Giải quyết tình trạng kẹt xe tại TP.HCM: Chuyên gia lên tiếng

(ĐSPL) - Sau khi có bài "Nghịch lý chi ngàn tỉ và những con đường "tắc" ở TP.HCM", báo Đời sống và Pháp luật nhận được nhiều ý kiến phản hồi của người dân và sự chia sẻ của các chuyên gia. TS. Nguyễn Bách Phúc, Chủ tịch hội Tư vấn Khoa học Công nghệ và Quản lý (HASCON) - kiêm Viện trưởng viện Điện - Điện tử - Tin học (EEI) đã đưa ra nhiều ý kiến xác đáng.

Duy ý chí

Theo TS. Phúc, chuyện kẹt xe ở TP.HCM, được công luận bàn rất nhiều trong hàng chục năm nay. Những giải pháp nổi tiếng nhất, đó là: Bắt buộc các cụm công nghiệp, trường đại học, bệnh viện... di dời khỏi trung tâm TP. Giải pháp này nghe thật ngộ nghĩnh, có lẽ những người đề xuất tưởng tượng rằng sau khi các đơn vị đó dời đi thì khuôn viên của họ sẽ bỏ trống, rào kín lại, không một bóng người lai vãng, thế là phố phường hết kẹt xe!!! Hơn nữa họ không nghĩ đến phí tổn di dời, hiệu quả kinh tế, hậu quả xã hội của việc di dời này.

Hay đề xuất xe có biển số chẵn chỉ được lưu hành vào ngày chẵn, xe biển số lẻ chỉ được lưu hành vào ngày lẻ. Đây là một "sáng kiến" quái dị, đến mức trẻ con cũng có thể nhận ra. Rồi khu vực nội đô các thành phố lớn, điều kiện được phép mua ô tô là phải chứng minh có chỗ đỗ xe, phải được chính quyền cấp quotar mua sắm xe mới, hạn chế xe ô tô đi vào một số khu vực nhất định, một số ngày nhất định trong tuần. Đây cũng là một "sáng kiến" không giống ai, không có cơ sở khoa học và pháp lý nào và chẳng qua cũng là góp phần đổ tội cho xe cá nhân.

Xuất phát từ chỗ cho rằng, số lượng xe gắn máy quá nhiều là nguyên nhân gây ùn tắc, đã đề xuất các giải pháp: Quy định mỗi người chỉ được sở hữu một xe, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, tăng phí trước bạ, tăng phí đăng giải ký mới; thu phí môi trường... Gần đây, Sở GTVT TP.HCM còn đề nghị thêm một số ràng buộc mới như niên hạn sử dụng, tiêu chuẩn kỹ thuật đăng kiểm xe máy, thuế xăng dầu, hạn chế lưu thông trên một số trục chính hoặc một số tuyến nhất định vào giờ cao điểm...

Tất cả những "sáng kiến" này chỉ gói gọn lại là “đánh” vào túi tiền người mua xe cá nhân, nhằm hạn chế số người mua xe và sử dụng xe cá nhân chứ không đưa ra cơ sở khoa học để đánh giá, hạn chế nạn kẹt xe.

Thử tìm giải pháp?

Để có một giải pháp đúng đắn thường phải qua mấy bước: Tính toán mức độ ảnh hưởng của giải pháp và hiệu quả dự kiến, tính toán đánh giá ưu khuyết điểm của giải pháp, hiệu quả và hậu quả. Ví dụ đối với giải pháp "Xe có biển số chẵn chỉ được lưu hành vào ngày chẵn, xe biển số lẻ chỉ được lưu hành vào ngày lẻ", sơ bộ đánh giá có thể dễ dàng thấy rằng số lượng xe trên mặt đường sẽ giảm đi một nửa.

Nhưng chuyện cắc cớ sẽ xảy ra. Một là mỗi người phải sắm thêm một chiếc xe gắn máy nữa và phải cố công "chạy" cho được biển số mới không trùng chẵn - lẻ với biển số cũ. Và kết quả cuối cùng kẹt xe vẫn y như cũ. Hai là mỗi người mua thêm một chiếc xe đạp (không có biển số), hàng ngày đi làm bằng xe máy hoặc xe đạp luân phiên, như vậy tổng số xe trên mặt đường không tăng lên, nhưng kẹt xe sẽ tăng. Hoặc mỗi người chỉ đi làm một ngày, ở nhà một ngày, lương chỉ còn một nửa nếu không bị đuổi việc, sản phẩm của toàn TP. cũng giảm đi một nửa. Hóa ra thật dễ hiểu, kết cục chẳng ai dám ký lệnh thực hiện giải pháp "rất hiệu quả" và "không tốn tiền" này! Một điều rất dễ thấy, rất dễ hiểu, không cần chứng minh dài dòng, là số lượng xe gắn máy ở TP.HCM quá nhiều, thống kê mới nhất có gần 6 triệu xe máy (chiếm 1/3 lượng cả nước).