t?n-tuc/the-g?o?/v?-sao-tau-ngam-ha-no?-ve-cam-ranh-cham-1-ngay-a15967.html">Tàu ngầm Hà Nộ? - tàu ngầm tấn công đầu t?ên của V?ệt Nam sẽ đậu ở Cam Ranh, nơ? được xem là một trong những quân cảng tốt nhất thế g?ớ?.
G?ớ? chuyên g?a quân sự thừa nhận vị trí của Cam Ranh có tầm ảnh hưởng to lớn tớ? bản đồ địa - ch?ến lược toàn cầu. Năm 1888, hả? hạm của Nga mang tên "Tráng sĩ” trong chuyến đ? vòng quanh thế g?ớ? đã cập cảng Cam Ranh, sau đó, nơ? đây đã trở thành quân cảng mà các nước lớn thay nhau đồn trú trong vòng gần 100 năm trở lạ? đây. Trong cuộc ch?ến Nga - Nhật 1905, hơn 100 ch?ến thuyền thuộc Hạm độ? Thá? Bình Dương số 2 của Hả? quân Nga Hoàng từng tập trung tạ? Cam Ranh.
Căn cứ của k?lo Hà Nộ? nhìn từ vệ t?nh.
Năm 1935, thực dân Pháp bắt đầu cho xây dựng căn cứ hả? quân tạ? Cam Ranh. Năm 1940, Cam Ranh rơ? vào tay Nhật Bản, trở thành bàn đạp để Nhật Bản t?ến đánh Malays?a và các quần đảo thuộc địa của Hà Lan (nay là Indones?a).
Ngày 18/10/1946, Cam Ranh là nơ? d?ễn ra cuộc hộ? k?ến g?ữa Chủ tịch Hồ Chí M?nh và Cao ủy Pháp D'Argenl?eu. Cuộc gặp gỡ được tổ chức trên th?ết g?áp hạm Suffren, có các vị chỉ huy hả?, lục, không quân Pháp và các nhà báo nước ngoà?.
Từ năm 1965 đến 1972, Mỹ đã xây dựng Cam Ranh thành một căn cứ quân sự khổng lồ được co? là “bất khả xâm phạm” để làm cứ đ?ểm t?ếp l?ệu và khí tà? quân sự cho ch?ến tranh, đồng thờ? khống chế hành lang phía tây Thá? Bình Dương.
Vào năm 1969, Lyndon B. Johnson đã đến thị sát căn cứ này và đó là chuyến thăm đầu t?ên của một Tổng thống Mỹ kh? tớ? V?ệt Nam. Lúc đó, căn cứ không quân của Mỹ ở vịnh Cam Ranh rất lớn, bao gồm ha? sân bay cho máy bay phản lực và một sân bay cho máy bay trực thăng, mỗ? sân bay có sức chứa hơn 100 máy bay. Ngườ? Mỹ còn t?ến hành khoét nú? Cam Ranh, xây dựng kho chứa máy bay trong lòng nú?, nâng cấp đường băng lớn có thể cho máy bay ném bom ch?ến lược B52 cất và hạ cánh. Cao đ?ểm, sân bay quân sự Cam Ranh có tần suất hạ cánh và cất cánh lớn nhất thế g?ớ?.
Một góc quân cảng Cam Ranh trong quá khứ.
Năm 1972, ngườ? Mỹ trao lạ? căn cứ này cho quân độ? Sà? Gòn và 3 năm sau Quân độ? nhân dân V?ệt Nam g?ả? phóng Cam Ranh. Kh? t?ếp quản, Cam Ranh đã bị phá hủy hoàn toàn các bến neo tàu, đường sá, sân bay, hệ thống đường dây tả? đ?ện cũng như các khu nhà ở.
Chuẩn đô đốc E.I Prokôp?ev?ch, ngườ? Nga cuố? cùng lên tàu Xakhal?n-9 rờ? V?ệt Nam năm 2002 trong cương vị Chỉ huy trưởng Trạm cung ứng vật tư kỹ thuật 922 của Cam Ranh nhận định, căn cứ quân sự trước đây của Mỹ trên bán đảo Cam Ranh - Khánh Hòa đã thu hút sự chú ý của L?ên Xô bằng chính vị trí địa lý của nó, xét về mọ? phương d?ện thì hoàn toàn ưu v?ệt cho v?ệc tr?ển kha? một căn cứ hả? quân.
Nó cho phép khống chế các eo b?ển Malays?a và Ph?l?pp?nes, có thể t?ến hành tr?nh sát đ?ện tử B?ển Đông, b?ển Ph?l?pp?nes... thậm chí tớ? tận khu vực vịnh Pécxích hay vùng bắc Ấn Độ Dương. Bán đảo Cam Ranh bọc trong mình ha? vịnh Bình Ba và Cam Ranh, nơ? không chịu ảnh hưởng của các h?ện tượng thờ? t?ết, có độ lớn và sâu để có thể neo đậu mọ? loạ? ch?ến hạm và tàu hộ tống, kể cả tàu sân bay.
Từ những năm 60 của thế kỷ trước, Hả? quân L?ên Xô đã bắt đầu t?ến hành trực ban ch?ến đấu trên các đạ? dương. Tàu ch?ến, tàu ngầm, máy bay hả? quân được tr?ển kha? trên các đạ? dương nhằm mục đích bình ổn cục d?ện chung.
V?ệc mở rộng quy mô cũng như vùng hoạt động của tàu thuyền và không quân trên b?ển yêu cầu phả? có mạng lướ? hậu cần kỹ thuật hả? quân rộng khắp. Vì không có căn cứ quân sự ở nước ngoà? nên L?ên Xô đã xây dựng trạm cung ứng vật tư kỹ thuật trên lãnh thổ các nước có quan hệ thân th?ện và Cam Ranh là một đ?ểm sáng.
Cuố? năm 1978, nhóm sĩ quan đạ? d?ện cho các tổng cục của Bộ Tư lệnh Hả? quân và Hạm độ? Thá? Bình Dương L?ên Xô đã đáp máy bay sang V?ệt Nam để ngày 30/12 đã thỏa thuận và ký b?ên bản gh? nhớ làm cơ sở đàm phán xây dựng và cùng kha? thác Trạm cung ứng vật tư kỹ thuật.
Ngày 2/5/1979, Chính phủ L?ên Xô và V?ệt Nam đã ký h?ệp định về v?ệc sử dụng Cam Ranh làm Trạm cung ứng vật tư kỹ thuật cho Hạm độ? Thá? Bình Dương của quân độ? L?ên Xô trong 25 năm.
Ngay hôm đó, th? hành lệnh của Bộ tổng tham mưu các lực lượng vũ trang L?ên Xô và Chỉ thị số 13/1/0143 của Cục Tham mưu hạm độ? Thá? Bình Dương ngày 28/8/1980, Trạm cung ứng vật tư kỹ thuật đã được thành lập trên bán đảo Cam Ranh mang ph?ên h?ệu đơn vị 31350.
Ảnh tư l?ệu về quân cảng Cam Ranh.
Theo quy định trong H?ệp định, tạ? quân cảng Cam Ranh cùng lúc có thể tập trung từ 8-10 tàu ch?ến L?ên Xô, 4-8 t?n-tuc/the-g?o?/v?et-nam-se-nhan-tau-ngam-k?lo-636-dau-t?en-trong-nam-2013-a6088.html">tàu ngầm có khu neo nổ? và tố? đa 6 tàu hộ tống. Tạ? sân bay cùng lúc có thể t?ếp nhận từ 14-16 máy bay mang tên lửa, 6-9 máy bay tr?nh sát do thám và 2-3 máy bay vận tả?. Tùy theo tình hình ch?ến sự cụ thể, số lượng máy bay và tàu ch?ến có thể tăng lên theo thỏa thuận g?ữa ha? Bộ Quốc phòng L?ên Xô và V?ệt Nam.
Tháng 5/1979, các tàu ch?ến L?ên Xô bắt đầu đ? vào hả? phận Cam Ranh. Mùa hè năm đó, tàu ngầm nguyên tử phóng ngư lô? K-45 đã neo đậu tạ? Cam Ranh, sau đó ít lâu, các máy bay hả? quân của hạm độ? Thá? Bình Dương bắt đầu hạ cánh.
Tháng 12/1979, Tổng tư lệnh Hả? quân L?ên Xô, Đô đốc X. Gorskốp tớ? Cam Ranh và ông đã dành một ngày để quan sát vịnh b?ển này, g?ống y như cách Tổng thống Mỹ Johnson đã tớ? để ngắm nhìn địa thế “sông nú? nước Nam” 10 năm về trước.
Phân độ? đầu t?ên của Hạm độ? Thá? Bình Dương gồm 54 ngườ? đến đây tháng 4/1980 và tháng 8 năm đó quân số được bổ sung thêm 24 ngườ? thuộc bộ phận thông t?n l?ên lạc.
Bộ Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang và Chính phủ L?ên Xô đã g?ao cho Trạm cung ứng vật tư kỹ thuật 922 nh?ệm vụ làm g?ảm nhẹ đáng kể áp lực cho Hạm độ? Thá? Bình Dương nó? r?êng và toàn bộ Hả? quân L?ên Xô nó? chung trong v?ệc cung cấp dự trữ cần th?ết cho các ch?ến hạm và tàu hộ tống đang làm nh?ệm vụ tạ? B?ển Đông. Cam Ranh trở thành căn cứ hả? quân lớn nhất của L?ên Xô ở nước ngoà?, căn cứ duy nhất bên bờ B?ển Đông, nơ? cách cảng gần nhất của Nga 2.500 hả? lý.
Từ mùa Thu năm 1983 đến tháng 8/1991, hả? đoàn cơ động số 17 tr?ển kha? tạ? Cam Ranh, từ tháng 8/1991 đến tháng 12/1991 được thay thế bằng hả? đoàn cơ động số 8 và sau đó là hả? độ? tàu hỗn hợp 119. Thờ? đ?ểm năm 1986, trên sân bay tr?ển kha? trung đoàn không quân hỗn hợp độc lập gồm 4 máy bay Tu-95, 4 ch?ếc Tu-142, ph? đoàn máy bay Tu-16 khoảng 20 ch?ếc các loạ?, ph? đoàn M?G25 khoảng 15 ch?ếc, ha? máy bay vận tả? An-24 và 3 máy bay lên thẳng M?-8. Ngoà? ra trung đoàn còn quản lý và chỉ huy căn cứ chống tàu ngầm, t?ểu đoàn tên lửa và t?ểu đoàn kỹ thuật.
Tháng 2/1984, theo đề nghị của phía V?ệt Nam, Chính phủ Xô V?ết đã quyết định khô? phục và xây dựng thêm một loạt công trình tạ? căn cứ Cam Ranh. V?ệc xây dựng Cam Ranh bước sang một g?a? đoạn mớ?, chuyển từ hình thức tự hạch toán k?nh tế sang hình thức đấu thầu khoán gọn, bắt đầu g?a? đoạn xây dựng k?ên cố thay cho các kết cấu lắp ghép tạm thờ?.
N.M Zar?phôv?ch - Phó tổng g?ám đốc Công ty Xây lắp L?ên Xô tạ? V?ệt Nam g?a? đoạn 1987-1989 đã kể lạ? trong cuốn “L?ên Xô - một từ không bao g?ờ quên” (Nguyễn Đình Long dịch) rằng, Cục kỹ thuật xây dựng nước ngoà? thuộc Bộ Quốc phòng L?ên Xô, đơn vị có nh?ều k?nh ngh?ệm xây dựng các công trình ở hơn 60 nước trên thế g?ớ? đảm nh?ệm v?ệc lựa chọn và đưa chuyên g?a đến Cam Ranh. Họ là những chuyên g?a tà? năng của các đơn vị trong và ngoà? quân độ? được các tổ chức Đảng, Đoàn g?ớ? th?ệu, được chở sang bằng đường hàng không qua Mátxcơva hay Vlađ?vôxtốc theo hành trình Mátxcơva - Tasken - Karach? (đô? kh? là Bombay) - Kancútta - Hà Nộ? - Cam Ranh.
Trên cơ sở H?ệp định ký g?ữa L?ên Xô và V?ệt Nam ngày 20/4/1984, ha? bên đã ký hợp đồng xây dựng cụm đà? rađar số ba, là công trình v?ện trợ không hoàn lạ?. Tính chung từ năm 1984 đến năm 1987, Tổng Công ty Xây lắp L?ên Xô do E.X Bôprênhép làm Tổng g?ám đốc đã xây dựng tổng cộng 28 nhà ở và công trình chuyên dụng các loạ?. Lúc đó tổng số ngườ? L?ên Xô sống trong khu quân sự là 6.000 ngườ?, kể cả công nhân xây dựng.
Theo thỏa thuận trong mục 71 của H?ệp định ký ngày 20/4/1984, các công trình xây dựng xong sẽ bàn g?ao cho phía V?ệt Nam sử dụng. Các hạng mục đầu t?ên được xây dựng xong từ tháng 12/1987, sau đó các chuyên g?a L?ên Xô bắt đầu sử dụng theo hình thức thuê m?ễn phí.
Có thể thấy rằng, về cơ bản, các công trình được L?ên Xô - Nga xây dựng ở Cam Ranh bao gồm: Khu nhà ở của Trạm cung ứng vật tư kỹ thuật, trong đó có sở chỉ huy đơn vị 31350 và doanh trạ? cho quân số b?ên chế của đơn vị, nhà ăn 250 chỗ, lò bánh mỳ, tổ hợp tắm hơ? - g?ặt là, CLB, trường phổ thông số 183, 18 tòa nhà ở, kho tổng hợp lưu g?ữ và cấp phát vật tư, độ? xe (gồm cả xe chuyên dụng); vùng bến nhỏ; bể chứa ngầm thể tích 14.000m3 dùng để chứa nh?ên l?ệu; ha? hầm lạnh dung tích 270 tấn dùng để chứa thực phẩm lưu trữ; 12 kho khung sắt dùng để chứa các loạ? vật tư khác nhau; Ha? bể lọc g?ếng khoan, một dùng cho s?nh hoạt, một dùng cho ch?ến hạm và các tàu hộ tống; Trạm phát đ?ện trung tâm công suất 24.000kW cấp đ?ện cho tất cả các công trình thuộc khu quân sự và của V?ệt Nam trên bán đảo…
Kh? từ b?ệt Cam Ranh, ngườ? Nga đã chở đ? 588 ngườ?, 819 tấn hàng trong đó có 50 ch?ếc ôtô và xe chuyên dụng, 190 tấn dầu d?ezel, 133 tấn dầu mỡ các loạ?, vũ khí đạn dược cũng như tà? l?ệu lưu trữ và tà? l?ệu mật, bằng cả đường hàng không và đường b?ển. Đồng thờ?, ngườ? Nga bàn g?ao cho phía V?ệt Nam 57 tòa nhà và công trình thuộc căn cứ, 85km đường dây tả? đ?ện lướ?, 62km đường đ?ện cáp, 25km công trình ngầm, 250m cầu cảng, sân bay và hệ thống quản lý kho.
U.X Ivanôvích, Đạ? tá quân dự bị, cựu b?nh Cam Ranh kể lạ? rằng, cho đến tận năm 1992, kh? L?ên Xô tan rã, thủ tục ra vào khu quân sự vẫn do phía V?ệt Nam quy định. Theo thỏa thuận thì mỗ? tháng chỉ 4 chuyến xe được đ? ra ngoà? theo kế hoạch định trước vớ? số lượng ngườ? hạn chế, chủ yếu là dành cho thủy thủ Hạm độ? Thá? Bình Dương. Còn số nhân v?ên kỹ thuật của Trạm cung ứng vật tư kỹ thuật thì do “nh?ều yếu tố” nên ra “vùng tự do” là v? phạm luật.
Căn cứ hả? quân Cam Ranh ngày nay được xem là một trong những căn cứ lớn nhất của hả? quân V?ệt Nam; được chọn là căn cứ của tàu ngầm k?lo Hà Nộ? và có thể thêm những "ngườ? anh em" của nó, quân cảng Cam Ranh ngày càng khẳng định tầm quan trọng ch?ến lược về quân sự của mình.
Theo báo VnExpress
