Donetsk - chiến trường ác liệt tiếp theo ở Ukraina

Người ta lo ngại rằng cuộc chiến giữa 30.000 binh sĩ quân đội Ukraina và 10.000 người nổi dậy ly khai sẽ phá hủy thành phố 1 triệu dân này. Hiện thời, hàng nghìn người dân đã phải sơ tán khỏi Donetsk.

Theo USA Today, quân đội Ukraina đã sử dụng các chiến thuật khác nhau để lấy lại 2 thành phố quan trọng ở miền đông. Một chiến thuật là thực hiện tấn công vũ trang quy mô nhỏ nhằm vào các trụ sở của lực lượng ly khai ở Mariupol vào đầu tháng 6 và đã gây ra thiệt hại đối với cơ sở hạ tầng của thành phố cảng 480.000 dân này. Chiến thuật  nữa mà quân đội Ukraina đã sử dụng là tiến hành pháo kích kéo dài một tuần nhằm vào Slaviansk trong tháng 6 và tháng 7, khiến cho thành phố 110.000 dân này bị hư hại khoảng 60\% về cơ sở hạ tầng.

Chính quyền của Tổng thống Petro Poroshenko hiểu rõ rằng Donetsk có nhiều đóng góp đối với nền kinh tế Ukraina hơn bất cứ thành phố nào trong cả nước. Đây là một “thành trì” của ngành công nghiệp nặng Ukraina - bao gồm các nhà máy đóng tàu, các mỏ than, sắt và sản xuất thép cũng như các nhà máy luyện kim khác. Phần lớn các nhà máy này thuộc quyền sở hữu của tỷ phú Akhmetov.

Gần đây, Tổng thống Poroshenko đã cam kết sẽ kiềm chế trong các chiến dịch ở Donetsk, nhưng quân đội phải cân bằng giữa việc phá hủy cơ sở hạ tầng bằng các cuộc oanh kích và nguy cơ bị thương vong cao hơn nếu dựa vào việc sử dụng các vũ khí hạng nhẹ.

Có một điều chắc chắn: Chính phủ Ukraina muốn chiếm lại Donetsk bằng vũ lực. Việc chiếm lại thành phố triệu dân Donetsk có thể sẽ khiến lực lượng ly khai mất chỗ dựa. Tất nhiên, quân đội Ukraina vẫn phải kiểm soát được Lugansk, thành trì thứ 2 của phong trào ly khai, nơi có dân số 426.000 người.

Một lý do khác mà quân đội Ukraine đang “nóng lòng” muốn giành lại quyền kiểm soát Donetsk là vì một người: ông Igor Strelkov, lãnh đạo của lực lượng chiến đấu ly khai. Cựu sĩ quan tình báo Nga này (còn được Kiev và phương Tây gọi là Igor Girkin) đã lãnh đạo cuộc nổi dậy ở Slaviansk.

Khi lực lượng chính phủ chiếm ưu thế ở Slaviansk một tuần trước đây, ông Strelkov và 1.000 tay súng ly khai đã rút về Donetsk và tuyên bố chiến đấu đến cùng. Sau đó, lực lượng ly khai đã lập các tuyến phòng thủ ở khu vực này. Donetsk sẽ "dễ dàng phòng thủ hơn nhiều so với Slaviansk", ông Strelkov nói.

Đại tá, chuyên gia quân sự Dmitry Tymchuk tại Kiev, cho rằng chính phủ sẽ sử dụng chiến lược như ở Mariupol, tìm cách giảm thiệt hại trong chiến dịch ở Donetsk. Quân đội Ukraina đã sử dụng phương pháp tiếp cận Mariupol để chiếm lại Nikolaevka, một thị trấn với 18.000 dân gần Slaviansk vào ngày 4/7, một ngày trước khi giành quyền kiểm soát Slaviansk.

Theo ông Tymchuk, quân đội Ukraine đóng quân ở các vị trí xung quanh khu vực Nikolaevka ở Donetsk để ngăn chặn quân tiếp viện hoặc vũ khí trang bị thâm nhập, sau đó sử dụng vũ khí hạng nhẹ để kiểm soát một số tòa nhà nơi lực lượng ly khai ẩn náu. Điều này sẽ giúp hạn chế tối đa thương vong về dân sự. Mặc dù Donetsk rộng lớn hơn Nikolaevka 50 lần, nhưng lực lượng ly khai đã tập trung lực lượng của mình trong một vài tòa nhà ở đó.

Có nghĩa là quân đội Ukraine có thể chiếm lại Donetsk bằng một “chiến dịch chống khủng bố cổ điển”, Đại tá Tymchuk cho biết. Nhưng ông lại không nói điều gì sẽ xảy ra nếu lực lượng ly khai tản mát ra khắp thành phố chứ không tập trung ở trong một vài tòa nhà.

Theo Vladimir Gorbach, một chuyên gia quân sự tại Viện Hợp tác Châu Âu-Đại Tây Dương có trụ sở tại Kiev, một cuộc chiến nhằm giải tán lực lượng ly khai có thể dẫn đến những hậu quả tồi tệ nhất trong tác chiến ở đô thị - đổ máu và kéo dài. Điều đó có nghĩa là quân đội Ukraina sẽ phải chiến đấu “từ nhà này sang nhà khác và từ tháng này sang tháng khác”.

Ông Gorbach cũng nhận định quân đội Ukraina sẽ không sử dụng chiến lược dựa vào pháo binh vì tầm quan trọng của Donetsk đối với nền kinh tế.

Ông Tymchuk chia sẻ thêm rằng quân đội Ukraina sẽ phải mất nhiều thời gian hơn để kiểm soát Donetsk so với Slaviansk bởi vì họ không sẵn sàng để nổ súng nhằm vào người dân Ukraina trong nhiều tuần.

Sau khi hơn 300 binh sĩ Ukraina bị thiệt mạng trong các cuộc xung đột, quân đội chính phủ ở Kiev có lẽ không còn do dự. Sự miễn cưỡng ban đầu của họ bắt nguồn từ việc hơn 100 người biểu tình thiệt mạng tại Kiev vào tháng 2 bởi lực lượng đặc nhiệm thuộc tiểu đoàn Eagle. Sau đó, chính phủ lâm thời đã giải tán tiểu đoàn này và thành lập 3 đơn vị lực lượng đặc biệt: Các tiểu đoàn Azov, Dnepr và Donbass.

Thành công của tiểu đoàn Azov và Dnepr trong việc chiếm lại Mariupol có nghĩa là cả 3 tiểu đoàn trên có khả năng sẽ được sử dụng trong chiến dịch ở Donetsk.