Mỹ chính thức đề nghị Liên Hợp Quốc khôi phục toàn bộ lệnh trừng phạt Iran và tuyên bố Washington sẽ bằng mọi cách khôi phục các lệnh trừng phạt này.
Đây sẽ là tiến trình khôi phục những lệnh trừng phạt từng áp dụng với Iran cho tới khi Tehran đạt được thỏa thuận hạt nhân với nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Trung Quốc và Đức), có tên gọi đầy đủ là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA).
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 20/8 chính thức thông báo cho Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về đề xuất kích hoạt lại toàn bộ lệnh trừng phạt Iran. Lý giải cho đề nghị này, Washington cáo buộc Tehran vi phạm thỏa thuận hạt nhân năm 2015 có tên gọi đầy đủ là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA).
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Ảnh: Reuters |
Từ năm 2006 đến năm 2010, Hội đồng Bảo an đã thông qua 3 nghị quyết cấm xuất khẩu công nghệ liên quan tới hệ thống vận chuyển vũ khí hạt nhân tới Iran, cấm Iran xuất khẩu vũ khí và cấm các nước bán vũ khí thông thường cho quốc gia này. Năm 2015, Hội đồng Bảo an ra Nghị quyết 2231 trong đó có điều khoản quy định thời hạn ngừng cấm vận vũ khí với Iran. Theo đó, Tehran đồng ý hạn chế chương trình hạt nhân để đổi lấy nới lỏng các lệnh trừng phạt. Các lệnh cấm vận vũ khí với Iran sẽ hết hiệu lực vào ngày 18/10.
Theo đó, Mỹ sẽ trình đơn khiếu nại lên HĐBA gồm 15 nước ủy viên về việc Iran không tuân thủ thỏa thuận hạt nhân lịch sử dù Washington đã rút khỏi thỏa thuận này vào năm 2018.
Trước đó, ngày 14/8, HĐBA LHQ bác bỏ dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất về việc kéo dài lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran, dự kiến sẽ hết hạn vào tháng 10 tới. Dự thảo nghị quyết của Mỹ nhận được 2 phiếu ủng hộ, 2 phiếu chống và 11 phiếu phiếu trắng.
Động thái mới của Mỹ làm gia tăng nguy cơ khiến thỏa thuận hạt nhân Iran đổ vỡ, gây thêm bất đồng với các nước châu Âu về vấn đề này. Cơ chế khôi phục các biện pháp trừng phạt chưa từng được sử dụng trước đây, trong khi Anh, Đức và Pháp đều cho rằng Mỹ không có quyền kích hoạt cơ chế này. Cuối ngày 20/8, Bộ Ngoại giao Anh, Pháp và Đức đã ra tuyên bố chung phản đối đề nghị khôi phục toàn bộ lệnh trừng phạt Iran. Các nước này đồng thời cũng kêu gọi Iran tuân thủ các cam kết theo thỏa thuận JCPOA.
Bích Thảo(T/h)
