Nghi án một công ty bị DN Trung Quốc lừa mua 60 tấn "hóa chất lạ"

(ĐSPL) - Những vụ lùm xùm liên quan đến công ty Bersa Việt Nam đã và đang là tâm điểm dư luận ở Quảng Nam, trong suốt một năm qua. Nối tiếp scandal bê bối tài chính, chây ỳ hàng trăm tỉ đồng tiền thuế của Nhà nước, mới đây nhất công ty Bersa Việt Nam lại tiếp tục bị chính quyền Quảng Nam "tuýt còi" vì lô hàng 60 tấn hóa chất không rõ chủng loại nhập khẩu từ Trung Quốc...

Là chất Xyanua hay chất gì?

Theo thông tin từ Phòng Kỹ thuật an toàn - Môi trường (Sở Công Thương tỉnh Quảng Nam), vào tháng 8/2011, công ty Bersa Việt Nam (chủ đầu tư của công ty vàng Phước Sơn và công ty vàng Bồng Miêu) cho nhập khẩu 60 tấn Xyanua về phục vụ cho hoạt động khai thác vàng ở mỏ vàng Phước Sơn. Tuy nhiên, chỉ khi được đưa vào sử dụng, công ty Bersa Việt Nam mới tá hỏa phát hiện số hóa chất không thể sử dụng được. Kể từ thời điểm đó, 60 tấn hóa chất trên được lưu giữ tại kho của công ty vàng Phước Sơn và công ty vàng Bồng Miêu.

Công nhân công ty Bersa Việt Nam đang luyện quặng.

Ngày 16/10/2014, đoàn liên ngành gồm lực lượng công an, Sở Công Thương, Sở Tài nguyên - Môi trường tiến hành kiểm tra số hóa chất trên. Theo đó, tại nhà máy vàng Phước Sơn, đoàn kiểm tra phát hiện 40 tấn hóa chất, dạng bột chưa rõ chủng loại, được để trong ba container nhưng không có người trông coi. Tại nhà máy vàng Bồng Miêu, phát hiện cũng 20 tấn hóa chất cùng loại với số hóa chất tại nhà máy vàng Phước Sơn.

Trao đổi với PV, ông Phạm Bá Huyên, Trưởng phòng Kỹ thuật an toàn - Môi trường (Sở Công Thương tỉnh Quảng Nam) cho biết: "Sau khi tổ chức thanh tra 60 tấn hóa chất trên, công ty cho rằng đó không phải là hóa chất Xyanua, còn nó là chất gì, độc hại hay không thì phía công ty không cung cấp được. Bên cạnh đó, công ty cũng xin được tự xử lý tiêu hủy số hóa chất trên, vì công ty Bersa Việt Nam cho rằng mình có khu xử lý chất thải Xyanua trong quá trình tuyển quặng vàng. Tuy nhiên, cơ quan chức năng không đồng ý do công ty vàng Phước Sơn và Bồng Miêu không có thẩm quyền tiêu hủy hóa chất. Vì vậy, đoàn liên ngành yêu cầu phía công ty đưa mẫu trên đi kiểm định lại, xem đó là hóa chất gì để có hướng xử lý. Sau khi có kết quả kiểm định loại hóa chất, công ty phải có nhiệm vụ thuê đơn vị có chức năng tiến hành xử lý số hóa chất trên theo đúng trình tự pháp luật quy định".

Tờ khai hải quan về lô hàng 60 tấn hóa chất của công ty Bersa Việt Nam.

Theo tờ khai hải quan điện tử tại Chi cục Hải quan Cảng Đà Nẵng khu vực II, số hóa chất được nhập là Xyanua. Người đại diện cho phía công ty Besra Việt Nam kê khai số hóa chất từ Trung Quốc về là ông Trần Hà Tiên. Theo đó, công ty vàng Phước Sơn nhập 40 tấn hóa chất, công ty vàng Bồng Miêu nhập 20 tấn từ nhà sản xuất Trung Quốc có tên Tianjin Haina Tianyi Chem Co., Ltd Tianjin, China. Toàn bộ số hóa chất này được dùng vào mục đích tuyển quặng.

Thế nhưng, khi số hóa chất được đưa về nhà máy, các chuyên gia đưa ra ngâm ủ để tuyển quặng vàng thì không có công dụng. Thấy có dấu hiệu "bất bình thường", đại diện công ty Besra Việt Nam lập tức đem mẫu đi kiểm định. Công ty Besra Việt Nam đã gửi mẫu hóa chất đến làm xét nghiệm tại công ty SGS Việt Nam. Kết quả xét nghiệm cho thấy, đây không phải là hóa chất mà chỉ là chất thông thường không hòa tan trong nước. Tuy nhiên, để có kết quả chính xác nhất, sắp tới công ty Besra Việt Nam sẽ tổ chức lấy mẫu tại kho lưu giữ một lần nữa với sự chứng kiến của các cơ quan chức năng và gửi mẫu đi xét nghiệm tại một cơ quan kiểm định Nhà nước để kiểm chứng kết quả kiểm định.

UBND tỉnh Quảng Nam yêu cầu tiêu hủy số hóa chất lạ

Liên quan đến lô 60 tấn hóa chất không rõ chủng loại đang lưu trong kho của công ty Bersa Việt Nam, Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh Quảng Nam cho biết, qua xem xét cho thấy hai công ty vàng Phước Sơn và Bồng Miêu bị phía Trung Quốc lừa, mua hóa chất Xyanua nhưng khi nhập về lại không đúng chủng loại. Xét theo quy định, 60 tấn hóa chất chưa rõ chủng loại đó phải bị xử phạt, nhưng hiện tại phía công ty đang gặp khó khăn về tài chính. Do vậy Phòng đã tham mưu cho UBND tỉnh ra văn bản yêu cầu công ty nhanh chóng tìm đơn vị xử lý số hóa chất trên, tránh gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến môi trường.

Đại diện chính quyền tỉnh, ông Đinh Văn Thu (Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam) cho biết, đã giao Sở Công Thương chịu trách nhiệm theo dõi, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát phương án tiêu hủy hóa chất của hai công ty vàng Phước Sơn và Bồng Miêu, báo cáo kết quả cho UBND tỉnh trước ngày 30/12/2014. Đồng thời, sở Công Thương chủ trì, phối hợp với Công an tỉnh, các ban ngành địa phương và đặc biệt là hai công ty vàng Phước Sơn và Bồng Miêu cắt cử người bảo vệ các container chứa hóa chất đang để tại nhà kho của nhà máy, đảm bảo tuyệt đối an toàn, không để ảnh hưởng đến môi trường; phát hiện và xử lý kịp thời sai phạm trong công tác quản lý hóa chất theo quy định pháp luật.

Bersa Việt Nam xác nhận bị "lừa"

Để tìm hiểu rõ hơn vụ việc, PV báo Đời sống và Pháp luật đã có cuộc trao với bà Nguyễn Thị Như Lê, phụ trách truyền thông của công ty Bersa Việt Nam. Bà Lê cho biết: "Tháng 8/2011, chúng tôi đã đặt mua Xyanua từ công ty hóa chất Tianjin Haina Tianyi Chem Co., Ltd Tianjin, China với số lượng tổng cộng là 60 tấn cho Phước Sơn và Bồng Miêu. Tổng trị giá lô hàng tương đương 2,1 tỉ đồng. Toàn bộ số hàng nhận được là giả, không phải là Xyanua".

Khi PV đặt vấn đề trong chuyện này có phải do phía công ty Trung Quốc đã có hành vi lừa đảo hay do việc nhập khẩu không qua kiểm định, bà Lê thừa nhận: "Đúng là công ty chúng tôi đã bị phía công ty Trung Quốc lừa đảo. Chúng tôi chỉ phát hiện ra lô hàng không phải là Xyanua sau khi đã nhận hàng và chuyển lên mỏ mở các thùng hàng ra. Chúng tôi đã ngay lập tức liên lạc với nhà cung cấp nhưng không được. Họ không trả lời điện thoại và email.

Sau một thời gian thì chúng tôi hoàn toàn mất liên lạc với họ. Sau khi phát hiện ra số Xyanua nhập khẩu trên là giả, chúng tôi đã ngay lập tức gửi mẫu đến làm xét nghiệm tại công ty SGS Việt Nam, một trung tâm kiểm định có uy tín thuộc SGS Group và kết quả xét nghiệm cho thấy đây không phải là hóa chất, mà chỉ là chất thông thường không hòa tan trong nước. Chúng tôi đã nộp kết quả xét nghiệm trên đến các cơ quan chức năng Nhà nước để báo cáo. Theo hướng dẫn của cơ quan Nhà nước, sắp tới chúng tôi sẽ tổ chức lấy mẫu tại kho lưu giữ một lần nữa với sự chứng kiến của các cơ quan chức năng liên quan và sẽ gửi mẫu đi làm xét nghiệm tại một cơ quan kiểm định Nhà nước để kiểm chứng kết quả kiểm định chúng tôi đã làm tại SGS Việt Nam nhằm làm rõ ràng và minh bạch kết quả kiểm định chất này".