Làng Tr?nh T?ết ở huyện Mỹ Đức (Hà Nộ?) nổ? t?ếng vớ? tục lệ gá? tr?nh phả? nộp gạch làm đường trước kh? lấy chồng. Ngô? làng vớ? cá? tên kỳ lạ đã được 1.000 năm tuổ?.
Trên con đường đ? vãn cảnh chùa Hương, đoạn qua xã Đạ? Hưng (Mỹ Đức), du khách sẽ bắt gặp một cổng làng đồ sộ, gh? tên làng Tr?nh T?ết, mặt trong gh? làng Sêu. Bao đờ? nay, cả ha? cá? tên này đã gắn bó vớ? ngườ? dân nuô? tằm dệt lụa bên bờ sông Đáy.
Tên làng Tr?nh T?ết bắt nguồn từ truyền thuyết về một ngườ? phụ nữ thủ t?ết thờ chồng, nuô? con thành tướng g?ỏ?. Ảnh: Phan Dương. |
Tục lệ các th?ếu nữ sắp lấy chồng nộp gạch đã tồn tạ? nh?ều thế kỷ ở làng. Nhờ cách này, khắp ngô? làng cổ, hàng trăm ngõ hun hút đều được lát gạch sạch đẹp. Đến những năm 1940, khắp làng không còn đường đất nữa. Sau năm 1954, quy định nộp gạch, nộp mâm đồng bị bã? bỏ.
Năm nay 92 tuổ?, cụ Đỗ Thị Loan còn khá khỏe mạnh và m?nh mẫn. Má? tóc bạc phơ, răng mớ? rụng và? cá?, cụ bâng khuâng nhớ về làng Tr?nh T?ết ngày xưa. Thuở ấy, làng nằm trong vùng ch?êm trũng, ngày mưa đường lầy lộ? đến đầu gố?. Khắp ngõ ngách đều phả? bắc những cầu tre nhưng đ? lạ? vẫn bị cách trở. Những ngày lễ Tết mà trờ? mưa thì ngườ? dân chỉ b?ết chôn chân trong nhà, không thể ra đình làng vu? hộ? được. Nh?ều năm l?ền, vào mùa khô rảnh rỗ?, tất cả tra? làng được huy động đào các con mương thoát nước và lấy đất đắp đường. Tuy nh?ên, chỉ được và? tháng là con đường lạ? lầy lộ?.
Đến một ngày, ngườ? làng sáng k?ến làm đường gạch do những cô gá? chuẩn bị lấy chồng đóng góp. "Cô lấy chồng xa phả? đóng 2 mâm đồng để làng làm cỗ, cô lấy chồng gần thì nộp gạch. Chị gá? tô? phả? nộp 400 v?ên gạch. Sau đó đường đ? lố? lạ? đã lát hết nên con gá? lấy chồng làng chỉ còn phả? nộp 200 v?ên thô?", cụ Loan nhớ lạ?.
Một số con đường gạch cả trăm năm tuổ? vẫn tồn tạ? nguyên vẹn. Ảnh: Phan Dương. |
Trong trí nhớ của cụ Đào Thị M?nh (87 tuổ?), tục lệ này vẫn còn tớ? những năm 1940-1950. Dù nghèo đến mấy, các bạn đồng trang lứa vớ? cụ M?nh lúc lấy chồng đều cố lo được 200 v?ên gạch. Và? trăm gạch chỉ đáng g?á mấy hào nhưng nh?ều ngườ? phả? chạy vạy khắp nơ?. Đa phần th?ếu nữ phả? nộp gạch là con nhà nghèo, còn ngườ? nộp mâm đồng là con nhà g?àu có đ?ều k?ện lấy chồng xa.
"Những cô nhà nghèo phả? thức khuya dệt lụa mớ? có t?ền mua gạch. Thờ? đó phân b?ệt g?a? cấp lắm. Con gá? nhà g?àu thì đắt chồng, con gá? nhà nghèo ế lắm. Nhà tô? là bần nông. Trong kh? các bạn được lấy chồng từ năm 16 thì tô? gần 30 tuổ? mớ? có ngườ? rước. Ông ấy cũng nghèo như tô?", bà M?nh ch?a sẻ.
Vớ? ngườ? dân vùng khác, cá? tên làng Tr?nh T?ết cũng gợ? nh?ều sự tò mò.Thuở trước, phù sa sông Đáy bồ? thành một vùng đất màu mỡ nên ngườ? dân đã rủ nhau về đây sống bằng nghề trồng dâu, nuô? tằm, dệt lụa... Chẳng mấy chốc, nơ? đây trở thành k?nh đô của lụa tơ tằm vớ? những ph?ên chợ Sêu sầm uất.
Con gá? làng Sêu nổ? t?ếng trắng trẻo, x?nh đẹp, lạ? đảm đang, tháo vát. Trong làng có th?ếu nữ Trần Thị Thanh mang vẻ đẹp sắc nước hương trờ?. Chồng chết kh? tuổ? mớ? đô? mươ?, bao nh?êu tra? làng đến gạ hỏ? nhưng bà quyết ở vậy nuô? con. Về sau, con tra? bà trở thành tướng quân lập nh?ều công trạng. Đến thế kỷ 11, vua Lý Thánh Tông du thuyền qua đây nghe câu chuyện ngườ? phụ nữ thủ t?ết thờ chồng nuô? con thành tướng tà? đã đổ? tên làng Sêu thành làng Tr?nh T?ết.
"Phả? chăng vì lẽ đó mà có tục lệ gá? tr?nh nộp gạch làm đường. Con đường làng trở thành nơ? tôn v?nh t?ết hạnh cao quý đó của ngườ? con gá? làng Sêu", bà Nguyễn Thị Ngân, bí thư làng, nó?.
Bà cụ Đỗ Thị Loan, 92 tuổ?, cùng con tra? là ông Nguyễn Văn Vượng kể về những câu chuyện của làng. Ảnh: Phan Dương. |
Cũng theo bà Ngân, thờ? ch?ến trong làng có nh?ều phụ nữ góa bụa nhưng không đ? bước nữa. Ngày nay, con gá? làng Sêu vẫn luôn tự hào về truyền thống chung thủy của mình, không để xảy ra những chuyện ta? t?ếng.
Qua thờ? g?an, những con đường gạch xưa bị xuống cấp. "Tô? còn nhớ như ?n những năm trước kh? tô? đ? bộ độ?, khắp làng đều là màu gạch đỏ óng ả và phẳng ph?u như rả? ch?ếu. Những năm sau tô? về con đường làng bắt đầu sụt lún, mọc cỏ dạ?, do trong làng bắt đầu có những loạ? xe cả? t?ến phục vụ nông ngh?ệp", ông Nguyễn Văn Vượng, ngườ? trông đình làng Tr?nh T?ết, t?ếc rẻ.
H?ện nay, nh?ều đường làng Tr?nh T?ết đã đổ bê tông, tuy nh?ên dướ? lớp bê tông vẫn là con đường cổ từ xa xưa. Làng vẫn g?ữ lạ? một số ngõ bằng gạch, đô? chỗ được chắp vá bê tông để t?ện đ? lạ?.
Theo VnExpress
