Làm thế nào để vệ sinh một chiếc máy bay?

Bao giờ cũng sẽ có những kẻ đi lậu vé mang những mối nguy hiểm tiềm ẩn trên mỗi chuyến bay bạn đi. Bạn sẽ tìm thấy chúng ở cả ghế ngồi hạng nhất cũng như hạng phổ thông, chúng chia sẻ với bạn ghế ngồi, tựa đầu và thậm chí cả bàn khay.

Vi khuẩn mà khách hàng vô tình mang theo có thể trở thành một vấn đề thực sự cho các nhà khai thác hàng không. Làm thế nào để họ có thể giữ cho máy bay thực sự sạch sẽ cho tới lúc trở về? Và chúng ta có thể làm gì để tránh bị nhiễm vi khuẩn khi đi máy bay?

Tôi đã từng một lần đi chuyến bay đường dài tới Miami. Phi hành đoàn trên chiếc máy bay đó rõ ràng là đã không tắm rửa trong nhiều ngày, nếu không muốn nói là nhiều tuần.

“Vấn đề bắt nguồn từ sự đông đúc của hành khách,” James Barbaree, Phó giám đốc tại Trung tâm bảo vệ và an toàn thực phẩm, Đại học Auburn ở Alabama nói. “Tất cả chúng ta đều mang theo vi khuẩn trên người, trên da, quần áo và cả bên trong cơ thể. Một số vi khuẩn được truyền sang người khác, số khác thì được nhân lên nhiều lần trong môi trường không sạch sẽ.”

Năm ngoái, Barbaree và những người cộng tác ở Auburn đã công bố kết quả của cuộc nghiên cứu kéo dài 2 năm. Nghiên cứu cho thấy những vi khuẩn nguy hiểm như MRSA (vi khuẩn tụ cầu vàng kháng Methicillin), Escherichia coli (thường viết tắt là E. Coli, một nhóm vi khuẩn sống trong đường tiêu hóa) và Streptococcus pyogenes (liên cầu khuẩn nhóm A thường gây viêm họng) có thể tồn tại nhiều ngày trên các bề mặt như tay nắm cửa, bàn khay, tấm che cửa sổ, túi ghế sau và  các nút bấm và cần gạt kim loại trong nhà vệ sinh. Ví dụ, nhóm của Babaree đã phát hiện ra rằng một con bọ mang vi khuẩn MRSA có thể sống được 168 giờ trong một túi ghế sau; E. Coli O157:H7 – một chủng vi khuẩn có thể gây suy thận – có thể sống được 96 giờ trên tay nắm cửa.

Vấn đề cơ bản về vi khuẩn trên máy bay chính là các hãng hàng không đang phải đấu tranh để dung hòa hai mục tiêu mâu thuẫn. Một mặt họ phấn đấu để cung cấp dịch vụ tốt hơn cho khách hàng; mặt khác, họ cần tăng lợi nhuận của họ - bằng cách nhồi nhét càng nhiều người càng tốt và giảm tối đa thời gian giữa các chuyến bay.

“Việc làm vệ sinh những chiếc máy bay chở khách một cách hiệu quả nhất liên quan đến rất nhiều kế hoạch, nhân sự, hậu cần và các mục tiêu ưu tiên cao” - Adam Taylor, phó chủ tịch điều hành tại Air Serv nói. (Air Serv là một công ty cung cấp dịch vụ hàng không như làm sạch máy bay.)

Air Serv lấy dữ liệu về thời gian thực từ các khách hàng để quyết định xem máy bay sẽ hạ cánh khi nào, hạ cánh từ cổng nào và mất bao lâu. Sau đó, thông tin có thể được kết nối với đội làm vệ sinh và thiết bị làm vệ sinh. GPS được kích hoạt trong thiết bị giúp Air Serv theo dõi và giám sát quá trình làm vệ sinh, trong khi đó kiểm toán cũng sẽ nắm được thông tin chi tiết về các đội vệ sinh và kết quả công việc.

Các công ty khác cũng có những hệ thống tương tự. Ví dụ như Huntleigh USA có một hệ thống gọi là E-Clean để theo dõi quá trình làm việc của mỗi thành viên trong đội vệ sinh cabin và giúp khách hàng biết được thông tin về số lần làm vệ sinh cũng như chất lượng của công việc này.

Chính xác thì máy bay được làm sạch như thế nào phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại máy bay, chuyến bay dài hay ngắn, thời gian quay vòng trên mặt đất, vị trí và lần cuối cùng nó được vệ sinh. Thời gian đến, điều kiện thời tiết và khoảng thời gian cao điểm cũng đóng vai trò quan trọng, Taylor cho biết thêm. Các chuyến bay nội địa thường là những chuyến bay ngắn, do đó không phải vệ sinh nhiều lần như các chuyến bay quốc tế.

Trong những trường hợp trên thì máy bay sẽ được một làm vệ sinh cơ bản. Với rất ít thời gian để dọn dẹp nên đội làm vệ sinh sẽ chỉ tập trung vào các khu vực ưu tiên cao như các cabin hạng nhất và hạng thương gia. Các khu vực bếp (khu vực chuẩn bị thức ăn và lưu trữ các hàng không thuế) cũng là nơi nhận được sự chú ý của đội làm vệ sinh. Phần còn lại của máy bay được dọn dẹp một cách nhanh chóng, thường là hút bụi trên sàn, nhặt rác và lau các bàn gấp bằng dung dịch chống khuẩn. Các cabin hạng phổ thông không nhận được nhiều sự chú ý.

Khi một chiếc máy bay đậu ở một sân bay qua đêm thì nó sẽ có cơ hội được vệ sinh triệt để hơn, vệ sinh kỹ hơn – Remain Overnight (RON) (lau dọn qua đêm). Cuối cùng là làm sạch vi trùng. Đó là khi cabin được lau chùi bằng xà phòng. Loại vệ sinh này thường được thực hiện theo một lịch trình quay vòng. Mỗi hãng hàng không có một quy trình vệ sinh cụ thể và khác nhau cho từng loại cũng như là mức độ làm sạch, phụ thuộc vào lượng thời gian có sẵn.

Không phải tất cả các hãng hàng không đều lau dọn các phòng vệ sinh sạch sẽ sau mỗi chuyến bay.

Ví dụ như hãng Lufthansa sẽ cho làm sạch vi trùng các máy bay của nó sau khoảng 500 giờ bay. Hãng hàng không Singapore Airlines thì cho phép làm sạch vi trùng mỗi tháng một lần – loại vệ sinh này bao gồm cả những khu vực kỹ thuật như các lỗ thông khí, thậm chí cả các nút và các bu lông.

Các đội vệ sinh thường được cung cấp trước thông tin về loại máy bay cụ thể, thời gian hạ cánh và khoảng cách. Mặc dù vậy, họ luôn luôn làm việc với một lịch trình dày đặc. Một chuyến bay nội địa nhanh thường mất 40 phút vệ sinh, còn một chiếc máy bay quốc tế lớn hơn có thể mất hơn 5 giờ làm việc.

Không ngạc nhiên rằng nhà vệ sinh là nơi nhận được sự chú ý đặc biệt của đội làm vệ sinh. Chúng nhỏ nhưng lại được sử dụng rất thường xuyên, do đó Taylor đã gọi chúng một cách hoa mỹ là “sự làm giảm chất lượng” trong chuyến bay.

Nhưng không phải tất cả các hãng hàng không đều lau dọn lỹ lưỡng nhà vệ sinh giữa các chuyến bay ngắn. Một vài máy bay bay ngắn có thể bay 2 hoặc 3 chặng mà không cần lau dọn hay làm vệ sinh, Lars Barsoe của Công ty Vestergaard (một công ty có trụ sở tại McHenry, chuyên thiết kế, sản xuất và cung cấp dịch vụ thiết bị sân bay) nói.

Làm sạch và khử mùi bên trong nhà vệ sinh đòi hỏi những thiết bị đặc biệt và thường mất ít hơn 10 phút cho mỗi nhà vệ sinh. Việc lau dọn bên ngoài mất thêm 10 hoặc 15 phút nữa: nhà vệ sinh sau khi được làm sạch thì những bể chứa phải trống rỗng và sau đó được bơm đầy với một chất lỏng làm sạch. Các phương pháp làm sạch ngày nay không có thay đổi nhiều so với 25 năm trước, mặc dù công việc của các nhân viên ngày nay có thể được quản lý hiệu quả hơn, Barsoe nói.

Hiệp hội hàng không quốc tế IATA khuyến cáo các thành viên rằng nhà vệ sinh cần được giữ sạch hoàn toàn. Ở Liên minh châu Âu, các hãng hàng không trong nước phải tuân theo các quy định nghiêm ngặt về chất lượng không khí và nước trong cabin. Tổ chức Y tế thế giới cũng đưa ra các quy tắc làm sạch, tập trung vào việc giữ gìn nguồn nước sạch trên máy bay và đề xuất các phương án giải quyết cho các trường hợp khẩn cấp.

Nhưng có một vài tiêu chuẩn rõ ràng giúp việc làm vệ sinh máy bay được hiệu quả hơn. Đó là bản thân công ty hàng không phải thiết lập tiêu chuẩn của riêng nó, Taylor nói, tiêu chuẩn mà các công ty làm vệ sinh cần phải tuân theo. Barbaree nghĩ rằng các tiêu chuẩn đơn giản là chưa đủ tốt: “Chúng tôi cần nhiều tiêu chuẩn hơn liên quan đến việc làm sạch các cabin máy bay thương mại. chúng tôi cần cải thiện giao thức và quy tắc làm sạch để giảm thiểu tối đa nguy cơ lây truyền vi khuẩn và virut.”

Và du khách có thể làm gì để giảm tối thiểu nguy cơ nhiễm vi khuẩn từ máy bay? Một điều hiển nhiên là: rửa tay sạch sẽ trước khi ra khỏi nhà vệ sinh. Tay nắm nhà vệ sinh là địa điểm thực sự ưa thích cho bọn vi khuẩn tập trung, điều này có thể là một tin xấu cho hành khách nào dùng nhà vệ sinh ngay trước bữa ăn. Hãy mang theo một bộ dụng cụ vệ sinh có cồn bên mình vì nước trong nhà vệ sinh là không đủ đảm bảo, và nên dùng một chiếc khăn giấy để lót khi mở cửa.

Dùng bộ dụng cụ vệ sinh để lau sạch bảng khay, đặc biệt là khi một số khách hàng thay tã cho em bé trên khay đó. Và cuối cùng, đừng quên một trong những cách tốt nhất để giữ sức khỏe trên máy bay là uống nước được đóng chai bảo đảm an toàn.

Có lẽ chúng ta cũng không nên quá chỉ trích các hãng hàng không. Ít nhất thì máy bay cũng được lau dọn cơ bản một cách thường xuyên. Chúng ta vẫn phải sống chung với vi khuẩn nhưng chúng ta có thể làm nhiều hơn để tránh xa chúng.