Năm 2018, tại tỉnh Cam Túc, Trung Quốc, cụ ông Lý Tập Phong, 73 tuổi, quyết định trùng tu ngôi nhà cổ của gia đình. Ngôi nhà này là di sản của một vị quan thời phong kiến, tổ tiên của ông Lý, đã tồn tại hàng trăm năm và chứng kiến biết bao thế hệ sinh sống. Con cháu ông Lý đều đã lên thành phố lập nghiệp, chỉ còn hai vợ chồng ông gắn bó với mảnh đất quê hương và mái nhà xưa cũ.
Tuy nhiên, thời gian tàn phá khiến ngôi nhà xuống cấp trầm trọng. Mái ngói dột nát, tường vôi nứt nẻ, không gian sống trở nên thiếu tiện nghi. Mặc dù trân trọng giá trị lịch sử và mong muốn giữ nguyên hiện trạng, ông Lý buộc phải cải tạo để có một nơi an dưỡng tuổi già thoải mái hơn.
Vì ngôi nhà được tổ tiên để lại đã xuống cấp trầm trọng nên ông Lý quyết định sửa sang lại. Ảnh: Sohu
Nhưng ngay trong ngày đầu tiên khởi công, sự việc bất ngờ đã xảy ra. Khi các công nhân đang đào móng, họ tình cờ chạm phải một chiếc hộp sắt cũ kỹ, hoen gỉ. Linh cảm mách bảo đây có thể là vật gia truyền được chôn giấu từ lâu đời, ông Lý vội yêu cầu dừng mọi hoạt động thi công.
Đến tối, ông Lý hồi hộp mở chiếc hộp. Bên trong là cả một kho báu gồm những thỏi bạc trắng lấp lánh với đủ kích cỡ và hình dáng. Thỏi lớn nhất nặng tới 50 lượng, thỏi nhỏ nhất cũng 5 lượng. Mỗi thỏi bạc đều được chạm khắc hoa văn tinh xảo cùng niên đại lưu hành.
Ông bỗng nhớ lại lời kể của ông nội thuở bé về một kho báu gia tộc bí mật. Giờ đây, kho báu ấy đã hiện ra trước mắt. Ông Lý Tập Phong nâng niu lau chùi từng thỏi bạc, lòng tràn ngập niềm vui và sự kinh ngạc trước khối tài sản khổng lồ mà tổ tiên để lại.
Dù ông Lý đã cố gắng giữ kín chuyện tìm thấy kho báu, nhưng tin đồn vẫn lan nhanh như gió. Câu chuyện về cụ ông đào được bạc trở thành đề tài bàn tán xôn xao khắp vùng. Tiếng lành đồn xa, chẳng mấy chốc, những nhà sưu tập đồ cổ và thương nhân cũng tìm đến tận cửa, ngỏ ý muốn mua lại số bạc quý giá của ông Lý.
Quá trình cải tạo, công nhân vô tình phát hiện vật thể lạ. Ảnh: Sohu
Mặc dù được nhiều người trả giá cao, nhưng ông Lý không vội vàng bán đi kho báu của tổ tiên. Ông muốn biết giá trị thực sự của số bạc này là bao nhiêu. Theo lời khuyên của mọi người, ông quyết định tham gia một chương trình thẩm định cổ vật trên truyền hình để nhờ các chuyên gia định giá.
Tại trường quay, các chuyên gia đã xem xét kỹ lưỡng những thỏi bạc và đưa ra kết luận: đây là bạc thời nhà Thanh, được bảo quản trong điều kiện rất tốt, mỗi thỏi có thể bán với giá 40.000 NDT (gần 140 triệu đồng). Như vậy, ước tính tổng giá trị của toàn bộ số bạc lên tới 10 triệu NDT (34 tỷ đồng).
Thông tin này khiến cả trường quay ồ lên kinh ngạc. Bản thân ông Lý cũng không khỏi choáng váng trước giá trị khổng lồ của kho báu gia truyền. Nhưng bất ngờ chưa dừng lại ở đó. Chuyên gia tiếp tục đưa ra một thông tin khiến ông Lý và khán giả một lần nữa ngỡ ngàng.
Vị chuyên gia nghiêm túc thông báo: "Theo Luật bảo vệ di tích văn hóa của Trung Quốc, những cổ vật có giá trị lịch sử, khoa học, nghệ thuật quan trọng như số bạc này đều thuộc về Nhà nước và phải được giao nộp để bảo tồn. Người dân khi phát hiện cổ vật có nghĩa vụ giao nộp và sẽ được nhận phần thưởng xứng đáng. Việc tự ý mua bán, chiếm hữu là vi phạm pháp luật."
Chiếc hộp chứa nhiều kho báu giá trị. Ảnh: Sohu
Từ hy vọng đổi đời nhờ kho báu tổ tiên, ông Lý bỗng rơi vào tình thế khó xử. Vừa mừng vừa lo, ông còn chưa hết bàng hoàng thì các chuyên gia đã định tiếp lời khuyên nhủ. Đúng lúc này, ông Lý bất ngờ lên tiếng: "Thưa các chuyên gia, tôi có điều muốn nói ạ".
"Số bạc này là do tổ tiên để lại, là của cải của dòng họ, phận làm con cháu, tôi cũng mong muốn giữ lại một phần nhỏ làm kỷ vật cho đời sau. Tuy nhiên, tôi hiểu và tôn trọng luật pháp, vì vậy tôi xin tự nguyện giao nộp toàn bộ số bạc này cho Nhà nước. Tôi chỉ có một nguyện vọng nhỏ là mong được trích ra một phần trong số đó để làm những việc có ích cho cộng đồng, ví dụ như xây dựng lại trường học hay hỗ trợ trẻ em nghèo tại địa phương", ông Lý phát biểu với giọng đầy kiên định.
Lời nói của ông Lý ngay lập tức nhận được sự ủng hộ nhiệt liệt từ các chuyên gia và khán giả trong trường quay. Tiếng vỗ tay vang lên không ngớt, mọi người đều bày tỏ sự cảm phục trước quyết định cao đẹp của người nông dân chất phác. Nhiều ý kiến đề xuất rằng số bạc nên được trưng bày tại bảo tàng ở quê hương ông Lý, vừa có ý nghĩa lịch sử, vừa góp phần thúc đẩy du lịch cho địa phương.
Cuối cùng, đề xuất của ông Lý nhận được sự đồng thuận từ các cơ quan chức năng. Phần lớn số bạc được ông giao nộp cho Nhà nước để bảo tồn và nghiên cứu. Một phần nhỏ được trích ra để sử dụng vào các hoạt động phúc lợi công cộng tại địa phương, đúng như nguyện vọng của ông.
Ông Lý ra về với niềm vui và sự thanh thản, mang theo tấm bằng khen cùng giấy chứng nhận của chính quyền. Hành động của ông trở thành câu chuyện truyền cảm hứng, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về việc bảo vệ di sản văn hóa của đất nước.
