(ĐSPL) – Cứ vào dịp cuố? năm, các g?a đình ngườ? V?ệt thường có tục thay mớ? bát hương. Phong tục này gắn vớ? một nghề khá độc đáo ở Huế, nghề bán cát trắng.
Từ Rằm tháng Chạp trở đ?, những đ?ểm bán cát trắng thay hương đã bắt đầu xuất h?ện tạ? các chợ. Ở Huế, cát chủ yếu được lấy từ những động cát trắng ở huyện Quảng Đ?ền, Phong Đ?ền, Phú Vang…
| Từ sau Rằm, cát trắng được bầy bán tạ? các chợ ở Huế. |
Nghề bán cát trắng không cần vốn nh?ều thậm chí chẳng cần bỏ vốn nhưng để có cát bán vào dịp Tết, ngườ? bán phả? chuẩn bị từ mùa hè nắng nóng. Cát sau kh? lấy từ bã? b?ển tự nh?ên về được đã? rửa rất cẩn thận.
Chị Trần Thị Hương, một ngườ? dân sống tạ? Huyện Phong Đ?ền, chuyên bán cát trắng thay lư hương ở chợ Trường An (Huế) cho b?ết: “Cát lúc lấy về đến lúc mang đ? bán phả? qua nh?ều công đoạn tỉ mỉ gồm đã?, lọc, sàng dướ? rổ sàng kích cỡ khác nhau. Phả? đảm bảo làm sao cho hạt cát thật mịn, sau đó đem cát đ? vút nước, kh? thấy nước vút đã trong là được. Công đoạn khác cũng không kém phần vất vả đó là phơ? cát, cát được phơ? đ? phơ? lạ? nh?ều lần sao cho thật khô rồ? mớ? cho vào bao chờ đến Tết là mang đ? bán. Làm nghề này vất vả nhất là những lúc đã? và sàng cát, bụ? bay mù mịt kh?ến ngườ? đã? ho sù sụ. Nếu không chịu khó thì không thể làm được”.
Hầu hết những ngườ? bán cát đều có nghề chính ngày thường họ chỉ tranh thủ đ? bán những ngày Tết. Chị Tuyết, 45 tuổ?, quê ở huyện Phú Vang, bán cát trắng ở chợ Bến Ngự (TP. Huế) cho b?ết: “Thường ngày tu? bán rau, quả lặt vặt. Nhưng năm mô cũng rứa, khoảng cận Tết là tu? lấy cát của mấy ngườ? ở làng Dương Đạ? (Phú Vang) để bán lạ?. Nó? chung, lờ? lã? thì bất chừng. Ngày đắt ngày ế, ngày nào đắt hàng thì được khoảng 300 nghìn đồng".
Ở Huế, mỗ? lon cát có g?á khoảng 2.000 đồng. Cát thường được cho sẵn vào tú? n? lông, mỗ? tú? là 3 lon g?á 5.000 đồng. “Khoảng rằm là tu? (tô? - PV) bắt đầu chở cát lên chợ Đông Ba bán. Mỗ? ngày bán được trăm lon, đủ để mua đồ cúng Tết” - chị H?ền quê Quảng Đ?ền cho b?ết. Không chỉ bán ở chợ, nh?ều ngườ? còn gánh cát bán rong ở một số con phố thuộc khu vực nộ? thành Huế. Nếu khách có nhu cầu, họ sẽ mang đến tận nhà.
“Cá? nghề n? (này - PV) làm thì phả? có tâm vớ? nghề, cát của tô? bán phả? lấy ở chỗ sạch, đã? rửa rất kỹ, chứ ngườ? ta mua về bỏ lên bàn thờ mà không sạch sẽ thì tộ? lắm, còn mình cũng sẽ bị “ông bà” quở trách” - chị V? quê ở Nghĩa Lộ (Quảng Đ?ền) tâm sự.
| Cát trắng được bán cùng các thứ đồ lễ khác. |
Ngày Tết, a? đ? chợ cũng mua và? lon cát trắng về thay bát hương trong nhà. Theo phong phục, thờ? g?an thay bát hương thường d?ễn ra từ sau Rằm tháng Chạp, đặc b?ệt nh?ều vào ngày 20 - 22 tháng chạp, tức là trước ngày đưa ông Táo lên chầu trờ?. Vì thế thờ? đ?ểm này cát bán đắt nhất.
Nh?ều g?a đình tất bật cuố? năm nên thay muộn, m?ễn sao hoàn thành trước kh? cúng tất n?ên hoặc lễ mờ? ông bà về ăn tết cùng con cháu nên vì thế đô? kh? đến 30 Tết trên đường phố vẫn lác đác những gánh cát trắng. Chị Cẩm Phương sống ở đường An Dương Vương (TP.Huế ch?a sẻ): “Đ? chợ tết thì cát trắng là thứ không thể th?ếu vì cuố? năm nhà nào cũng muốn thay cát ở bát hương để ban thờ được sạch sẽ”.
Cát trắng cũng thường được bán kèm vớ? hàng mã và đồ lễ cần dùng cho v?ệc thờ cúng trong mỗ? độ Tết đến xuân về. Bán cát trắng một nghề ngắn hạn chỉ d?ễn ra khoảng 15 ngày nhưng cũng là dịp để ngườ? dân lao động k?ếm thêm một khoản đáng kể g?úp cá? Tết của g?a đình sung túc hơn.
Đặng Hậu
