Theo thông báo của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc gia (IAEA), các nhóm chuyên gia về an toàn và an ninh hạt nhân đã đến làm việc tại các nhà máy điện hạt nhân (NPP) của Ukraine và khu vực Chornoby. Sự hiện diện này đánh dấu nỗ lực mới nhất của IAEA trong việc ngăn chặn các thảm hoạ hạt nhân khi cuộc xung đột tại Ukraine tiếp diễn.
Tổng giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi hôm 17/1 (giờ địa phương) đã triển khai Phái bộ Hỗ trợ và Hỗ trợ của IAEA tại Rivne (ISAMIR) tại nhà máy ở miền Tây Ukraine. Trước đó một tuần, IAEA cũng đã điều động một nhóm tương tự có tên ISAMISU tại Nhà máy điện hạt nhân Nam Ukraine.
Ngoài ra, ông Grossi cũng đã có cuộc hội đàm với Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Herman Halushchenko, người đứng đầu công ty năng lượng hạt nhân Ukraine Energoatom - Petro Kotin, và người đứng đầu cơ quan quản lý của Ukraine - Oleh Korikov.
Theo kế hoạch, Tổng Giám đốc Grossi sẽ tiếp tịc khánh thành Phái bộ Hỗ trợ và Hỗ trợ của IAEA tại Chornobyl (ISAMICH), nơi xảy ra vụ tai nạn năm 1986 ở miền Bắc Ukraine. Trong vài ngày tới, một phái đoàn chuyên gia cũng sẽ được triển khai tại Nhà máy điện hạt nhân Khmelnitsky. IAEA đã có sự hiện diện thường trực của tối đa với 4 chuyên gia tại NPP lớn nhất của Ukraine - nhà máy Zaporizhzhya
Với việc các đội IAEA có mặt thường trực tại tất cả các NPP của Ukraine và khu vực Chornobyl, Cơ quan sẽ có khoảng 11-12 nhân viên đồng thời làm việc tại quốc gia này. Đây là một cam kết chưa từng có của tổ chức.
Tổng Giám đốc IAEA chia sẻ: "Với sự hiện diện của các chuyên gia tại các cơ sở điện hạt nhân của Ukraine và tại địa điểm Chornobyl, chúng tôi đang tăng cường và đào sâu các hoạt động kỹ thuật của mình để giúp ngăn ngừa thảm hoạ hạt nhân trong cuộc chiến ở Ukraine".
Ông Grossi tiếp tục: "Các nhiệm vụ mới này – được triển khai theo yêu cầu của Chính phủ Ukraine – sẽ tạo ra sự khác biệt thông qua việc hỗ trợ các nhà điều hành và cơ quan quản lý Ukraine thực hiện trách nhiệm trong việc đảm bảo an toàn và an ninh hạt nhân tại thời điểm vô cùng khó khăn và thách thức hiện nay. Các chuyên gia sẽ giám sát các hệ thống an ninh và an toàn hạt nhân quan trọng, cung cấp sự hỗ trợ kỹ thuật, đánh giá nhu cầu của các nhà máy và báo cáo lại cho trụ sở chính của chúng tôi".
Trong sự cố mới nhất nêu bật những rủi ro an ninh và an toàn hạt nhân dai dẳng ở Ukraine, các NPP ở phía Nam đất nước, bao gồm nhà máy Rivne và Khmelnitsky đã giảm sản lượng điện vào cuối tuần như một biện pháp phòng ngừa khi các cơ sở hạ tầng năng lượng của nước này đang bị tấn công bằng tên lửa. Tuy nhiên, theo thông tin từ Ukraine, lượng điện hiện đã được khôi phục như mức trước đây.
Tại một sự cố khác vào cuối tuần qua, Ukraine đã báo cáo về các cuộc tấn công bằng tên lửa vào Kiev, gây ra vụ cháy lớn tại một nhà kho trong khuôn viên của Viện nghiên cứu Kiev. Địa điểm này có một lò phản ứng nghiên cứu đã hết nhiên liệu, lõi của lò phản ứng được cất giữ trong một cơ sở lưu trữ nhiên liệu đã qua sử dụng. Không có nhân viên nào bị thương. Giám sát bức xạ đã được thực hiện và không ghi nhận bất kỳ sự thay đổi nào.
Tổng Giám đốc Grossi dự kiến cũng sẽ gặp các quan chức cấp cao của chính phủ Ukraine tại Kiev trong tuần này để thảo luận về đề xuất thành lập khu vực bảo vệ an ninh và an toàn hạt nhân xung quanh Zaporizhzhya (ZNPP), nơi IAEA đã hiện diện hơn 4 tháng.
Ông Grossi nhấn mạnh: "Nằm ở tuyến đầu, Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhya đang cần được bảo vệ hơn bao giờ hết. Tôi vẫn hy vọng rằng thoả thuận thành lập khu vực an ninh quanh ZNPP sẽ sớm được thống nhất và thực hiện, mặc dù theo lẽ tự nhiên, tôi muốn đạt được tiến độ nhanh hơn trong kế hoạch. Tôi đặt mục tiêu đạt được bước tiến đáng kể trong các cuộc họp tuần này ở Kiev với chính phủ Ukraine. Tôi cũng sẽ thúc đẩy các cuộc tham vấn song song với Nga".
Minh Hạnh(Theo IAEA)
