Dư luận thời gian qua đang nóng vì Công văn số 2000/BTC-TTr của Bộ Tài chính gửi Thủ tướng Chính phủ chuyển Thanh tra Chính phủ tham khảo, phục vụ công tác thanh tra đất đai theo kế hoạch năm 2017.
Trong đó một số dự án có dấu hiệu không thực hiện đúng mục đích đầu tư, vi phạm Luật Đất đai và xác định tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chưa sát với giá thị trường làm thất thu ngân sách Nhà nước. Tại Hà Nội, khu đất 358 đường Láng, phường Thịnh Quang, quận Đống Đa, Hà Nội đang có nguy cơ bị tư lợi sau khi cổ phần hóa.
Giá trị đất thuê của Nhà nước = 0 đồng khi cổ phần hóa
Công văn 2000/BTC-TTr của Bộ Tài chính đã chỉ ra rất nhiều trường hợp doanh nghiệp nhà nước (DNNN), DNNN cổ phần được phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất nhưng các DN này không tính giá trị quyền sử dụng đất vào việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa và không thực hiện đấu giá khi cổ phần hóa. Ngoài ra, việc thực hiện sắp xếp lại cơ sở nhà đất được UBND tỉnh, thành phố cho chuyển mục đích để xây dựng trung tâm thương mại, văn phòng cho thuê và nhà ở để bán nhưng không thực hiện đấu giá theo quy định của Luật Đất đai.
| Cửa hàng ăn uống tại số 358 đường Láng (phía mặt đường Yên Lãng) vẫn hoạt động bình thường (ảnh chụp ngày 14/6/2017). |
Việc xác định giá trị đất đai để cổ phần hóa DNNN không bao gồm đất thuê của Nhà nước và trả tiền thuê hằng năm chính là kẽ hở để nhiều DN lợi dụng thâu tóm các khu “đất vàng”. Theo phương án cổ phần hóa của Công ty TNHH một thành viên Đầu tư thương mại và dịch vụ quốc tế (INTERSERCO) thì khu đất số 358 đường Láng (gồm 2 mặt tiền đường Láng và đường Yên Lãng) có diện tích 2.716,1m2 là của Nhà nước cho thuê đất trả tiền hằng năm. Do vậy, khi cổ phần hóa, diện tích đất này cùng nhiều diện tích đất khác của INTERSERCO đã không được tính vào giá trị của DN. Mặc dù trước đấy nhiều năm khu đất “0 đồng” này đã được INTERSERCO cho thuê mặt bằng sai mục đích sử dụng (ăn uống, sửa chữa ô tô).
Biến giá trị 0 đồng thành đất vàng
Theo Quyết định 6988/QĐ-UBND, ngày 18/12/2015 của UBND thành phố Hà Nội về việc phê duyệt giá trị DN và phương án cổ phần hóa INTERSERCO đã cho phép Công ty này chuyển giao quyền thuê đất tại số 358 đường Láng cho Công ty cổ phần Cung ứng nhân lực và thương mại quốc tế (công ty con). Và ngày 28/4/2016, UBND thành phố Hà Nội có Quyết định số 2096/QĐ-UBND về việc thu hồi 2.746,9m2 đất tại số 358 đường Láng để giao cho Công ty cổ phần Cung ứng nhân lực và Thương mại quốc tế thuê để làm trụ sở làm việc.
Mặc dù quyết định của UBND thành phố đã ghi rõ mục đích sử dụng đất tại số 358 đường Láng để “làm trụ sở làm việc” nhưng từ khi tiếp nhận đến nay (1 năm), Công ty này vẫn ngang nhiên “kế thừa truyền thống” từ thời Công ty mẹ tiếp tục cho cửa hàng ăn uống và gara ô tô thuê với số tiền lên đến 150 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, để hợp lý hóa sai phạm trong việc sử dụng đất và tiến tới một dự án xây dựng một cao ốc 25 tầng trên địa chỉ này, Công ty cổ phần Cung ứng nhân lực và Thương mại quốc tế “nỗ lực” lo chạy thủ tục bổ sung vào mục đích thuê đất để “kinh doanh dịch vụ thương mại” tại 358 đường Láng. Điều đáng nói là, tuy Công ty này luôn báo cáo với UBND thành phố Hà Nội, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội là “đã và đang đôn đốc 2 đơn vị kinh doanh ăn uống và dịch vụ ô tô khẩn trương hoàn tất chuyển địa điểm kinh doanh để bàn giao lại mặt bằng cho Công ty quản lý” (Báo cáo do Tổng giám đốc Vũ Thanh Hải ký ngày 29/8/2016). Vậy mà đến nay, 2 địa điểm này vẫn ngang nhiên hoạt động mà không hề có biểu hiện di chuyển nào.
| Gara ô tô vẫn hoạt động bình thường (ảnh chụp ngày 14/6/2017). |
Một động thái khác, mặc dù đang xin bổ sung mục đích thuê đất nhưng Công ty vẫn tiếp tục kêu gọi, chào mời các nhà đầu tư để góp vốn để xây dựng một tòa cao ốc lên đến 25 tầng tại địa chỉ này. Vậy là chỉ sau khi lách luật, gần 3.000m2 đất nội thành Hà Nội ở vị trí 2 mặt tiền ngã ba Láng - Yên Lãng, mảnh đất từ giá trị 0 đồng trước cổ phần hóa đã nghiễm nhiên trở thành đất nghìn vàng sau khi thành công ty cổ phần.
Để hạn chế tình trạng DN “ôm” đất vàng khi cổ phần hóa, Bộ Tài chính đã công bố Dự thảo nghị định mới về chuyển DNNN thành công ty cổ phần, trong đó siết chặt một số quy định về phương án sử dụng đất của DN cổ phần hóa. Hy vọng UBND thành phố Hà Nội cũng sớm rà soát và quyết định thu hồi những diện tích đất DN sử dụng không đúng mục đích, xác định giá thuê đất hàng năm sát với giá thị trường, đấu giá đất theo quy định của Luật Đất đai… nhằm tránh lãng phí, thất thoát tài nguyên quốc gia.
