Mộc Miên (T/h)
