Thay mặt Chính phủ đứng ra giải ngân nguồn vốn khổng lồ, cấp thiết, quan trọng nhưng Ngân hàng Phát triển VN - VDB khi hoạt động để lại nhiều hệ lụy, “dính” hàng loạt sai phạm trong cho vay, nợ xấu lớn, tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Được thành lập từ năm 2006, VDB là ngân hàng (NH) chính sách, hoạt động theo mô hình công ty TNHH một thành viên do nhà nước giữ 100% vốn điều lệ. Theo Quyết định số 1515/QĐ-TTg của Thủ tướng ban hành năm 2015, Chính phủ ủy quyền cho Bộ Tài chính quản lý, thực hiện quyền và nhiệm vụ chủ sở hữu.
VDB có vốn điều lệ lên tới 30.000 tỷ đồng, tuy nhiên nguồn vốn hoạt động cũng như dòng tín dụng chảy qua NH này rất lớn khi đứng ra cho vay theo chính sách tín dụng đầu tư của nhà nước; cho vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ (vốn ODA); nhận ủy thác, phát hành trái phiếu...
Số liệu từ Bộ Tài chính cho thấy dư nợ tín dụng của NH này mỗi năm hơn 100.000 tỷ đồng. Ngoài ra, NH cũng phát hành hàng chục nghìn tỷ đồng trái phiếu. Tại một hội thảo gần đây, ông Nguyễn Chí Trang, Phó tổng giám đốc VDB, cho biết VDB đang nắm giữ và giải ngân khoảng 60% vốn ODA cho vay lại của VN. Tính đến thời điểm 31.8.2018, dư nợ vốn vay nước ngoài tại VDB lên tới 152.900 tỷ đồng...
Hoạt động của VDB đang tiềm ẩn nhiều rủi ro, nợ xấu lớn. Ảnh: Thanh Niên |
Thay mặt Chính phủ đứng ra giải ngân nguồn vốn khổng lồ, cấp thiết, quan trọng nhưng VDB khi hoạt động để lại nhiều hệ lụy, sai phạm. Cụ thể, tại dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 của CTCP gang thép Thái Nguyên (TISCO), Thanh tra Chính phủ chỉ rõ VDB giải ngân gần 757 tỷ đồng cho các nhà thầu trái quy định.
Đến nay, VDB vẫn chưa thực hiện được việc cơ cấu nợ gốc và lãi cho TISCO. Hằng tháng, VDB vẫn thông báo thu nợ, tính lãi phạt và đang xếp tín dụng của TISCO vào nợ xấu nhóm 5. Đến thời điểm 31.5.2018, TISCO đang nợ VDB 1.573 tỷ đồng, trong đó nợ quá hạn 415 tỷ đồng. Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Tài chính theo thẩm quyền chỉ đạo, kiểm điểm xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân tại VDB, VDB chi nhánh Thái Nguyên có khuyết điểm, nêu tại kết luận thanh tra.
Được biết Kiểm toán nhà nước đã kết luận dự án Trung tâm đào tạo cán bộ VDB tại TP.Nha Trang (Khánh Hòa) điều chỉnh 4 lần, tổng mức đầu tư tăng hơn 39 lần, từ 7 tỷ lên 275 tỷ đồng sau điều chỉnh quy mô, công năng sử dụng, tương đương 3.834%.
Theo báo Thanh Niên có được từ một số cơ quan chức năng cho thấy, hiện hoạt động tín dụng của VDB gặp nhiều khó khăn. Kết quả chênh lệch thu chi năm 2018 của VDB đang âm, NH này còn bị lỗ lũy kế đến cuối năm 2018 lên tới hàng ngàn tỉ đồng. Đặc biệt, nợ xấu quá lớn, lên tới vài chục ngàn tỉ đồng. Đáng ngại hơn, trích lập dự phòng rủi ro của NH này chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong tổng số nợ xấu.
Trong một lần đăng đàn trước Quốc hội, đại biểu Nguyễn Ngọc Bảo (Bắc Ninh) đã lo ngại về hoạt động của VDB khi nêu rõ nhiều khoản vay trong những năm qua không đem lại hiệu quả vì vay không đúng đối tượng. NH này cũng không có đầy đủ chức năng hoạt động theo quy định của luật Các tổ chức tín dụng và của NH Nhà nước. Có đến 70 - 80% tổng nguồn vốn huy động hằng năm của VDB dựa vào vốn phát hành trái phiếu chính phủ bảo lãnh, hay nhận nguồn ODA để cho vay lại.
Theo đại biểu Bảo, nguồn vốn này là các khoản vay mà Chính phủ phải trả cho các chủ nợ. Nếu đã là nợ thì phải trả, nên nếu không tính vào nợ công thì sẽ dẫn tới việc méo mó số liệu theo dõi, kéo theo rủi ro trong quản lý nợ công và điều hành ngân sách.
Kiều Trang (T/h)
