Theo CNBC, thông qua nghiên cứu của mình với tư cách là một nhà tâm lý học trẻ em, Michele Borba ở Palm Springs (California, Mỹ) nhận thấy tính kiên trì là kỹ năng mềm số 1 tạo nên sự khác biệt giữa đứa trẻ có động lực và quyết tâm cao với đứa trẻ dễ dàng bỏ cuộc.
Trên thực tế, các nghiên cứu đã chứng minh đây là một yếu tố dự đoán khả năng thành công ở trẻ mạnh mẽ hơn cả chỉ số IQ. Những đứa trẻ kiên trì sẽ không bỏ cuộc khi gặp thất bại, vì tin rằng nỗ lực của bản thân sẽ được đền đáp nên luôn có động lực để làm việc chăm chỉ, hoàn thành mục tiêu đề ra, bất chấp khó khăn phát sinh.
Cha mẹ có thể bắt đầu xây dựng tính kiên trì cho các con ngay với 9 cách dưới đây:
Loại bỏ các yếu tố khiến trẻ chán nản
Bước đầu tiên là loại bỏ 4 yếu tố cản trở trẻ rèn luyện sự kiên trì. Michele Borba thích sử dụng từ “FAIL” (thất bại) như một lời nhắc nhở hữu ích.
- Fatigue (Mệt mỏi): Hãy bảo vệ khả năng tập trung của con bằng cách duy trì thói quen ngủ đều đặn. Tắt thiết bị điện tử 1 giờ trước khi ngủ và để chúng bên ngoài phòng ngủ vào ban đêm.
- Anxiety (Lo lắng): Áp lực phải thành công có thể khiến trẻ cảm thấy choáng ngợp và lo lắng. Cha mẹ nên giải thích để con hiểu tình yêu thương bạn dành cho con không phụ thuộc vào thành công của con.
- Identity solely based on fast achievements (Chỉ thừa nhận những thành tích đạt được nhanh chóng): Thấm nhuần tư duy phát triển để con bạn hiểu rằng thành công không phải là thứ bất biến, đồng thời khen ngợi con vì những nỗ lực của con, không phải vì kết quả.
- Learning expectations that don’t match abilities (Đặt kỳ vọng không phù hợp với khả năng): Cha mẹ chỉ nên đặt kỳ vọng cao hơn một chút so với trình độ, kỹ năng của con. Kỳ vọng quá cao có thể khiến trẻ lo lắng, còn kỳ vọng quá thấp có thể gây nhàm chán.
Dạy con rằng sai lầm là cơ hội phát triển
Cha mẹ nên nói cho con hiểu một điều rằng những sai lầm cũng có khía cạnh tích cực. Hãy để con tự nhận ra lỗi của mình rồi động viên trẻ: “Không sao đâu con. Điều quan trọng là con đã cố gắng”.
Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên chủ động thừa nhận sai lầm của mình. Sự thừa nhận này giúp trẻ nhận ra mọi người đều mắc sai lầm và thành công sẽ đến khi bản thân không gục ngã trước thất bại.
Chia nhỏ các nhiệm vụ
Cha mẹ dạy con chia những nhiệm vụ lớn thành các đầu việc nhỏ hơn, dễ quản lý hơn, nhờ đó trẻ sẽ cảm thấy tự tin hơn khi lần lượt hoàn thành mọi việc đúng thời gian đặt ra.
Ví dụ, nếu trẻ hoang mang và cảm thấy quá tải trước số lượng bài tập về nhà lớn, hãy hướng dẫn trẻ viết từng bài vào một tờ giấy, xếp chúng theo độ khó tăng dần và làm lần lượt.
Ăn mừng những thành tựu nhỏ
Thất bại lặp đi lặp lại nhiều lần có thể phá vỡ sự kiên trì nhưng những thành công rất nhỏ lại khuyến khích trẻ tiếp tục cố gắng. Vì thế, cha mẹ hãy giúp trẻ xác định những thành tựu nhỏ trong quá trình phấn đấu của trẻ và cùng con ăn mừng.
Kéo dài sự tập trung
Nếu trẻ muốn từ bỏ công việc đang làm, cha mẹ hãy đặt đồng hồ lên bàn học và hẹn giờ trong một khoảng thời gian phù hợp nhất định. Sau đó, hãy nói với trẻ rằng chỉ cần tiếp tục công việc cho đến khi chuông reo.
Nếu trẻ có thể hoàn thành công việc trong thời gian đặt ra thì đó là điều tuyệt vời. Trong trường hợp trẻ không thể, cha mẹ nên để trẻ nghỉ ngơi một lúc, rồi lại đặt đồng hồ hẹn giờ.
Cha mẹ thử thách xem trẻ có thể hoàn thành bao nhiêu vấn đề trước khi chuông reo. Bằng cách này, trẻ sẽ có cảm giác thành tựu. Theo thời gian, khả năng tập trung của trẻ sẽ tốt hơn.
Dạy con xác định và giải quyết vấn đề
Khi những đứa trẻ bỏ cuộc, có khả năng là do chúng không thể tìm được cách để giải quyết thử thách gặp phải. Trong trường hợp này, cha mẹ nên thể hiện rằng mình hiểu con đang thất vọng, đồng thời giải thích đó là cảm giác hết sức bình thường.
Hãy hướng dẫn trẻ điều tiết hơi thở để kiểm soát cảm xúc hoặc cho trẻ nghỉ giải lao trong chốc lát để tâm trạng thoải mái hơn. Khi quay lại với nhiệm vụ, cha mẹ giúp xác định vấn đề đang làm khó trẻ, sau đó đồng hành để trẻ có thể vượt qua khó khăn.
Khen ngợi những nỗ lực
Nhà tâm lý học Carol Dweck ở Đại học Stanford phát hiện, khi những đứa trẻ được khen ngợi về trí thông minh, chúng ít có khả năng kiên trì hơn. Tuy nhiên, nếu nhận được lời khen cho sự nỗ lực, trẻ có động lực hơn và làm việc chăm chỉ hơn.
Để rèn luyện tính kiên trì cho con, cha mẹ nên khen ngợi nỗ lực thay vì điểm số hay kết quả trẻ đạt được, nhờ đó trẻ có thể thành công mà không cần động lực bên ngoài. Theo nghiên cứu, những sự kích thích hời hợt thực sự có thể làm giảm sự kiên trì của trẻ.
Tìm câu nói tích cực để truyền động lực
Các suy nghĩ tiêu cực như “Tôi không làm được” hay “Tôi không đủ thông minh” ảnh hưởng đến sự kiên trì. Cha mẹ nên giúp con tìm kiếm một câu nói ngắn gọn và tích cực để làm động lực mỗi khi gặp khó khăn.
Hãy nhắc con lặp lại thành tiếng câu nói đó nhiều lần trong vài ngày cho đến khi trẻ có thể nhớ để tự sử dụng nhằm khích lệ chính mình. Ví dụ, cha mẹ dạy trẻ câu: “Mọi thứ không nhất thiết phải hoàn hảo. Tôi sẽ ngày càng tốt hơn nếu tôi tiếp tục cố gắng”.
Để con tự tìm hiểu
Một trong những quy tắc nuôi dạy con của Michele Borba là không bao giờ thay con hoàn thành việc mà con có thể tự làm được. Mỗi lần bạn sửa lỗi hoặc làm điều gì đó cho con, trẻ ngày càng phụ thuộc vào bạn.
Nếu nhận thấy con có thể tự mình hoàn thành nhiệm vụ, cha mẹ nên lùi về phía sau và quan sát quá trình con tự tìm tòi, khám phá, cho con trải nghiệm cảm giác thành công, từ đó phát triển khả năng kiên trì.
Đinh Kim(Theo CNBC)
