Căn bệnh truyền nhiễm cấp tính chết người mang tên Whitmore được phát hiện ở Việt Nam từ những năm 50 của thế kỷ trước vốn đã bị "lãng quên" gần đây xuất hiện trở lại.
Ngày 14/8, PGS.TS. Đỗ Duy Cường - Trưởng khoa Truyền nhiễm, BV Bạch Mai xác nhận Khoa đã cho điều trị thành công cho bệnh nhân nguy kịch vì mắc bệnh Whitmore sau gần 2 tháng nằm viện.
Bệnh nhân là Bùi Văn S. 51 tuổi, sống tại Hòa Bình có tiền sử đái tháo đường type 2. Trước khi vào viện 3 tuần, ông S. có một vết xước ở chân, kèm theo sốt cao được chẩn đoán nhiễm trùng huyết, điều trị kháng sinh liều cao tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình 12 ngày nhưng không đỡ. Bên cạnh đó, bệnh nhân xuất hiện một ổ áp xe nên được chuyển đến khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Bạch Mai.
Với kinh nghiệm nghề nghiệp và những dấu hiệu chỉ điểm của bệnh nhân (là nông dân, tiếp xúc với đồng ruộng, có tiền sử đái tháo đường, có tình trạng nhiễm khuẩn huyết nặng, áp-xe cơ cộng với viêm phổi…), các bác sĩ Khoa Truyền nhiễm đã nghĩ đến việc ông mắc một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm có tên là Whitmore (bệnh melioidossis - vốn bị "lãng quên" nhưng gần đây xuất hiện nhiều trở lại). Kết quả cấy mẫu bệnh phẩm sau đó đã khẳng định bệnh nhân mắc bệnh Whitmore.
Bệnh nhân được các bác sĩ tận tình cứu chữa giành lại sự sống. Ảnh: Vietnamnet.vn |
Bệnh nhân được chuyển phác đồ điều trị đặc hiệu theo hướng bệnh Whitmore. Tuy nhiên khó khăn đặt ra khi bệnh nhân đã được điều trị kháng sinh liều cao tại BV tuyến trước nhiều ngày không đỡ, kèm theo đó là viêm và ổ áp xe ngày càng tăng nặng.
2 tuần đầu điều trị tại BV Bạch Mai, bệnh nhân sốt cao liên tục 39-40 độ C, khó thở tăng lên vì viêm đông đặc phổi lan toả, phải hỗ trợ hô hấp, thở ô xy, ngoài ra các ổ áp xe vẫn lan rộng, ăn vào tận xương gây viêm xương.
Có thời điểm, gia đình đã nản vì tình trạng sức khoẻ ông S. suy sụp và kinh tế gia đình kiệt quệ nên xin cho bệnh nhân về để lo hậu sự, song các y, bác sĩ vẫn quyết tâm thuyết phục gia đình và kiên trì cứu chữa cho bệnh nhân.
Đến ngày thứ 26, tình trạng bệnh nhân bắt đầu có dấu hiệu thuyên giảm và đáp ứng dần với điều trị. Với việc điều trị tích cực và phối hợp của nhiều chuyên khoa, đến ngày điều trị thứ 37, tình trạng nhiễm trùng đã được kiểm soát, bệnh nhân tỉnh táo, hết sốt. Sau gần 2 tháng nằm điều trị bệnh nhân đã ổn định và được xuất viện.
Nhiễm bệnh Whitmore có thể tử vong trong vòng 48h
Whitmore là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây nên. Vi khuẩn này có trong đất, bùn và đường lây nhiễm chủ yếu do vùng da tổn thương tiếp xúc trực tiếp với vi khuẩn hoặc hít phải các hạt bụi đất chứa vi khuẩn này.
Bệnh tiến triển nhanh và có thể cướp đi mạng sống bệnh nhân chỉ sau 48 giờ nhập viện. Thông thường, 40-60% bệnh nhân mắc Whitmore sẽ tử vong. Tỉ lệ tử vong sẽ giảm đáng kể nếu bệnh nhân được chẩn đoán đúng bệnh và điều trị kháng sinh theo phác đồ hướng dẫn.
Bệnh được phát hiện ở Việt Nam từ những năm 50 của thế kỷ trước và lưu hành lẻ tẻ tại một số tỉnh phía Nam và được xếp vào bệnh truyền nhiễm nguy hiểm bị lãng quên.
Gần đây, các ca bệnh được báo cáo có xu hướng gia tăng, cao điểm của các ca bệnh thường xảy ra vào mùa mưa tập trung từ tháng 7-11. Người bệnh tiểu đường, bệnh phổi và bệnh thận mạn tính có nguy cơ dễ mắc bệnh này với các biểu hiện lâm sàng đa dạng sốt cao, đau cơ, có các ổ nhiễm khuẩn trên da, áp xe cơ, áp xe gan lách, viêm phổi... Bệnh có thể gây tử vong nhanh nếu không được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời.ại
Theo PGS Đỗ Duy Cường, đây là một trong những ca Whitmore nặng, nguy kịch, diễn biến kéo dài. Từ đầu năm 2018 tới nay, Khoa Truyền nhiễm tiếp nhận khoảng 20 ca Whitmore nặng được chuyển đến chủ yếu từ các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung Bộ.
Bệnh nhân được nhập viện ở nhiều chuyên khoa khác nhau như hô hấp, cơ xương khớp, nội tiết, da liễu, ngoại khoa,... Do bệnh cảnh lâm sàng đa dạng nên bác sĩ thường chẩn đoán nhầm bệnh Whitmore với các bệnh khác như viêm phổi, lao phổi, áp-xe cơ, nhiễm trùng huyết do các vi khuẩn khác như tụ cầu, liên cầu…
Tuy nhiên, ngay cả khi được khẳng định chẩn đoán, việc điều trị cũng hết sức khó khăn vì phải dùng kháng sinh tấn công liều cao kéo dài liên tục trong ít nhất khoảng 2 tuần, sau đó dùng kháng sinh duy trì khoảng từ 3 đến 6 tháng tiếp theo.
Nếu không được điều trị đúng liều, đúng phác đồ và theo dõi sát sao, bệnh dễ tái phát, sức khỏe suy kiệt dần và vẫn có thể tử vong dù đã được chẩn đoán đúng. Việc theo dõi điều trị bệnh kéo dài, lại tốn kém nên không ít bệnh nhân đã bỏ cuộc. Đây cũng là một trong là những nguyên nhân dẫn đến thất bại trong điều trị và tỷ lệ tử vong do Whitmore còn cao, lên tới 40%.
Thảo Minh (T/h)
