Sau cổ phần hóa, nhiều lô đất vàng tại Hà Nội được biến hóa, chuyển đổi mục đích sử dụng không đúng quy định.
| Khu đất vàng 152 Thụy Khuê. Ảnh: Tiền Phong |
Báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán gửi Quốc hội mới đây của Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đã chỉ rõ, trong giai đoạn 2013-2017, Thành phố Hà Nội đã hoàn thành cổ phần hóa (CPH) 57/60 doanh nghiệp, trong đó đã quyết toán, bàn giao 44 doanh nghiệp sang công ty cổ phần. Tuy nhiên, trong quá trình này còn tồn tại hạn chế, để xảy ra nhiều sai sót.
Trong quá trình cổ phần hóa, hầu hết các doanh nghiệp chưa xây dựng phương án sử dụng đất trình cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định, dẫn đến việc sử dụng đất sai quy định, gây thất thoát hàng trăm tỷ đồng.
Tại Hà Nội, hàng loạt sai sót trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn được Kiểm toán Nhà nước chỉ ra như: cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất hoặc bổ sung mục đích sử dụng đất không đúng phương án sắp xếp lại, xử lý cơ sở nhà đất thuộc sở hữu nhà nước và phương án sử dụng đất khi cổ phần hóa.
Điển hình như tại khu đất 2.746,9m2 tại số 358 đường Láng của Công ty CP Cung ứng nhân lực và Thương mại quốc tế; khu đất 2.001m2 số X3 phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội của Công ty TNHH MTV 19/12 Hà Nội; không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất để tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa. Điển hình như khu đất 2.746,9 m2 tại số 358 đường Láng của Công ty cổ phần cung ứng nhân lực và thương mại quốc tế; khu đất 2.001 m2 số X3 phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội của Công ty TNHH MTV 19/12 Hà Nội, khu đất 4.184 m2, thuộc Lô 2 - E9 đường Phạm Hùng của Công ty TNHH MTV Hanel.
Việc chưa có cơ chế giám sát chặt chẽ tiền thu bán cổ phần lần đầu và thoái vốn dẫn đến dấu hiệu thất thoát hàng trăm tỷ đồng, cụ thể: tiền thu được từ cổ phần hóa Nhà máy Dệt Minh Khai 39,6 tỷ đồng; Công ty TNHH MTV Dệt 19/5 Hà Nội 179 tỷ đồng và tiền thoái vốn nhà nước tại Công ty CP Dệt Minh Khai 19,4 tỷ đồng; Công ty CP HBI 75 tỷ đồng.
Cũng theo KTNN, UBND TP.Hà Nội cho phép doanh nghiệp Công ty TNHH NN MTV Giầy Thụy Khuê (nay là Công ty cổ phần Giày Thụy Khuê) quản lý, làm trụ sở khu đất vàng 152 Thụy Khuê. Tuy nhiên, sau đó, công ty cổ phần Giày Thụy Khuê đã hợp tác, liên doanh cùng Công ty cổ phần Tập đoàn Thái Bình để triển khai dự án “Khách sạn văn phòng giao dịch và cho thuê”. Điều này đồng nghĩa với việc, UBND Thành phố cho phép Công ty Cổ phần Giày Thụy Khuê hợp tác, liên doanh trong khi liên doanh đã thành lập và có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh để hợp thức hóa việc góp vốn không đúng quy định, đồng thời sử dụng quyền thuê đất trả tiền hàng năm để góp vốn liên doanh không đúng quy định tại điều 111, Luật Đất đai 2003.
Chậm cổ phần hóa
Trong một diễn biến khác, mặc dù KTNN đã chỉ ra rằng Hà Nội để xảy ra nhiều sai sót, tồn tại trong công tác cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tuy nhiên, tại báo cáo gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Chính phủ các kiến nghị về việc điều chỉnh danh mục thoái vốn cổ phần hóa giai đoạn 2016 - 2020, địa phương này vẫn kiến nghị lùi thời hạn cổ phần hóa tại Tổng công ty Đầu tư Phát triển hạ tầng đô thị UDIC từ năm 2018 sang 2019, Tổng công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) và Tổng công ty Đầu tư và Phát triển Nhà Hà Nội (Handico) từ năm 2018 sang 2020.
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp như Công ty mẹ - VNPT, Công ty mẹ - VNPost, Handico, MobiFone; Công ty TNHH MTV Quản lý kinh doanh nhà TP.HCM - HFIC còn chậm thoái vốn ra khỏi lĩnh vực bất động sản, ngân hàng, chứng khoán theo quy định tại Điều 21 Nghị định số 91/2015/NĐ-CP ngày 13/10/2015 của Chính phủ.
Cũng theo KTNN, còn một số đơn vị chưa xây dựng đề án tái cơ cấu doanh nghiệp giai đoạn 2016-2020 theo Quyết định 707/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Bên cạnh đó còn tình trạng chưa kịp thời nộp tiền thu từ cổ phần hóa, như Tổng công ty Thanh Lễ tiền thu từ cổ phần hóa 1.675 tỷ đồng, lãi phát sinh 71 tỷ đồng, Tổng công ty Thép Việt Nam, tiền thu từ cổ phần hóa phải nộp 399 tỷ đồng...
Đồng thời, Hà Nội cũng xin điều chỉnh tăng tỷ lệ sở hữu nhà nước tối thiểu tại một số doanh nghiệp tuy nhiên, đề xuất này của Hà Nội đã không nhận được sự đồng tình của các bộ, ngành hữu quan.
Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ và Bộ Tư pháp đều thống nhất đề nghị Hà Nội cùng với TP HCM cần thực hiện nghiêm túc việc cổ phần hoá các doanh nghiệp theo kế hoạch phê duyệt.
Bạch Hiền
