(ĐSPL) – Ebola và sốt xuất huyếtdo vi rút dengue ở Việt Nam cùng có chung triệu chứng sốt cao, đau đầu, buồn nôn, suy tạng nhưng chúng lại có nguyên nhân và triệu chứng hoàn toàn khác nhau.
Cùng báo Đời sống & Pháp luật điểm qua một số điểm khác nhau giữa Ebola và sốt xuất huyết để từ đó có cách hiểu cũng như cách phòng tránh kịp thời.
Nguyên nhân
Ebola là do vi rút Ebola (Ebola virus disease), từng được biết đến là bệnh Sốt xuất huyết do vi rút Ebola (Ebola haemorrhagic fever), là bệnh nguy hiểm dễ gây tử vong ở người. Tỷ lệ tử vong do Ebola virus disease (EVD) lên đến 90\%. Dịch bệnh EVD được phát hiện lần đầu tại những bản làng xa xôi hẻo lánh tại khu vực Trung và Tây Phi, gần rừng nhiệt đới.
 |
| Hình ảnh virus Ebola qua kính hiển vi. |
Sốt xuất huyết dengue là bệnh do vector truyền qua vết đốt của muỗi mang mầm bệnh. Bệnh do vi rút dengue gây nên, có 4 tuýp huyết thanh là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Sốt xuất huyết dengue nặng là biến chứng dễ dẫn đến tử vong, thường tiến triển từ sốt dengue. Ước tính mỗi năm trên thế giới có 50-100 triệu người mắc sốt xuất huyết dengue và có 3 tỷ người sống ở những nước có lưu hành sốt dengue.
Cách lây truyền
Sốt xuất huyết dengue có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, nếu muỗi Aedes aegypti vẫn hoạt động. Chỉ cần bị loài muỗi này đốt, là dịch bệnh có khả năng lây truyền rất nhanh.
Vi rút dengue không thể lây truyền trực tiếp từ người sang người. Tuy nhiên, bệnh nhân sau khi bị nhiễm vi rút và sốt có thể là nguồn truyền vi rút cho những con muỗi khác. Người bị nhiễm là người mang bệnh từ nước này sang nước khác hoặc từ vùng này sang vùng khác trong thời gian vi rút lưu hành và nhân lên trong máu của họ.
Còn vi rút Ebola đường lây truyền chủ yếu là từ động vật sang người khi tiếp xúc gần với máu, chất tiết của động vật bị nhiễm. Vi rút Ebola lây truyền từ người sang người do tiếp xúc trực tiếp với máu, các chất tiết của cơ thể (phân, nước tiểu, nước bọt, tinh dịch) của người mắc bệnh, hoặc các vết xước trên da hay niêm mạc của người lành tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm với các chất tiết của người nhiễm vi rút (quần áo, ga trải giường nhiễm bẩn hay kim tiêm đã qua sử dụng).
Triệu chứng của bệnh
Người bị Ebola có triệu chứng sau: sốt đột ngột, mệt mỏi kéo dài, đau cơ, đau đầu, đau họng. Sau đó là các triệu chứng nôn, ỉa chảy, phát ban, suy thận, suy gan. Một số trường hợp bị chảy máu trong nội tạng và chảy máu ngoài. Thời gian ủ bệnh là từ 2 đến 21 ngày.
 |
| Đây là cánh tay của một bệnh nhân mắc bệnh Ebola giai đoạn cuối. Các cục máu đông bắt đầu vỡ, bệnh nhân chết vì mất máu nhiều. |
Sốt xuất huyết dengue có những triệu chứng giống như cúm, kéo dài từ 2 đến 7 ngày. Thời gian ủ bệnh từ 4 đến 10 ngày sau khi bị muỗi mang mầm bệnh đốt. Cụ thể, người bệnh sốt cao (40°C/ 104°F) thường kèm theo ít nhất là hai trong những triệu chứng đau đầu, nhức sau hốc mắt, buồn nôn, nôn, sưng hạch bạch huyết, đau mỏi cơ, xương hay khớp, phát. Khi bệnh nặng, giai đoạn biến chứng xảy ra vào ngày thứ 3-7 sau khi bệnh khởi phát như đau bụng cấp, nôn dai dẳng, chảy máu chân răng, nôn ra máu, thở gấp, mệt mỏi/ bứt rứt, suy tạng nặng.
Cách phòng bệnh
Cho tới thời điểm này chưa có vắc xin phòng bệnh cho người mắc bệnh Ebola và sốt xuất huyết do dengue.
Do virus Ebola lây truyền từ người sang người, các biện pháp sau đây có thể được thực hiện để phòng chống lây nhiễm và hạn chế hay cắt đường lây truyền bệnh:
- Hiểu rõ đặc điểm của bệnh, đường lây truyền, biện pháp phòng chống dịch bệnh.
- Nếu nghi ngờ một ai đó nhiễm virus Ebola, cần động viên và giúp đỡ họ đến khám và điều trị tại cơ sở y tế.
- Nếu có ý định chăm sóc bệnh nhân mắc virus Ebola tại nhà, cần thông báo cho cán bộ y tế để được cung cấp găng tay, phương tiện phòng hộ cá nhân và được hướng dẫn cách chăm sóc bệnh nhân, cách bảo vệ bản thân và gia đình khỏi bị lây nhiễm, cách tiêu hủy phương tiện sau khi sử dụng.
 |
Được hướng dẫn cách chăm sóc bệnh nhân, cách bảo vệ bản thân và gia đình khỏi bị lây nhiễm, cách tiêu hủy phương tiện sau khi sử dụng. |
- Khi thăm bệnh nhân trong bệnh viện hay chăm sóc bệnh nhân tại nhà, cần rửa tay với xà phòng hoặc chất sát khuẩn sau khi tiếp xúc với người bệnh, hay tiếp xúc với dịch tiết cơ thể hoặc sờ vào các vật dụng của người bệnh.
- Cần tránh tiếp xúc với các động vật có nguy cơ cao nhiễm virus Ebola như dơi ăn quả, khỉ, hay vượn... tại khu vực có rừng nhiệt đới.
- Không giết mổ động vật nghi ngờ bị nhiễm bệnh.
- Thịt và tiết canh của động vật nên được nấu chín kỹ trước khi ăn.
Còn đối với sốt xuất huyết dengue, người dân cần vệ sinh, làm nắp đậy kín các lu khạp chứa nước, không để cho muỗi vào đẻ trứng. Dọn dẹp nhà cửa gọn gàng sạch sẽ,không treo quần áo lung tung để giảm bớt chỗ cư ngụ của muỗi.
Cho trẻ mặc áo dài tay, ngủ mùng kể cả ban ngày. Làm rèm che cửa để hạn chế muỗi xâm nhập vào nhà, dùng nhang trừ muỗi trong những giờ muỗi thường cắn nhất (sáng sớm và chiều tối). Phun diệt muỗi trên phạm vi rộng lớn (tổ, ấp, khu phố,...) chỉ thực hiện khi đúng chỉ định của cơ quan y tế địa phương.
