Đấu thầu giá rẻ, người bệnh khốn khổ với thuốc kém chất lượng?

Theo tìm h?ểu của PV, thực h?ện đấu thầu g?á thuốc theo chủ trương của l?ên bộ Y tế - Tà? chính, năm nay, sở Y tế tỉnh Quảng Ngã? đã mua 6 gó? thầu thuốc vớ? tổng trị g?á 67 tỷ đồng. G?á thuốc vào bệnh v?ện g?ảm gần 30\% nhưng ngườ? bệnh lạ? hoang mang, lo lắng vì ít có cơ hộ? được sử dụng thuốc tốt. Bở?, theo quy chế đấu thầu thuốc, ngoà? yêu cầu kỹ thuật, chất lượng quy định nhưng nếu được chọn mua thì phả? có g?á thấp.

Được b?ết, có rất nh?ều loạ? thuốc mà sở Y tế tỉnh Quảng Ngã? vừa mua có g?á chỉ bằng 1/3 thuốc cùng loạ? của năm ngoá?. Trả lờ? báo chí, ông Bù? Văn Long, Phó g?ám đốc sở Y tế tỉnh Quảng Ngã? cho rằng: “Quy định mớ? ở Thông tư 01 của l?ên bộ Y tế -Tà? chính chỉ chú trọng g?á thuốc, chưa đề cập về nguồn gốc nguyên l?ệu. G?á thầu theo Thông tư 01 này chỉ được chọn một mặt hàng g?á rẻ nhất nên thuốc g?á rẻ vào là đ?ều tất nh?ên. G?á thuốc tạ? các bệnh v?ện ở tỉnh Quảng Ngã? đã g?ảm, đ?ều đó thật đáng mừng. Tuy nh?ên, cả ngườ? bệnh và bác sĩ đ?ều trị đều tỏ ra lo ngạ? về chất lượng thuốc không đảm bảo h?ệu quả đ?ều trị?”.

Cũng theo tìm h?ểu của PV, thờ? g?an qua, thuốc nhập khẩu có chất lượng không cao nhưng g?á rẻ dễ dàng xâm nhập được vào các bệnh v?ện nhờ lợ? thế cạnh tranh về g?á. Trao đổ? vớ? PV, bác sĩ Đào Thị Dung- Phó g?ám đốc bệnh v?ện V?ệt Nam-Cu Ba (Hà Nộ?) nhận định: “So vớ? những quốc g?a cung cấp nguồn thuốc có chất lượng cao ở châu Âu hay châu Mỹ thì thuốc có nguồn gốc xuất xứ từ các quốc g?a như Ân Độ, Pak?stan, Hàn Quốc, Trung Quốc…vẫn được xem là có chất lượng thấp hơn, thậm chí rất nh?ều loạ? thuốc của họ có chất lượng chỉ tương đương vớ? thuốc trong nước.

Cũng vì thế, đa số Hộ? đồng đấu thầu thuốc của các bệnh v?ện ở Hà Nộ? cũng như ở bệnh v?ện chúng tô?, kh? đấu thầu thuốc bao g?ờ cũng áp hình thức nhân hệ số hay tính đ?ểm. Chẳng hạn, thuốc sản xuất trong nước và thuốc có nguồn gốc xuất xứ từ các nước phát tr?ển, có chất lượng cao đã được công nhận thì sẽ được ưu t?ên lấy g?á gốc rồ? nhân vớ? hệ số thấp, ngược lạ? thuốc có nguồn gốc xuất xứ từ các nước đang phát tr?ển có chất lượng thấp hơn thì sẽ phả? nhân vớ? hệ số cao”.

Bác sĩ Dung cho b?ết, đây là b?ện pháp để tạo sự cân bằng hơn trong cạnh tranh g?ữa thuốc có chất lượng vớ? thuốc chất lượng thấp hơn, g?ữa thuốc sản xuất trong nước vớ? nước ngoà?. Theo nguyên tắc đấu thầu thuốc vào bệnh v?ện, cùng một loạ? thuốc, cùng hoạt chất, thì thuốc của hãng nào có g?á rẻ hơn, dù chỉ là 500 đồng sẽ vẫn trúng thầu, không phân b?ệt đó là thuốc có nguồn gốc xuất xứ từ nước nào?!

Lý do, vì kh? đã cấp phép cho thuốc của một quốc g?a khác vào thị trường nước ta thì đơn vị cấp phép (là cục Quản lý dược) đã phả? thẩm định chất lượng. Thực tế, thuốc có chất lượng thấp hơn thì g?á cả bao g?ờ cũng rẻ hơn nên kh? bị bắt buộc nhân vớ? hệ số cao hơn thì lợ? thế về g?á sẽ g?ảm xuống.

Tuy nh?ên, bác sĩ Dung cũng ch?a sẻ, do thuốc của Ân Độ, Trung Quốc kh? vào V?ệt Nam đều có g?á rất rẻ, cùng một loạ? thuốc nhưng thuốc của họ có kh? rẻ hơn cả chục lần so vớ? thuốc nhập từ châu Âu nên nh?ều loạ?, dù đã bị nhân vớ? hệ số cao kh? đấu thầu, song mức g?á cuố? cùng vẫn thấp hơn thuốc có nguồn gốc từ các nước phát tr?ển nó? trên và đương nh?ên trúng thầu vào các bệnh v?ện.

Cơ chế đấu thầu “cố sát” doanh ngh?ệp nộ??

                                                                                   Ảnh m?nh họa

Thống kê của ngành y tế cho thấy, năm 2010, tổng số t?ền mua thuốc của các bệnh v?ện công lập là 15.000 tỷ đồng, trong đó số t?ền dành mua thuốc nộ? ch?ếm chưa đến 40\%. Năm 2012, tỷ lệ này được cả? th?ện hơn chút ít song ở các bệnh v?ện tuyến trung ương thì vẫn chỉ ch?ếm 10\% - 20\%.

Theo một chuyên g?a dược, nguyên l?ệu Cefoperazon nhập từ Thụy Sĩ vớ? g?á hơn 360 USD/kg, từ Trung Quốc chỉ 200 USD/kg; nguyên l?ệu Ceftaz?d?m mua từ Pháp có g?á từ 500 đến 550 USD/kg nhưng nhập từ Trung Quốc g?á 150 USD/kg hay Cef?x?m nhập từ Italy g?á 360 USD/kg trong kh? nguyên l?ệu này từ Ấn Độ g?á chỉ 170 USD/kg... Do đó, Thông tư 01 đang tạo ra sự bất bình đẳng và bất cập, kh?ến ngành công ngh?ệp dược trong nước đang có xu hướng đ? thụt lù? kh? thuốc g?á rẻ Trung Quốc, Ân Độ đang ch?ếm dần thị phần. Dù mớ? chỉ khảo sát sơ bộ thuốc trúng thầu vào bệnh v?ện ở 9 tỉnh, thành trong tháng 6 vừa qua, Bảo h?ểm xã hộ? V?ệt Nam cho b?ết, Ấn Độ đang dẫn đầu và Trung Quốc lần đầu t?ên lọt vào top 5 về thuốc ngoạ? trúng thầu.

PGS.TS Nguyễn T?ến Dũng, Trưởng khoa Nh? - BV Bạch Ma? cho b?ết, V?ệt Nam đang nhập khẩu quá nh?ều thuốc ngoạ?, kể cả những loạ? thuốc thông thường mà trong nước cũng sản xuất được. Nh?ều ngườ? quan n?ệm thuốc ngoạ? là tốt, nhưng thực tế, thuốc nộ? và thuốc ngoạ? đều là thuốc gener?c, có hàm lượng tương đương. Cùng đó, tâm lý, thó? quen sử dụng thuốc của ngườ? dân cũng là một nguyên nhân. H?ện nay, ngườ? dân nước ta vẫn có thó? quen “sính” thuốc ngoạ?, mua thuốc không cần hóa đơn chứng từ, dẫn đến thuốc g?ả, thuốc kém chất lượng có cơ hộ? t?êu thụ.

Một thực tế nữa cũng đang d?ễn ra là nếu như thuốc trong nước bị phát h?ện kém chất lượng, cơ quan chức năng có thể dễ dàng truy trách nh?ệm đến tận nhà sản xuất, thì vớ? thuốc nhập khẩu kém chất lượng, trước nay hầu như chỉ g?ả? quyết đến khâu ngừng cấp phép lưu hành là tố? đa.

Trao đổ? vớ? PV, PGS.TS Nguyễn Đăng Hòa- H?ệu trưởng Đạ? học Dược Hà Nộ? cho b?ết: “V?ệc tuyên truyền, quảng cáo của thuốc nộ? bị khống chế là 10\% doanh thu còn ở thuốc ngoạ? không bị khống chế như vậy. Trong kh? các loạ? thuốc nộ? được quản lý rất chặt chẽ thì g?á thuốc nhập ngoạ? được quản lý bằng cách đố? ch?ếu, tham khảo g?á sh?p (g?á gốc của nước sản xuất), tuy nh?ên rất khó để b?ết được g?á sh?p thực tế của các loạ? thuốc nhập khẩu là như thế nào. Tất cả những yếu tố đó kh?ến cho cơ hộ? của thuốc ngoạ?, kể cả thuốc nhập khẩu kém chất lượng vào V?ệt Nam là rất lớn, thuốc nộ? bị lấn át ngay trên sân nhà”

G?ang-Anh