Tại chiến trường Ukraine, "hỏa thần" TOS-1A thường xuyên được quân đội Nga sử dụng trong các cuộc tập kích. Loại vũ khí này được biết đến với biệt danh “mặt trời rực lửa”. Với khả năng hủy diệt mọi thứ trên đường đi trong khoảng thời gian rất ngắn, TOS-1A được các chuyên gia nhận xét là sẽ gieo rắc nỗi sợ hãi trên bất kỳ chiến trường nào.
“Cuộc tấn công của nhóm cơ giới có thể bị chặn lại chỉ bằng một hệ thống TOS-1A với đạn nhiệt áp”, cựu sĩ quan NATO Stavros Atlamazoglou thông tin trong một bài đăng trên tờ 19FortyFive.
TOS-1 ra đời từ đầu những năm 1980 và được Quân đội Liên Xô sử dụng trên chiến trường Afghanistan. Sau đó, các lực lượng Nga đã triển khai hệ thống này ở Chechnya. Trong các hoạt động quân sự ở Chechnya, nó còn được gọi là “Buratino”.
TOS-1 thường được gọi là súng phun lửa hạng nặng, nhưng thực chất nó là hệ thống phóng loạt tên lửa (MRLS) sử dụng tên lửa nhiệt áp. Tên lửa nhiệt áp nói riêng và vũ khí nhiệt áp nói chung là loại vũ khí sử dụng oxy từ không khí để tạo ra vụ nổ nhiệt độ cao, gây ra loạt sóng xung kích dài hơn và lớn hơn so với vũ khí thông thường sử dụng thuốc nổ thông thường.
Loại vũ khí này ban đầu được thiết kế để hỗ trợ hỏa lực trực tiếp cho các đơn vị bộ binh và xe tăng chiến đấu chủ lực di chuyển trên chiến trường. Do đó, TOS-1 thường được triển khai dọc theo tiền tuyến của các đơn vị cơ giới hóa.
TOS-1A Solntsepek là phiên bản mới nhất của hệ thống súng phun lửa TOS-1 được phát triển bởi Cục Thiết kế Omsk Transmash. Năm 2001, Quân đội Nga chính thức đưa TOS-1A vào biên chế. Tháng 12/2017, lực lượng Bảo vệ Hạt nhân, Sinh học và Hóa học trên không đã ký hợp đồng mua 20 hệ thống TOS-1A Solntsepek. Hệ thống này hỗ trợ hỏa lực trực tiếp cho các xe tăng chiến đấu chủ lực và các phương tiện chiến đấu bộ binh.
So với các hệ thống tương tự khác, TOS-1A Solntsepek có tầm bắn ngắn hơn. Tuy nhiên, do nó là vũ khí nhiệt áp và có khả năng phóng loạt nên TOS-1A Solntsepek có khả năng cơ động lớn.
Hệ thống này cũng có thể phóng các tên lửa không dẫn đường nhờ hệ thống kiểm soát hoàn toàn tự động. Mỗi tên lửa đều có động cơ đẩy nhiên liệu rắn, thuốc nổ nhiệt áp và dây kích nổ. Nó có thể phóng một vài tên lửa trong chưa đầy 1 giây với tầm bắn từ 400 - 6.000 mét.
Hệ thống này có tốc độ tối đa đạt 60km/h và sức bền lên tới 550 km. Ngoài ra, nó cũng khó bị đối phương phát hiện nhờ hệ thống tạo khói động cơ.
TOS-1A được đặt trên khung gầm của xe tăng T-72, với khả năng bắn 30 hỏa tiễn cỡ nòng 220mm trong vòng 15 giây. Tầm bắn hiệu quả của pháo phản lực này là khoảng 10km.
Theo Tổng giám đốc tập đoàn vũ khí Nga Rosoboronexport, Alexander Mikheev, hệ thống súng phun lửa hạng nặng Solntsepek TOS-1A đang là một trong năm mẫu thiết bị quân sự mặt đất được bán nhiều nhất ở nước ngoài.
“Thiết bị như vậy không được sản xuất ở bất cứ nơi nào ngoại trừ ở Nga và chúng tôi tự hào giới thiệu với các đối tác nước ngoài. Hệ thống này đã nhiều lần thể hiện đặc tính chiến đấu cao nhất trong điều kiện chiến đấu thực tế khi tiêu diệt các cứ điểm được củng cố tốt của các nhóm khủng bố ở Trung Đông”, ông Mikheev cho biết.
Mộc Miên(T/h)
