Sau bao ngày Tết Nguyên đán ngập tràn niềm vui sum vầy, người người nhà nhà lại nhộn nhịp vào cuộc chuẩn bị cho ngày vía Thần Tài, phong tục truyền thống vào mùng 10 tháng Giêng, đặc biệt là những người làm ăn và kinh doanh.
Thần Tài trong tín ngưỡng phương Đông là vị thần đảm nhiệm việc trông coi tiền tài, đem tài lộc may mắn cho gia chủ. Vị thần này sẽ mang lại nhiều may mắn, giúp cho công việc làm ăn của gia chủ trong năm sẽ được tiến hành một cách thuận lợi, ít gặp trở ngại.
Ngày vía Thần Tài là ngày 10 tháng Giêng (tức ngày 10 tháng Giêng Âm lịch) hàng năm. Năm 2024, ngày vía Thần Tài rơi vào thứ Hai, ngày 19/2 Dương lịch.
Ngoài việc chuẩn bị mâm lễ vật đầy đủ, chu đáo để cúng Thần Tài, dân gian cũng rất coi trọng việc mua vàng cầu may trong năm mới. Bởi họ tin rằng, những đồng tiền vàng đầu tiên sẽ mở đường cho công việc kinh doanh buôn bán trong năm được suôn sẻ, tiền của dồi dào như nước.
Đối với người kinh doanh, đây là dịp để thể hiện ước muốn công việc làm ăn thuận lợi, phát tài phát lộc. Nhiều người còn cho rằng mùng 10 tháng Giêng là thời điểm con người sẽ được "đổi vía", lấy hên cho năm mới.
Mâm cúng Thần Tài gồm những gì?
Bộ tam sinh (tam sên, tam sanh)
Bộ tam sinh biểu trưng sâu sắc cho ba hình thái lễ vật của Thổ - Thuỷ - Thiên, mang ý nghĩa linh thiêng trong nghi lễ cúng bái. Mâm lễ tam sinh với miếng thịt heo, béo ngậy - biểu tượng của sự sống trên cạn (loài thai sinh), bên cạnh đó là ba con tôm hoặc cua luộc - những sinh vật phản ánh sự sống dưới nước (loài thấp sinh), và 1 hoặc 3 quả trứng - đại diện cho loài vật bay trên bầu trời (loài noãn sinh).
Ở miền Nam trù phú, người ta không quên đặt lên mâm cúng Thần Tài con cá lóc nướng thơm lừng, mang đậm hồn quê, với nét đặc trưng là không đánh vảy, không cắt đuôi, được nướng trui nguyên con. Còn nơi cố đô Huế thơ mộng, truyền thống cúng lễ còn được tô điểm bằng lưỡi heo hay mép bò, thêm phần đa dạng và phong phú. Và không thể thiếu những gia đình may mắn với điều kiện dư dả, họ có thể chọn cúng cua Hoàng đế hay tôm hùm, tô điểm thêm cho bộ Tam sinh giàu có, song vẫn giữ vững bản sắc truyền thống của bộ ba sinh thái Thổ - Thuỷ - Thiên.
Bộ tam sinh không chỉ dùng trong ngày cúng vía Thần Tài mà còn được bày trong những ngày lễ cúng như khai trương, động thổ, cúng thổ thần, thuỷ thần,...
Bánh bao tạo hình may mắn
Trong ngày vía Thần Tài mâm cúng không thể thiếu được bánh bao tạo hình may mắn chẳng hạn như túi tài lộc, tiền vàng, thỏi vàng, hình quả đào,... chủ yếu với các màu sắc đỏ, vàng, hồng.
Ngoài ra, cứ gần đến ngày vía Thần Tài, hàng loạt các cửa tiệm bán các loại bánh may mắn để cúng Thần Tài như bánh kem hoặc bánh dứa Thần Tài tạo hình đào tiên, thỏi vàng, hũ vàng, mèo Thần Tài, túi tiền, set ngọc thực, oản... rất đắt khách.
Không chỉ vậy, mâm lễ cúng còn có, chè trôi nước, xôi gấc đỏ hoặc xôi đậu xanh tạo hình chữ Phúc, Lộc, Thọ. Nhiều chị em còn bày xôi ngũ sắc cho thêm may mắn, đẹp đẽ.
Nếu không có thời gian tự thực hiện, mọi người có thể mua sẵn về chỉ việc hấp chín hoặc bày biện luôn mâm lễ rất tiện lợi và đẹp mắt.
Hoa tươi, quả ngọt
Mâm lễ cúng Thần Tài nhằm thể hiện lòng thành và cầu mong thịnh vượng, vì thế không thể thiếu hoa tươi thắm cùng quả ngọt lành. Những trái dứa vàng óng, quả chuối chín mọng, hay bộ ngũ quả phú quý - từ xoài thơm lừng, cam và quýt mọng nước, phật thủ đặc biệt, táo giòn và nho nguyên vẹn - đều được tuyển chọn kỹ lưỡng, rửa sạch và sắp đặt gọn gàng, tựa như lời chúc ngọt ngào gửi đến Thần Tài.
Hương hoa cúc, hoa hồng và cả những bông hoa ly rực rỡ sắc hồng, dù không màng đến những kiêng kỵ, cũng góp phần làm đầy thành tâm cho bàn thờ, giống như việc lựa chọn tránh xa những loại quả có gai như sầu riêng hay hoa nhiều gai.
Và không thể không nhắc đến trầu cau - một phần không thể tách rời trong lễ vật cúng Thần Tài. Những quả cau căng tròn, màu xanh mơn mởn, cùng lá trầu bóng láng, đầy đặn không tỳ vết, đôi khi còn được cách điệu bởi những chiếc lá trầu được cắt tỉa tinh xảo như cánh phượng, hoặc thậm chí là kẹp thêm hoa để tăng thêm phần trang trọng và tỉ mỉ.
Một số lễ vật khác
- Gạo muối trà rượu: Một đĩa/hũ gạo và muối, trà khô và chai rượu nhỏ là lễ vật nhỏ có trong mọi mâm cúng cần có.
- Hương nến đèn: Nến và hương là lễ vật cần thiết. Đèn điện màu nhiều nhà không sử dụng. Phần hương nhang nên chọn loại làm từ thảo mộc tự nhiên, tránh loại tẩm hoá chất nhiều gây hại cho sức khoẻ.
- Đồ mã: Chủ yếu phần đồ mã trong ngày vía Thần Tài là các loại tiền giấy, mã kim, vàng thỏi bằng giấy,... Phần lễ này nên có nhưng không cần nhiều.
Ngày vía Thần Tài làm gì để may mắn
Lau dọn bàn thờ Thần Tài
Bàn thờ thần tài cần được lau dọn sạch sẽ, sắp xếp lại cho gọn gàng ngăn nắp.
Hãy chuẩn bị một chiếc thau nhỏ chỉ dùng để tẩy uế, dùng nước sạch có pha chút rượu hoặc nước lá bưởi để lau rửa tượng Thần Tài và tượng Ông Địa.
Từ sớm ngày mùng 10 tháng Giêng, nên mở rộng các cửa trong nhà, đặc biệt là cửa chính để đón tài lộc vào nhà. Sau khi thắp hương xong, muối gạo được cất đi, còn nước thì hắt từ bên ngoài vào trong nhà mình. Mục đích là lộc tài chỉ đi vào nhà chứ không đi ra, giữ nguyên tài lộc.
Cúng Thần Tài
Để kinh doanh phát đạt, buôn may bán đắt cả năm, người kinh doanh chuẩn bị mâm lễ cúng thần Tài chu đáo, tùy theo tập tục của từng địa phương.
Sau khi lau dọn xong bạn nên chuẩn bị đồ cúng Thần Tài. Trong ngày vía Thần Tài nên cúng mặn như lợn quay, gà, hoa quả, nước uống hàng ngày… Quan trọng nhất là bạn cần lưu ý không nên dùng hoa, quả giả mà phải chọn hoa quả tươi, có màu sắc rực rỡ; trang phục khi cúng sạch sẽ, gọn gàng.
Mua vàng và đồ phong thủy
Theo quan niệm dân gian, mua vàng vào ngày vía Thần Tài sẽ được tài lộc, may mắn cả năm. Do đó, cứ tới ngày này, rất nhiều người, đặc biệt là những người làm ăn buôn bán sẽ đi mua vàng, vừa để tích trữ trong nhà, vừa để cầu cho cả năm được rủng rỉnh về tiền bạc.
Vàng được mua vào dịp này có rất nhiều loại để cân nhắc có thể là nhẫn vàng, vàng trang sức, vàng chỉ, vàng miếng...
Bên cạnh phong tục mua vàng vào ngày vía Thần Tài thì nhiều người mua đồ phong thủy về để trưng trong nhà hoặc biếu tặng như đá phong thủy, cóc ngậm tiền…
Cúng bàn thờ Thần Tài vào thời gian nào tốt lành?
Thời gian cúng thích hợp nhất là vào ngày vía Thần Tài, chính là ngày mùng 10 tháng Giêng. Mâm lễ dù đơn giản hay cầu kỳ cũng nên được chuẩn bị tươm tất từ sớm. Sau đó, bày biện lên bàn thờ Thần Tài.
Giờ cúng đẹp nhất chính là khung giờ sáng, trước giờ mở cửa hàng hoặc kinh doanh. Đó có thể là khung giờ Mão (5 giờ - 7 giờ), Thìn (7 giờ - 9 giờ). Không nên cúng vào trưa hoặc chiều, tối.
Như Quỳnh (T/h)
