Theo thông tin từ báo Tuổi trẻ, từ đầu năm học 2024 - 2025, hiệu trưởng Trường THCS Trực Thuận, huyện Trực Ninh, Nam Định đã ra thông báo về quy tắc ứng xử văn hóa của học sinh trong trường đối với thầy cô giáo, bạn bè, gia đình.
Trường THCS Trực Thuận quy định giữa các học sinh ứng xử trong xưng hô phải đảm bảo thân mật, cởi mở, trong sáng, không cầu kỳ, kiểu cách.
Không gọi nhau bằng những từ chỉ dành để gọi những người tôn kính như ông, bà, cha, mẹ; không gọi nhau bằng những từ chỉ quan hệ vợ chồng như "con vợ, thằng chồng, ông xã, bà xã"; không gọi nhau bằng những từ ngữ phim ảnh, giang hồ (đại ca, sư tỉ…).
Đặc biệt, học sinh không gọi tên bạn gắn với tên cha mẹ, ông bà hay những khiếm khuyết về ngoại hình, đặc điểm về tính nết của người khác. Phải xưng hô với bạn bè trong trường là bạn hay xưng tên mình. Thực tế, đã có những học sinh do có khiếm khuyết trên cơ thể bị bạn bè lôi ra lấy làm biệt danh, từ đó mang trong mình tâm lý mặc cảm, tự ti, ngại giao tiếp...
Khi ứng xử thăm hỏi bạn bè, nhà trường yêu cầu học sinh phải đảm bảo chân thành tế nhị, không che giấu khuyết điểm của nhau, không xa lánh, coi thường người bị bệnh, tàn tật hoặc người có hoàn cảnh khó khăn...
Trường quy định học sinh không gọi nhau là "ông xã, bà xã", bằng từ ngữ giang hồ. Ảnh minh họa: Báo Tuổi trẻ.
Khi chúc mừng bạn cần vui vẻ, thân tình, không cầu kì, không gây khó xử. Khi đối thoại, nói chuyện, trao đổi với bạn bè cần chân thành, thẳng thắn, cởi mở, ôn tồn, không cãi vã, chê bai, dè bỉu, xúc phạm, huơ chân, múa tay, nói tục, chửi bậy, chửi thề, khạc nhổ… Biết lắng nghe tích cực và phản đối mang tính xây dựng khi thảo luận, tranh luận.
Trong quan hệ với bạn khác giới cần đảm bảo tôn trọng, nhã nhặn, trong sáng, không săn đón, điệu bộ quá trớn, không có những hành động hay lời nói xúc phạm, khiếm nhã, trêu chọc, khiêu khích…
Ứng xử trong học tập đảm bảo nghiêm túc, trung thực không vi phạm qui chế kiểm tra, thi cử.
Nhà trường cũng yêu cầu học sinh khi hỏi và trả lời đảm bảo tôn ti trật tự trên dưới, câu hỏi và trả lời ngắn gọn, rõ ràng, có dạ thưa lịch sự, phù hợp với môi trường sư phạm.
Ngôn ngữ hỏi, trả lời phải phải có chủ ngữ, thể hiện sự lễ phép: “em chào cô”, “em chào thầy”, “thưa thầy”, “thưa cô”, “thưa bác" (đúng theo vai vế và phù hợp với lứa tuổi)…
Với thầy cô giáo, nhân viên nhà trường, học sinh đảm bảo thái độ văn minh, tế nhị, chân thành, biết xin lỗi đúng lúc khi làm sai. Nhà trường cũng hướng dẫn học sinh nên nói: “Em thưa thầy, thưa cô cho em làm phiền một chút…”; “Thưa bác, thưa chú cho cháu làm phiền một chút"… với thái độ cần nhờ tới sự giúp đỡ của thầy, cô…
Theo quy định của trường, khi mắc lỗi, học sinh lựa chọn thời điểm phù hợp để xin lỗi: tránh lúc đông người hay đang giờ làm việc, giờ lên lớp. Lời xin lỗi phải thể hiện sự chân thành, thực sự biết lỗi và muốn sửa lỗi: “Em xin lỗi thầy, cô! Em biết mình đã sai…”.
Học sinh cũng cần biết ứng xử khi chia sẻ niềm vui, nỗi buồn với thầy cô, đảm bảo sự chân tình, giản dị, cởi mở, thân mật, không khách sáo cầu kỳ.
Bộ quy tắc của trường cũng quy định trong thời gian vào và ngồi tại lớp học, học sinh đảm bảo nghiêm túc, tôn trọng thầy cô giáo và bạn bè cùng lớp:
- Thực hiện tốt nội quy lớp học đã được tập thể lớp xây dựng.
- Khi thầy, cô bước vào lớp, cả lớp đứng dậy nghiêm trang chào thầy, cô.
- Không làm các cử chỉ như: vò đầu, gãi tai, ngoáy mũi, quay ngang, ngửa, phát ngôn tùy tiện, nói leo, nhoài người, gục đầu, nghịch bút, bắn giấy, viết vẽ lên bàn, tường.
Không sử dụng phương tiện liên lạc cá nhân như: máy nghe nhạc, điện thoại…
Không mang đồ ăn, thức uống vào lớp học làm mất vệ sinh và ảnh hưởng tới người khác.
Ứng xử khi trao đổi, thảo luận nội dung bài giảng đảm bảo thái độ cầu thị, tôn trọng ý kiến người khác, không gay gắt chê bai, mỉa mai ý kiến khác với ý kiến bản thân.
Ứng xử trước khi kết thúc giờ học đảm bảo tôn trọng thầy, cô giáo:
- Không nôn nóng gấp sách vở, rời chỗ ngồi, không tắt đèn, quạt điện, đóng cửa để ra chơi, ra về.
- Cả lớp phải đứng dậy chào thầy, cô khi hết giờ.
- Đảm bảo trật tự, không xô đẩy, leo trèo lên bàn ghế , giữ vệ sinh chung.
Hiệu trưởng Trường THCS Trực Thuận cũng yêu cầu các giáo viên chủ nhiệm, Đoàn thanh niên chịu trách nhiệm phổ biến, quán triệt đến tất cả học sinh thực hiện nghiêm túc quy tắc này. Cùng đó, toàn thể cán bộ, giáo viên, nhân viên cần biết và phối hợp với giáo viên chủ nhiệm, Đoàn trường nhắc nhở học sinh thực hiện.
Theo báo Dân việt, nhiều trường học trên cả nước cũng xây dựng quy tắc ứng xử trong trường học. Trường THPT Tràm Chim, tỉnh Đồng Tháp cũng có các quy định tương tự như trên.
Trường Tiểu học - THCS - THPT Hoa Sen, TP.HCM và Bình Dương bổ sung quy định trong quan hệ bạn bè, học sinh không được kỳ thị, phân biệt tôn giáo, thành phần gia đình giàu nghèo.
Ứng xử với bạn bè khác giới phải đảm bảo thái độ lịch sự, nhã nhặn, tôn trọng, không bối rối. Là phái nam đối với nữ cần thể hiện tính ga-lăng, sẵn sàng giúp đỡ và nhường nhịn bạn gái.
Trường này cũng quy định học sinh khi ngồi nghe giảng phải đảm bảo tư thế, tác phong nghiêm túc, trật tự, tôn trọng thầy cô giáo và bạn cùng lớp. Không phát ngôn tùy tiện hay làm các cử chỉ vò đầu, gãi tai, ngoáy mũi, quay ngang, quay ngửa, gục đầu; không nhai kẹo cao su hay ăn quà vặt.
