Anh Steve Jackson mới đây chia sẻ trên trang blog medium của mình những điều anh thực sự không hiểu về cách những người Việt Nam sử dụng đồng tiền. Anh tự hỏi: Tại sao họ lương thấp mà vẫn du lịch suốt, hay họ lấy đâu nhiều thời gian để chỉ đi chơi mà không đi làm đến thế...
Steve Jackson mang quốc tịch Anh Quốc. Nghề nghiệp của anh là làm việc trong nhiều tổ chức phi chính phủ hướng đến cộng đồng (NGOs) ở châu Á. Hiện tại, anh đang giữ chức vụ Giám đốc truyền thông số tại tổ chức phi lợi nhuận giúp đỡ các em nhỏ mang tên OneSky.
Hơn hết, Jackson còn là một người bạn ngoại quốc đã chọn Việt Nam như nơi sinh sống và làm việc của mình. Thời gian anh ở Hà Nội đến nay đã tròn một thập kỷ, có lẽ là đủ dài để giúp anh hiểu phần nào về con người nơi đây. Anh lập nên một trang blog cá nhân để viết về những điều mình cảm nhận được về đất nước, con người, lối sống tại Việt Nam cũng như tại mảnh đất thủ đô.
Tác giả Steve Jackson
Gần đây, Steve Jackson đã có một chia sẻ nói về những thắc mắc của anh trong cách người Hà Nội sử dụng tiền để mua sắm, đầu tư, kinh doanh... Sau một thời gian đăng tải, với nội dung thể hiện cái nhìn rất khác lạ của một người nước ngoài, bài viết đã nhận được sự quan tâm của nhiều người Việt trong nước. Theo sau đó cũng là hàng loạt các ý kiến tranh luận được đưa ra.
Chúng tôi xin đăng tải chia sẻ này sau khi đã dịch lại nội dung qua tiếng Việt. Tựa đề bài viết mang tên 'I don’t understand wealth in Hanoi', tạm dịch là 'Tôi không thể hiểu nổi vật chất tiền bạc tại Hà Nội'. Tuy nhiên, chúng tôi xin đặt lại tựa đề thành 'Tại sao ở Hà Nội người ta giàu thế?' để cho phù hợp nhất với ý tưởng tác giả truyền tải trong bài.
Tại sao ở Hà Nội người ta giàu thế?
Một thập kỷ sống ở Hà Nội nhưng tôi vẫn chưa thể hiểu cách đồng tiền ở đây đang vận hành.
Tôi từ lâu đã biết rằng đồng lương của những người đồng nghiệp Việt Nam chỉ bằng một phần nhỏ so với những đồng nghiệp người nước ngoài như chúng tôi. Vì thế, tôi luôn luôn cố tránh đặt họ vào một tình thế mà họ buộc phải trả những ‘mức giá quốc tế’.
Với lại ở đây, ngồi bia hơi với ăn lẩu là thấy ổn rồi (không cần tốn nhiều tiền).
Thế nhưng xong rồi tôi thấy chính những người đồng nghiệp đó khoe ảnh ọt trên Facebook. Họ đi du lịch, ở trong mấy nơi resort mà đến tôi cũng chẳng bao giờ đủ tiền để vào, hoặc là chụp những bức ảnh ‘tự sướng’ trên những chuyến đi vòng quanh thế giới.
Tôi cũng thấy nhiều thanh niên đi du học Anh đăng ảnh sống ảo trên Instagram về những chuyến đi du lịch châu Âu vào đợt nghỉ giữa kỳ của họ. Thậm chí, tôi thấy một bạn thực tập sinh cũ của mình còn đổi đời trở thành một ‘ngôi sao Instagram’ suốt ngày đăng ảnh quần áo và có tới 50.000 người theo dõi. Mà, đồ cô ấy mặc toàn là hàng Chanel.
Trong một cập nhật gần nhất, cô ấy tỏ vẻ giận dữ và khẳng định rằng những món đồ đắt tiền đó không phải nhờ bố mẹ của cô hay nhờ anh người yêu mua cho.
Còn ở đây, tôi thấy các chuỗi cửa hàng sống năm này qua năm khác mà không có lấy một mống khách hàng. Điều này xảy ra với không chỉ những hộ kinh doanh nhỏ kiểu gia đình mà với các chuỗi lớn như Fresh Garden hay Paris Gateaux.
Ảnh chụp khoe sự giàu có của người Việt từ tài khoản Instagram richkidsofvietnam - Hội con nhà giàu Việt Nam
........
Tôi cũng thấy thanh niên Việt Nam làm ăn kinh doanh. Họ đổ hàng chục nghìn USD để tập trung quá nhiều vào khâu vận hành. Thế là chỉ sau vài tháng, mô hình gặp vấn đề và họ bắt đầu chán nản. Tất cả là bởi họ không quan tâm đến vấn đề tài chính của mô hình từ đầu.
Và một vài trường hợp rất đặc biệt khác mà tôi gặp thì họ (những người phụ nữ) chỉ kiếm được vài USD mỗi ngày. Thế mà họ phải dùng tiền để nuôi cả gia đình. Tôi chẳng hiểu họ đã làm như thế nào.
Trong khi đó, mấy ông chồng - về mặt luật pháp nhưng thực ra chẳng còn giống như những người chồng trong cuộc sống gia đình - thì lười, chẳng chịu làm gì. Họ chỉ trông chờ vào mấy đồng lương còm.
........
Gần đây còn có một cơn bùng phát trong cộng đồng những người tự gọi mình là ‘doanh nhân thành đạt’. Người ta cứ sử dụng rất nhiều hash tag #StartUp trên trang cá nhân của họ trên mạng xã hội Twitter. Họ tự tạo ra các ‘hub’ (trung tâm) và nói nhiều đến các cách ‘hacking’. Có thể có người kiếm được nhiều tiền từ những vụ này, nhưng câu hỏi đặt ra là có bao nhiêu người trong số họ thực sự làm được như thế?
Tôi cũng thấy những người sống ở mấy biệt thự ven hồ cứ đăng hết mấy bức ảnh đi nghỉ này những bức ảnh du lịch khác trên Facebook. Tôi không hiểu họ lấy tiền đâu ra để phục vụ cho lối sống ấy, hay họ lấy đâu ra nhiều thời gian để đi nghỉ đến thế.
Hà Nội quả đúng là một 'xứ sở thần tiên' của tiền bạc, nơi mà những quy luật bình thường bó tay không thể nào áp dụng nổi.
Sau khi bài viết này được lan truyền, nhiều ý kiến bình luận của người Việt đã được đưa ra.
