(ĐSPL) - Năm nào cũng vậy, cứ vào hè, thạch đen lạ? trở thành món ăn g?ả? nh?ệt khoá? khẩu của nh?ều ngườ?. Tuy nh?ên, nhìn vẻ ngoà? long lanh, hấp dẫn nhưng ít a? b?ết được đây là món ăn t?ềm ẩn nh?ều nguy cơ ngộ độc.
Dùng dép, ủng để ... làm thạch
Mấy ngày nay, ngườ? dân Hà Nộ? xôn xao kh? thông t?n về ha? “lò luyện” thạch lớn nhất nhì Hà Nộ? bị “phanh phu?” là mất vệ s?nh ngh?êm trọng. Được b?ết, ha? cơ sở chế b?ến thạch đen cung cấp cho toàn bộ thị trường Hà Nộ? là Thanh Hà và Hưng H?ền. Theo quan sát của PV ĐS&PL, ha? cơ sở này lụp xụp, nằm trên mương thoát nước bốc mù? hô? thố? nồng nặc ở ngõ chùa Hưng Ký (phường M?nh Kha?, Ha? Bà Trưng, Hà Nộ?).
Được b?ết, v?ệc chế b?ến thạch đen ở ha? “lò” này hoàn toàn thủ công. Lá sương sáo, nguyên l?ệu chính để làm thạch đen được phơ? đầy trước sân mà không hề có vật kê đệm gì bên dướ?. Sau kh? phơ? khô, các công nhân nơ? đây cũng không sơ chế hay rửa lá lạ? mặc dù trong quá trình làm khô nguyên h?ệu đã dính đầy bùn đất. K?nh hoàng hơn nữa, các công nhân làm v?ệc trong ha? cơ sở này còn dùng dép, ủng để xéo lá sương sáo đến kh? nát hẳn mớ? thô?.
Thạch được bày bán tràn lang ngoà? chợ mà không hề che đậy
Sau kh? dùng ủng để g?ẫm nát nguyên l?ệu, ngườ? ta đổ lá sương sáo vào những ch?ếc téc sắt hoen gỉ, lâu ngày không được vệ s?nh để đun nấu. Được b?ết, trước đây, kh? chưa có nước máy, ha? cơ sở này còn chế b?ến thạch “s?êu sạch” từ nước ao. Sau kh? đã nấu nhừ, thạch được đổ vào các xô nhựa đặt dướ? sàn nhờ nhờ màu bùn đất. Đợ? đến kh? thạch đông và nguộ?, những công nhân chân ủng, tay trần lạ? bốc thạch lên các chuyến xe đem đ? t?êu thụ. Mỗ? ngày, không a? có thể tính được ha? “lò” này đã sản xuất và đem đ? t?êu thụ bao nh?êu tấn thạch như thế.
Trao đổ? vớ? PV, chị N.T.M., một ngườ? dân sống gần ha? cơ sở chế b?ến thạch trên cho b?ết: “Trước đây kh? chưa b?ết họ chế b?ến thế nào, chúng tô? cũng thường xuyên ra đầu ngõ mua thạch về cho các con ăn. Tuy nh?ên, sau một lần nhòm qua khe cửa, tận mắt chứng k?ến “công nghệ” dùng chân và nước ao làm thạch, tô? và nh?ều ngườ? trong khu vực đã tẩy chay ha? cơ sở này”.
Cũng theo chị M., hàng ngày, có đến hàng chục chuyến xe máy đến đây chở thạch đen đ? t?êu thụ. Trong số đó không ít ngườ? chuyên bán chè ở các vỉa hè. Bên cạnh đó là những t?ểu thương mua ở đây rồ? mang ra chợ cóc bán theo cân k?ếm lờ?.
Thạch s?êu bẩn phơ? nắng ở vỉa hè
Tạ? phố Phùng Khoang (Thanh Xuân, Hà Nộ?), sau kh? vừa chở hơn 30kg thạch đen từ cơ sở chế b?ến thạch ở phường M?nh Kha? về bằng xe máy, anh T. chưa kịp rửa tay đã bốc khố? thạch vào trong nhà rồ? ném xuống một ch?ếc khay đã hoen gỉ. Ngay lập tức, anh này dùng nước máy đựng trong ch?ếc chậu nhựa đổ lên khố? thạch để rửa. Sau kh? được “tắm sạch”, anh T. để khố? thạch lên ch?ếc bàn nhựa ở vỉa hè trước cửa nhà để chào hàng. Nhìn những dòng xe đ? qua xả khó? bụ? đen ngòm, chúng tô? không khỏ? rùng mình.
Tạ? chợ tạm Nam Trung Yên (quận Cầu G?ấy, Hà Nộ?), mớ? sáng sớm, đã có hơn chục ngườ? chụm đầu, nhao nhao mua thạch của một nữ t?ểu thương. Vừa bán, ngườ? phụ nữ này vừa thao thao bất tuyệt rằng thạch vừa ra lò, ngon-mát-bổ-rẻ. Không đeo găng tay, chủ hàng cứ thế dùng dao cắt rồ? bốc vào tú? cho khách, dù trước đó chị này dùng tay cầm g?ẻ lau bàn ghế, nhặt rác.
Theo quan sát của chúng tô?, g?an hàng bên cạnh “s?êu thị” thạch đen này là một quầy bán gà. Mù? phân gà bốc lên trong cá? không khí o? ả kh?ến nh?ều khách hàng phả? vừa bịt mũ? vừa mua hàng. Được b?ết, thạch đen ở đây được bán lẻ vớ? g?á 15.000 đồng/kg. Nó? chuyện vớ? chúng tô?, chủ cửa hàng này cho b?ết, mỗ? ngày có thể bán được gần 30-40kg thạch.
Trờ? càng nắng nóng bán càng chạy. Kh? hỏ? về nơ? nhập hàng, ngườ? phụ nữ này ấp úng bảo: “Thạch này tô? lấy từ mố? quen. Chỉ cần gọ? đ?ện, họ mang đến tận hàng. Nếu mình chịu khó đến “lò” lấy, thì được rẻ hơn đô? chút. Có hôm lấy nửa tạ nhưng chỉ một buổ? sáng bán hết veo. Thậm chí nh?ều khách quen còn x?n số đ?ện thoạ? của tô? để đặt dà? hạn”.
Trao đổ? vớ? PV báo ĐS&PL, PGS.TS Trần Đáng, nguyên Cục trưởng cục Vệ s?nh ATTP (bộ Y tế) cho rằng, h?ện nay, trên thị trường có rất nh?ều loạ? thạch khác nhau. Ngoà? những công ty, doanh ngh?ệp sản xuất thạch đóng gó?, được k?ểm định chất lượng thì thạch chế b?ến thủ công, mất vệ s?nh đang kh?ến cho các cơ quan chức năng đau đầu.
Thờ? đ?ểm này đang là mùa hè, thạch đen bán theo cân được rất nh?ều ngườ? co? là nguồn thực phẩm g?ả? nh?ệt. Tuy nh?ên, họ đâu b?ết được rằng, vớ? loạ? thạch được tạo ra từ các “lò” chế b?ến thủ công rất bẩn và có khả năng s?nh bệnh trong cơ thể. Vấn đề này cần th?ết phả? có sự vào cuộc của các cơ quan chức năng mà trong đó trọng tâm là quản lý thị trường. Họ phả? tr?ệt phá được nguồn thạch bẩn từ lò sản xuất đến thạch đang bán lẻ ở thị trường. Bên cạnh đó, các phương t?ện truyền thông cũng cần phả? tuyên truyền để ngườ? dân tẩy chay các mặt hàng mất an toàn vệ s?nh thực phẩm này.
Thạch đen t?ềm ẩn nguy cơ gây bệnh
Trao đổ? vớ? PV, lương y Nguyễn Văn Hưng (hộ? Đông y Hà Nộ?) cho b?ết: “Thạch đen được chế b?ến từ lá của cây sương sáo. Đây là một loạ? lá có vị ngọt, tính mát, tác dụng g?ả? nh?ệt, g?úp hạ huyết áp, trị cảm mạo, đau khớp. Nếu mùa hè trờ? nóng gắt ăn loạ? lá này sẽ kh?ến cơ thể được đ?ều hòa, bớt nh?ệt.
Tuy nh?ên, thạch đen cũng t?ềm ẩn nh?ều nguy cơ gây bệnh. Đầu t?ên, thạch có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ prote?n trong cơ thể. Đố? vớ? trẻ em, thạch làm g?ảm khả năng thèm ăn và hấp thụ chất d?nh dưỡng. Nguy hạ? nhất là thạch đen được sản xuất, bày bán ở những nơ? ô nh?ễm, mất vệ s?nh. Đây được co? là ổ v? khuẩn mà kh? đ? vào cơ thể con ngườ? sẽ gây hậu quả ngh?êm trọng. Tô? đã từng chứng k?ến nh?ều ca cấp cứu vì ăn phả? thạch bẩn, thạch để lâu ngày”.
Cũng theo lương y Nguyễn Văn Hưng, nh?ều loạ? thạch h?ện nay còn được các cơ sở dùng hóa chất để kh?ến chúng da? và thơm hơn. Nếu ăn nh?ều, lượng hóa chất sẽ tích tụ trong cơ thể và có thể s?nh ra độc tố.
Vương Chân
