Có thời cố nhạc sĩ Đoàn Chuẩn nổi đình nổi đám với danh xưng "công tử Bạc Liêu đất Bắc". Cái tên Đoàn Chuẩn gắn liền với những kiểu chơi ngông có một không hai khiến người ta nghe một lần là nhớ mãi. Không chỉ là tay chơi thượng hạng, Đoàn Chuẩn còn là người đàn ông đa tình bậc nhất, đến tận ngày nay người ta vẫn truyền tai nhau những giai thoại tán gái “độc” của ông.
Nhạc sĩ Đoàn Chuẩn nổi tiếng về sự đào hoa và phong lưu. |
Tay chơi thượng hạng
Đoàn Chuẩn là con nhà tư sản đứng đầu hãng nước mắm Vạn Vân, một trong năm đặc sản của Hà Nội bấy giờ, nổi tiếng giàu có khắp đất Bắc. Khi ấy Đoàn Chuẩn là một công tử đẹp trai, phong lưu và giàu có. Một trong những điều người ta nói khi nhắc đến cái tên Đoàn Chuẩn là kiểu chơi ngông không mấy người bì kịp. Là công tử của một gia đình giàu nên Đoàn Chuẩn tiêu tiền như rác và có thú chơi xe khiến giới nhà giàu thời đó kiêng nể. Ông từng sở hữu cùng một lúc 6 chiếc xe hơi, trong đó có chiếc Cadillac. Lúc đó, ở Việt Nam chỉ có 2 chiếc Cadillac, một của Thủ hiến Bắc Kỳ và một của Đoàn Chuẩn. Ngày ấy chàng công tử điển trai đi chiếc xe hạng sang Cadillac khiến đấng mày râu ghen tỵ còn các cô gái điêu đứng.
Đoàn Chuẩn cũng là người đặc biệt quan tâm đến chuyện ăn mặc, một ngày công tử Đoàn Chuẩn thay mấy bộ quần áo, giày đi khoảng chục đôi. Cuối tuần, chàng công tử điển trai thường phóng ô tô về bãi biển đẹp nhất Hải Phòng để tắm. Trong khi tất cả các nhà tư sản để xe trên đường rồi đi bộ, thì ông phi thẳng xuống bãi và thuê ô để che xe. Bóng ô bao nhiêu tính diện tích trả tiền bấy nhiêu. Ăn uống của tay chơi thượng hạng Đoàn Chuẩn cũng rất cầu kỳ: Tôm vừa đánh ở biển lên, trong vòng 15 phút phải bóc nõn, quấn mỡ kho. Trong nhà, ông thuê thợ xây một phòng riêng thả đầy bóng bay lên trần, quả nào xì hơi bắt người nhà đi mua thả bù làm phòng tiếp bạn bè. Khách đến thoải mái uống rượu ngoại, ăn hoa quả.
Nhạc sĩ Đoàn Chuẩn mê đàn Hawaii hơn mọi thứ trên đời. Ông mua những đĩa nhạc Hawai về nghe và quyết tâm sẽ đánh hay hơn đĩa. Có những đêm ông thức trắng nghe những bản nhạc trên đài và chép lại bằng cách tốc ký theo số, rồi sáng hôm sau mới chuyển qua nốt nhạc.
Nói về niềm đam mê này của cố nhạc sĩ Đoàn Chuẩn, con trai ông - nghệ sĩ guitar Đoàn Đính cho biết: “Có lần, cha tôi đến nhờ ông Lam Chấn - người Hoa dạy guitar Hawaii xin theo học, ông Lam Chấn nói là, anh đánh thử đàn cho thầy nghe. Sau khi cha tôi dạo thử một bản, ông Lam Chấn bảo: “Thế này thì thầy chẳng dạy được trò nữa, trò đánh hay hơn thầy rồi”. Cha tôi học ông được 5-7 buổi thì đành nghỉ”. Cũng vì thích đàn Hawaii nên ông đổi hẳn một chiếc xe sang để lấy một cây đàn mà chẳng hề luyến tiếc.
Không chỉ chơi ngông với kiểu tiêu tiền như rác, việc tán gái của ông cũng ngông bậc nhất. Nói về chuyện chơi ngông khi tán gái của Đoàn Chuẩn người ta thường nhắc đến câu chuyện khóa xe tình địch có một không hai. Chuyện là, Đoàn Chuẩn phải lòng một cô gái xinh đẹp và một công tử nhà giàu khác cũng mê mẩn cô. Một hôm, vị nhạc sĩ đến đón nàng đi chơi nhưng đã thấy chiếc xe ô tô của vị công tử kia đỗ trước cổng nhà nàng từ bao giờ. Bực mình, ông cho 2 chiếc xe khác tới khóa đầu, khóa đuôi chiếc xe kia. Khi chàng công tử nọ còn đang khóc dở mếu dở vì xe lùi không được mà tiến cũng không xong thì Đoàn Chuẩn đã ung dung đưa người đẹp đi chơi.
Một giai thoại khác cũng được người ta nhắc đến tận ngày này chính là câu chuyện 1.000 bông hoa. Kể về chuyện này tài tử Ngọc Bảo tiết lộ: “Ông ấy yêu một cô gái trong 3 năm giời mà không nói gì hết. Trong suốt 3 năm ấy, hơn 1.000 ngày, mỗi sáng ông ấy đều mua một bó hoa và nhờ một thiếu nữ ăn mặc rất đẹp mang đến nhà cô gái tặng.
Có một điều đặc biệt là hôm trước Đoàn Chuẩn nhờ người này, hôm sau lại nhờ người khác mang hoa đến, để cho cả bó hoa và người tặng luôn luôn mới. Mà hoa đều được mua ở chỗ nổi tiếng. Nói về cô gái được tặng hoa thì từ chỗ ngạc nhiên, đến tò mò, rồi khắc khoải mong chờ người tình trong mộng đến ra mặt, nhưng suốt gần 3 năm tuyệt nhiên không thấy bóng chàng lãng tử hào hoa nào ghé đến. Chỉ có những bông hoa rất đẹp, nhưng hoa thì luôn luôn im lặng, không hỏi han gì được. Phải đúng tròn 3 năm thì chàng Đoàn Chuẩn mới đến nhà và cũng chỉ cần nói một vài câu rất ngắn gọn đại loại: "Suốt 3 năm qua, có bó hoa nào mà em không thích không?"”.
Nhận xét về Đoàn Chuẩn, tài tử Ngọc Bảo đã thốt lên “Tôi là tay chơi có hạng đất Bắc kỳ nhưng vẫn thua xa Đoàn Chuẩn”.
Người vợ hiếm có
Nhạc sĩ Đoàn Chuẩn cùng vợ và con. |
Với chất đào hoa công tử bậc nhất, Đoàn Chuẩn luôn dùng cách tỏ tình có một không hai nhưng với vợ ông, bà Xuyên thì ông chẳng mất một cánh hoa hay cuộc đưa đón nào. Bà Xuyên bằng tuổi và học cùng lớp với Đoàn Chuẩn. Bà đẹp nền nã, hay mặc áo dài tím và là con của một gia đình gia giáo. Khi ấy, mẹ của bà Xuyên thường bán nụ vối trước cửa. Một hôm, có người đàn bà sang trọng đi xích lô đến mua nụ vối. Khác với mọi người chỉ mua một cân, vài lạng, bà ấy mua cả một xe. Mấy hôm sau, bà quay trở lại mang theo đồ ăn hỏi cho con trai. Hóa ra mẹ của Đoàn Chuẩn đến mua nụ bối thực chất chỉ để thăm dò gia cảnh cô gái sẽ trở thành vợ của người thừa kế hãng nước mắm Vạn Vân nổi tiếng. Thế là sau khi ăn hỏi, ông bà mới chính thức hẹn hò và trở thành vợ chồng năm 18 tuổi.
Cuộc sống của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn có thể hạnh phúc viên mãn đến cuối đời là nhờ có một người vợ nhất mực yêu thương và thủy chung. Theo anh Đoàn Đính, chính nhờ sự bao dung của mẹ mà anh có được mái ấm gia đình trọn vẹn. Kể về mẹ, anh Đoàn Đính cho biết: “Mẹ tôi là người đàn bà tinh tế, hết lòng vì chồng con. Sinh thời mẹ tôi từng nói: “Ông lãng mạn, đa tình lắm. Có vậy ông mới viết được bài hát hay thế. Ông muốn ngang thì ngang, muốn dọc thì dọc, tôi chiều ông hết. Bổn phận của tôi là chăm chồng, nuôi con, lúc nào cũng an phận chịu đựng. Ông không biết đến sinh kế, gia đình, con cái... Đời ông phóng khoáng. Nghe nhạc ông lúc nào tôi cũng ngạc nhiên - sao ông tài thế? Mỗi bài hát là một mối tình đi qua đời ông””.
Thế nhưng, “ớt nào mà ớt chẳng cay, gái nào mà gái chẳng hay ghen chồng” bà Xuyên cũng ghen nhưng vì là con nhà gia giáo nên cách ghen của bà tinh tế, nhẹ nhàng. Trong số những bóng hồng đi qua cuộc đời Đoàn Chuẩn, ca sĩ Thanh Hằng là người đẹp thường được người ta nhắc đến. Khi ấy Thanh Hằng là ca sĩ nổi tiếng của Hà thành. Cô ca sĩ này sở hữu nhan sắc đài các, sang trọng và giọng ca ngọt ngào. Đoàn Chuẩn yêu Thanh Hằng ngay từ cái nhìn đầu tiên và mê đắm cô gái ấy dù đã có vợ có con.
Trong quãng thời gian mê đắm Thanh Hằng, ông đã viết tặng nàng 6 ca khúc. Khi biết chuyện, bà Xuyên đang ở Hải Phòng lập tức đi ô tô lên Hà Nội. Ai cũng tưởng sẽ có cuộc đánh ghen lớn, nào ngờ bà chỉ đến gặp Thanh Hằng và nhẹ nhàng hỏi: “Chị hỏi thật em, em có yêu anh Đoàn Chuẩn không?”. Thanh Hằng trả lời rằng có. Bà nói tiếp: “Em trót yêu anh Đoàn Chuẩn nhà chị thì em cố yêu nốt ba đứa con của anh ấy nhé”. Sau cuộc trò chuyện với bà Xuyên, Thanh Hằng tỉnh mộng trả lại tất cả thư từ của hai người và xé những bài hát mà Đoàn Chuẩn tặng. Đây cũng chính là câu chuyện phía sau tác phẩm Bài ca bị xé.
Người ta gọi bà Xuyên là người phụ nữ hiếm có, bởi bà đã làm được những điều không phải người vợ nào cũng làm được. Bà hiếm khi hờn ghen và tủi thân, bởi bà biết, lấy một người tài hoa, đào hoa và đa tình như Đoàn Chuẩn thì phải chấp nhận. Bản thân Đoàn Chuẩn dù là người đa tình nhưng ông hiểu sự hy sinh của vợ và trân trọng người phụ nữ ấy.
Ai cũng biết bài hát Đường về Việt Bắc là Đoàn Chuẩn sáng tác dành tặng vợ với câu “Chiều nào áo tím nhiều quá lòng thấy nhớ người” khi lên thăm bà ở chiến khu Việt Bắc. Khi ấy, ông đạp xe đạp, giữa đường vào nghỉ nhờ ở nhà một người dân tộc. Ăn xong bữa cơm thấy người ta thích cái xe đạp quá, ông bèn tặng lại họ, ba lô cũng vất đi đâu rồi vác mỗi cây đàn đi tìm. Gặp vợ con, ông mừng mừng tủi tủi viết luôn bài Đường về Việt Bắc. Còn một bài nữa cũng có hình bóng vợ ông nhưng ít người để ý là Gửi người em gái miền Nam với hình ảnh “Cành hoa tim tím bé xinh xinh đón xuân về”.
Sau này, gia cảnh của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn có giảm sút. Tuy vậy, ông vẫn sống rất hạnh phúc cùng vợ con tại Hà Nội. Ông qua đời vào ngày 25/11/2001 sau hơn một năm bị tai biến mạch máu não. Gia tài âm nhạc của Đoàn Chuẩn không nhiều, chỉ khoảng hơn 20 ca khúc nhưng rất nhiều bài trong số đó đã trở nên quen thuộc với công chúng yêu nhạc.
Lê Anh
Bài đăng báo giấy Đời sống & Pháp luật số 72
