Loạt bà? v?ết dựa tr&ec?rc;n k?nh ngh?ệm mở webs?te bán sách trực tuyến & k?ến thức về TMĐT của ch&?acute;nh tác g?ả Thanh Bù?, founder startup b?ta.vn từ tháng 3/2012 đến tháng 12/2012 được đăng tả? tr&ec?rc;n webs?te Act?on VN
Phần 1: "Bán sách trực tuyến & Thực tế tr?ển kha?
Tạ? sao bán sách?
Có 2 lý do:
Thứ nhất, sách là dòng sản phẩm mà chúng t&oc?rc;? h?ểu khá r&ot?lde; nhất trong thờ? đ?ểm đó (trước đó chúng t&oc?rc;? làm v?ệc tạ? một cty có mảng xuất bản sách).
Thứ ha?, sách là một thứ khá dễ bán. Kh&oc?rc;ng phức tạp như quần áo, hay đồ đ?ện tử, cần phả? thử rồ? mớ? mua, rồ? còn bảo hành sau bán hàng. Sách chỉ cần th&?acute;ch & có nhu cầu là mua.
Có sách rồ? th&?grave; nhập hàng từ đ&ac?rc;u?
Do cả team đều kh&oc?rc;ng có k?nh ngh?ệm n&ec?rc;n cá? g&?grave; cũng phả? tự lần mò. Chúng t&oc?rc;? l?&ec?rc;n hệ vớ? các NXB, các đơn vị phát hành sách tạ? Hà Nộ? để nhập sách. V&?grave; kh&oc?rc;ng có vốn nh?ều để có thể nhập sách vớ? số lượng lớn, n&ec?rc;n chúng t&oc?rc;? cố gắng đàm phán theo hướng là kh? có đơn hàng th&?grave; sẽ qua đó lấy sách. Và rất may là phần lớn các NXB đều đồng ý vớ? mức ch?ết khấu từ 30-35\%. Vớ? những đơn vị phát hành sách kh&oc?rc;ng có ch? nhánh tạ? Hà Nộ? th&?grave; để đảm bảo có nguồn hàng từ sách của các đơn vị này th&?grave; chúng t&oc?rc;? đàm phán vớ? các nhà sách lớn ở HN để nhập lạ? sách của họ (cụ thể là các nhà sách khu Đ?nh Lễ) tất nh?&ec?rc;n là mức ch?ết khấu sẽ thấp hơn (thực tế là họ g?ảm cho chúng t&oc?rc;? th&ec?rc;m 10\% so vớ? g?á bán lẻ).
Vậy là đ&at?lde; có nguồn hàng. Vậy m&oc?rc; h&?grave;nh tr?ển kha? là g&?grave;?
Sau một hồ? c&ac?rc;n nhắc đắn đo th&?grave; chúng t&oc?rc;? quyết định sẽ tr?ển kha? m&oc?rc; h&?grave;nh bán lẻ truyền thống. Tương tự Amazon, V?nabook, T?k?...
Nguồn hàng có rồ?, m&oc?rc; h&?grave;nh đ&at?lde; chọn. Chúng t&oc?rc;? bắt đầu nghĩ đến đ?ểm khác b?ệt g?ữa sản phẩm của m&?grave;nh & sản phẩm tương tự có tr&ec?rc;n cùng thị trường
Hồ? đó, dựa tr&ec?rc;n k?nh ngh?ệm sử dụng & đặt hàng tạ? các webs?te về TMĐT khác, chúng t&oc?rc;? xác định những đ?ểm sẽ tạo n&ec?rc;n sự khác b?ệt của m&?grave;nh như sau:
Con ngườ?
Cá? này th&?grave; mỗ? nhà mỗ? cảnh. Vớ? dự án của chúng t&oc?rc;? th&?grave; thành phần chủ yếu là bạn bè th&ac?rc;n th?ết, đ&at?lde; b?ết & làm v?ệc vớ? nhau từ trước. Chúng t&oc?rc;? cố gắng để mỗ? ngườ? phụ trách một mảng (kỹ thuật, market?ng, PR, nộ? dung). Số lượng th&?grave; những lúc cao đ?ểm, nhóm chúng t&oc?rc;? có lúc l&ec?rc;n đến 8 ngườ?.
Hệ thống kỹ thuật
Đ&ac?rc;y là một phần cũng rất quan trọng của một webs?te TMDT. Sau một thờ? g?an ngh?&ec?rc;n cứu, chúng t&oc?rc;? sử dụng hệ thống m&at?lde; nguồn mở CS-Cart. Máy chủ th&?grave; thu&ec?rc; VPS tạ? PAV?etnam.
Vớ? CS-Cart, nó đáp ứng gần hết nhu cầu của chúng t&oc?rc;?. G?ao d?ện webs?te tạm ổn, hệ thống quản lý ph&?acute;a sau cũng tốt & đáp ứng được nhu cầu trong g?a? đoạn đầu phát tr?ển.
Địa đ?ểm làm v?ệc?
Lúc đầu th&?grave; chúng t&oc?rc;? chọn địa đ?ểm & đồng thờ? cũng là kho hàng lu&oc?rc;n tạ? nhà một thành v?&ec?rc;n trong nhóm. Nhưng sau kh? tr?ển kha? được một thờ? g?an th&?grave; có một số vấn đề phát s?nh, n&ec?rc;n chúng t&oc?rc;? quyết định thu&ec?rc; văn phòng làm v?ệc tạ? T&oc?rc;n Thất Tùng (đố? d?ện ĐH Y Hà Nộ?). Ch? ph&?acute; là ~3tr/tháng.
Vậy là các phần chuẩn bị đ&at?lde; xong.
Quá tr&?grave;nh tr?ển kha? vận hành
Có 4 phần ch&?acute;nh: Quản lý dòng t?ền, Log?st?c, Market?ng, Quản lý nộ? dung (cập nhật, update sản phẩm mớ?)
Đó là c&oc?rc;ng v?ệc hàng ngày trong quá tr&?grave;nh vận hành. Mọ? thứ có tăng trưởng, nhưng kh&oc?rc;ng nh?ều... và cho đến một ngày chúng t&oc?rc;? hết t?ền. Vậy là kết thúc một cuộc t&?grave;nh đẹp.
Phần t?ếp theo dướ? đ&ac?rc;y t&oc?rc;? sẽ ph&ac?rc;n t&?acute;ch kỹ từng vấn đề là nguy&ec?rc;n nh&ac?rc;n tạ? sao chúng t&oc?rc;? thất bạ?.
Phần 2: Những bà? học k?nh ngh?ệm chúng t&oc?rc;? rút ra được trong quá tr&?grave;nh startup vớ? b?ta.vn
1. Ở kh&ac?rc;u chọn sản phẩm
- Sách là một sản phẩm khá dễ bán, v&?grave; ko đò? hỏ? cầu kỳ về v?ệc lựa chọn, prev?ew... Chỉ cần có nhu cầu, đúng t&ec?rc;n sách là mua.
- Nhưng ngược lạ?, bán sách cũng có một vấn đề là marg?n l&at?lde;?/1 sp rất thấp. Trị g?á đơn hàng ko cao ==> Ch? ph&?acute; cho 1 đơn hàng lớn & khó có l&at?lde;? nếu quy m&oc?rc; kh&oc?rc;ng đủ lớn.
Bà? học: Phả? t&?acute;nh toán kỹ trong kh&ac?rc;u chọn sản phẩm.
2. Quản lý dòng t?ền/Ch? ph&?acute;
Vấn đề của chúng t&oc?rc;? là kh&oc?rc;ng có một kế hoạch tà? ch&?acute;nh cụ thể, kh&oc?rc;ng ước lượng đượng m&?grave;nh sẽ cần bao nh?&ec?rc;u t?ền n&ec?rc;n đang đ? g?ữa đường bị hết t?ền.
Bà? học: N&ec?rc;n t&?acute;nh toán kỹ lượng các khoản ch? ph&?acute;, đảm bảo lượng t?ền bạn có đủ duy tr&?grave; hệ thống & tăng trưởng trong &?acute;t nhất 6 tháng trước kh? t&?acute;nh đến lợ? nhuận.
3. Bắt chước mà kh&oc?rc;ng h?ểu bản chất vấn đề
Ở tr&ec?rc;n t&oc?rc;? đ&at?lde; v?ết, đ?ểm khác b?ệt mà chúng t&oc?rc;? chọn là:
Để làm được cả 3 đ?ều này, vớ? một c&oc?rc;ng ty lớn, vốn lớn cũng đ&at?lde; là một đ?ều rất khó. Nhưng chúng t&oc?rc;? lạ? rất máu ch?ến & đ&ac?rc;m đầu vào cả 3. Kết quả là ch? ph&?acute; cho mỗ? đơn hàng bị đẩy l&ec?rc;n rất cao. Càng bán càng lỗ, doanh số càng cao càng sợ.
Cụ thể: Vớ? mỗ? đầu sách chúng t&oc?rc;? g?ảm 10\%, ch? ph&?acute; cho bọc plast?c + bookmark là 1.000đ/1 cuốn sách (Chưa t&?acute;nh ch? ph&?acute; con ngườ?). Sau đó th&?grave; để đảm bảo g?ao hàng nhanh, kể cả có 1 order chúng t&oc?rc;? vẫn đ? g?ao: rất mất thờ? g?an & c&oc?rc;ng sức.
Bà? học: Nếu muốn làm g&?grave; th&?grave; n&ec?rc;n ngh?&ec?rc;n cứu kỹ bản chất của vấn đề đó là g&?grave;, kh? tr?ển kha? th&?grave; sẽ gặp những vấn đề khó khăn g&?grave;. Nguồn lực h?ện tạ? có cho phép kh&oc?rc;ng.
4. Phương pháp quảng bá, t?ếp thị
Trong cả nhóm chúng t&oc?rc;? gần như hồ? đó kh&oc?rc;ng a? có k?nh ngh?ệm thực tế tr?ển kha? onl?ne market?ng trong mảng TMDT. N&ec?rc;n v?ệc tr?ển kha? market?ng gần như là rất kém. Mọ? thứ chỉ xung quanh v?ệc tổ chức và? event tr&ec?rc;n Facebook, Seed?ng tr&ec?rc;n các forum. Th&ec?rc;m vào đó, vớ? lượng vốn h?ện có lúc đó cũng kh&oc?rc;ng cho phép chúng t&oc?rc;? tr?ển kha? các ch?ến dịch quảng cáo trả ph&?acute;.
Kết quả là lượng traff?c vào webs?te rất kém, dẫn đến số lượng order, doanh thu ko tốt như mong muốn.
Bà? học: N&ec?rc;n c&ac?rc;n đố? ch? ph&?acute; & h?ệu quả mang lạ? để tr?ển kha? các k&ec?rc;nh quảng bá phù hợp. Lưu ý về ch? ph&?acute; về mặt dà? hạn, tránh l&ac?rc;m vào t&?grave;nh trạng "Con gà – quả trứng". N&ec?rc;n tham khảo ý k?ến của những ngườ? đ&at?lde; có k?nh ngh?ệm đ? trước.
5. Nền tảng kỹ thuật
Hồ? đó chúng t&oc?rc;? thu&ec?rc; VPS tạ? PA V?etnam (600k/tháng), nó? chung là chất lượng khá tệ, kh&oc?rc;ng đáp ứng được nhu cầu. Tốc độ truy cập chậm => dẫn tớ? webs?te vào rất chậm, downt?me nh?ều => CR bị thấp đ? nh?ều.
Bà? học: N&ec?rc;n t&?grave;m những ngườ? đ&at?lde; có k?nh ngh?ệm tư vấn về hệ thống cũng như n&ec?rc;n thu&ec?rc; dịch vụ nào, ở đ&ac?rc;u.
6. Địa đ?ểm đặt văn phòng & kho hàng
V&?grave; startup, vốn ko nh?ều, n&ec?rc;n chúng t&oc?rc;? phả? t&?grave;m chỗ nào mà ch? ph&?acute; cho thu&ec?rc; rẻ nhất. Dẫn tớ? là đường đ? kh&oc?rc;ng t?ện, ko gần kho hàng của các nhà cung cấp.
Bà? học: N&ec?rc;n chọn địa đ?ểm nào mà đường đến các nhà cung cấp thuận t?ện nhất. Nếu được th&?grave; xem đơn hàng của bạn ở khu vực nào nh?ều th&?grave; chuyển kho hàng ra khu vực đó. Như thế t?ết k?ệm được thờ? g?an & ch? ph&?acute; vận chuyển đ? rất nh?ều.
Làm Thương Mạ? Đ?ện Tử ở V?ệt Nam kh&oc?rc;ng "như là mơ" như nh?ều ngườ? vẫn tưởng. Để thành c&oc?rc;ng được cần có một t?ềm lực vững vàng về tà? ch&?acute;nh, có k?nh ngh?ệm vận hành, h?ểu thị trường, h?ểu sản phẩm... Bạn n&ec?rc;n quyết định thật kỹ trước kh? quyết định đầu tư vào lĩnh vực này.
Thanh Bù?
Ch?ef Product at Jup?tech Solut?ons
