Theo kết quả lựa chọn nhà thầu được nhận hồ sơ yêu cầu do Ban quản lý dự án Thăng Long (Bộ GTVT) phê duyệt, có 2 liên danh nhà thầu đã được lựa chọn đối với hai gói thầu đầu tiên thuộc hai dự án thành phần Bãi Vọt - Hàm Nghi và Hàm Nghi - Vũng Áng của dự án cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2021-2025.
Đối với gói thầu 11-XL dự án đoạn Bãi Vọt - Hàm Nghi có chiều dài 35,2 km, giá trị 6.044 tỷ đồng, hồ sơ yêu cầu được phát hành cho liên danh Tổng công ty cổ phần xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam (Vinaconex) - Tổng công ty 319 Bộ Quốc phòng.
Với đoạn tuyến có chiều dài 30km, giá trị 4.456 tỷ đồng, gói 11-XL đoạn Hàm Nghi-Vũng Áng, liên danh được nhận hồ sơ yêu cầu là Doanh nghiệp tư nhân xây dựng Xuân Trường-Công ty cổ phần 471-Công ty Trách nhiệm hữu hạn xây dựng Tự Lập.
Về liên doanh trúng dự án thành phần Hàm Nghi - Vũng Áng, đây đều là các nhà thầu có tiếng trong ngành xây dựng.
Cụ thể, Công ty TNHH xây dựng Tự Lập được thành lập vào tháng 8/2001, trụ sở tại Khu Hành Chính, Thị trấn Lâm Thao (huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ). Tính đến 1/2021, quy mô vốn điều lệ của Tự Lập ở mức 2.000 tỷ đồng.
Tự Lập được biết đến là nhà thầu "đấu đâu trúng đó", giành được nhiều dự án lớn nhỏ; trong đó phần lớn là các gói thầu có giá trị lớn tại tỉnh Phú Thọ. Doanh nghiệp này là chủ đầu tư của nhiều dự án đình đám như: Khu đô thị và Thương mại Việt Trì có tổng vốn đầu tư 715 tỷ đồng, dự án Khu dân cư mới phía Tây Nam thị trấn Đoan Hùng (huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ) với tổng vốn đầu tư 1.375,4 tỷ đồng (liên danh với CTCP Xây dựng Việt Hùng); dự án Khu đô thị mới Phú Lợi ( tại các phường Hùng Vương và phường Phong Châu, tỉnh Phú Thọ) tổng vốn đầu tư 742,49 tỷ đồng,...
Ngoài ra, Tự Lập còn trúng thầu một số dự án tại nhiều tỉnh thành trên cả nước như: Gói thầu ST-CW-04: Thi công xây dựng đê biển + đê sông - Ban Quản lý dự án 2 tỉnh Sóc Trăng (279 tỷ đồng); gói thầu LX-1: Thi công xây dựng đoạn Km134+000 - Km154+000, nút giao Vĩnh Hảo và tuyến nối Quốc lộ 1, dự án thành phần đầu tư xây dựng đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết thuộc dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 (1.687 tỷ đồng);...
Đáng chú ý, Tự Lập từng bị Thanh tra Chính phủ chỉ ra những sai sót tại nhiều dự án mà đơn vị này thực hiện. Cụ thể, tại dự án Đường sơ tán dân thuộc các huyện Cẩm Khê, Yên Lập, Thanh Sơn, giá trị chênh lệch tăng giữa thi công bằng máy và thủ công do áp dụng định mức không đúng quy định là 2,59 tỷ đồng (trong đó Công ty Tự Lập hưởng chênh lệch 1,121 tỷ đồng), doanh nghiệp thi công chậm tiến độ 3 năm so với chỉ đạo của Thủ tướng.
Tại Dự án cầu qua sông Bần, xã Võ Miếu do UBND huyện Thanh Sơn làm chủ đầu tư, gói thầu xây lắp số 08 do Công ty Tự Lập thực hiện; đối chiếu khối lượng một số công việc tại hợp đồng với hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, chủ đầu tư đã thanh toán và khối lượng nghiệm thu thực tế chênh lệch tăng với giá trị 578 triệu đồng…
Về Công ty CP 471 (C71, HNX) có trụ sở: số 9, Trần Nhật Duật, Tp.Vinh, tỉnh Nghệ An. Trong những năm qua, C71 trúng nhiều gói thầu (bao gồm trúng thầu độc lập và trúng thầu với tư cách thành viên liên danh) có tổng giá trị lên đến hàng trăm tỷ đồng từ ngân sách Nhà nước như: Gói thầu số 3.32 Xây dựng đường chính khu vực từ đường trục chính Bắc Nam đến đường Bắc Nam 02 thuộc Dự án Đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu đô thị mới Bắc sông Cấm (452,719 tỷ đồng); Gói thầu Xây dựng đường từ Km192+000 - Km196+900 thuộc Dự án Đầu tư nâng cấp tuyến đường Pháp Vân - Cầu Giẽ (278,634 tỷ đồng)...
Đáng chú ý, Công ty 471 là nhà thầu từng vướng lùm xùm thi công dự án đường 250 tỷ đồng vừa mới làm xong đã hư hỏng ở Gia Lai hồi năm 2019. Cụ thể, Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn tránh Chư Sê (tỉnh Gia Lai) bị sụt lún nghiêm trọng khi mới vừa hoàn thiện. Nhiều vị trí mặt đường nứt toác, sâu hàng mét.
Cũng trong năm 2019, C71 còn bị "tố" sử dụng chứng chỉ giả mạo cơ quan Nhà nước cấp nhằm trúng thầu hàng loạt gói thầu có tổng giá trị lên tới hàng trăm tỷ đồng. Một trong số những gói thầu bị phản ánh có hành vi gian lận trong đấu thầu là Gói thầu số 18-XL, Dự án nâng cấp tuyến đường ven biển Xuân Hội - Thạch Khê - Vũng Áng do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông trực thuộc UBND tỉnh Hà Tĩnh làm chủ đầu tư.
Tại Quyết định số 467/QĐ-BQLDAGT, Giám đốc Ban quản lý dự án Trần Văn Tùng đã quyết định liên danh Công ty Cổ phần 471- Công ty Cổ phần Xây lắp Thành Vinh là nhà thầu trúng thầu. Giá phê duyệt trúng thầu là 64.631.873.000 đồng.
Trong hồ sơ dự thầu, phía Công ty CP 471 đề xuất ông Nguyễn Thanh Tĩnh giữ vị trí Chỉ huy trưởng công trường. Công ty 471 cung cấp Chứng chỉ số GS1-027-02053 của Sở Xây dựng tỉnh Tuyên Quang cấp ngày 30/9/2016 cho ông Nguyễn Thanh Tĩnh được phép hành nghề hoạt động xây dựng: Giám sát công tác xây dựng và hoàn thiện công trình cầu đường trong hồ sơ dự thầu.
Tuy nhiên, theo Văn bản số 1742/SXD-QL của Sở Xây dựng Tuyên Quang, chứng chỉ của ông Nguyễn Thanh Tĩnh không có hồ sơ lưu tại Sở Xây dựng Tuyên Quang, không được Sở Xây dựng tỉnh Tuyên Quang cấp chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng số GS1-027-02053.
Vụ việc gây xôn xao dư luận thời điểm đó bởi C71 đã sử dụng chứng chỉ giả mạo cơ quan Nhà nước cấp lại dễ dàng vượt qua quy trình thẩm định của các cơ quan chức năng trong quá trình chấm thầu, để thắng thầu tại nhiều dự án giao thông có nguồn vốn từ ngân sách Nhà nước.
Về tình hình kinh doanh của doanh nghiệp này, theo Báo cáo tài chính công ty mẹ năm 2020, doanh thu thuần của C71 ở mức 278,6 tỷ đồng, giảm 11% so với năm trước đó. Tuy nhiên, do giá vốn bán hàng giảm nên doanh nghiệp báo lợi nhuận gộp tăng nhẹ hơn 4%, đạt gần 42,2 tỷ đồng.
Sau khi trừ đi các khoản chi phí, lợi nhuận sau thuế công ty mẹ chỉ vỏn vẹn hơn 1,16 tỷ đồng; gần như đi ngang so với năm trước đó.
Tại thời điểm cuối năm 2020, tổng nguồn vốn của doanh nghiệp ở mức 609,3 tỷ đồng; giảm hơn 66 tỷ so với thời điểm đầu năm. Trong đó, chủ yếu là nợ phải trả 552,1 tỷ đồng, gấp gần 10 lần vốn chủ sở hữu (hơn 57,2 tỷ đồng).
Còn Doanh nghiệp tư nhân xây dựng Xuân Trường gắn liền với tên tuổi của đại gia đất Ninh Bình Nguyễn Văn Trường. Xuân Trường được biết đến là chủ đầu tư của các công trình tâm linh lớn như chùa Bái Đính (Ninh Bình); quần thể chùa Tam Chúc (Hà Nam); khu du lịch Tràng An (Ninh Bình)...
Mặc dù vậy, doanh nghiệp này từng nhiều lần bị Kiểm toán Nhà nước đưa vào danh mục kiểm tra, đối chiếu thuế. Theo Kiểm toán Nhà nước, Doanh nghiệp Xuân Trường không nộp Báo cáo tài chính liên tục trong nhiều năm; cơ quan kiểm toán phát hiện số nợ thiền thuê đất hàng chục tỷ đồng.
Doanh nghiệp tư nhân xây dựng Xuân Trường cũng là nhà thầu nhiều dự án giao thông trên khắp cả nước với tư cách là nhà thầu độc lập, nhà thầu chính hay nhà thầu phụ trong liên danh. Có thể kể đến như, dự án cao tốc Cao Bồ - Mai Sơn, dự án mở rộng QL1 qua Ninh Bình, đường từ Tp.Ninh Bình, dự án đường nối Quốc lộ 32C với Quốc lộ 70 và xây dựng cầu Hạ Hoà,
Năm 2020, Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận thanh tra số 1886/KL-TTCP ngày 21/10/2019 về thanh tra công tác quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng và khai thác tài nguyên khoán sản của tỉnh Phú Thọ giai đoạn từ năm 2006 đến hết năm 2017. Kết luận thanh tra này đã chỉ ra nhiều sai phạm tại một số dự án có sự tham gia của Doanh nghiệp tư nhân xây dựng Xuân Trường và buộc doanh nghiệp nộp lại nhiều tỷ đồng tiền hưởng chênh lệch.
Ngoài thực hiện các dự án tâm linh và thi công công trình, Doanh nghiệp tư nhân xây dựng Xuân Trường còn là doanh nghiệp khai thác nhiều mỏ đá tại Ninh Bình, Hà Nam và Thanh Hóa.
Tháng 11/2019, Sở TN&MT Hà Nam đã công bố nhiều sai phạm tại dự án Đầu tư xây dựng công trình khai thác mỏ đá phong hóa làm vật liệu san lấp tại núi Cật Vượng, xã Tân Sơn, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam. Theo đó, Doanh nghiệp tư nhân xây dựng Xuân Trường không thực hiện quan trắc định kỳ theo quy định, không xây dựng hệ thống thu gom nước mưa chảy tràn, không xây dựng hệ thống thu gom xử lý nước thải sinh hoạt, chất thải nguy hại phát sinh cũng không được Xuân Trường thu gom.
Bạch Hiền
