(ĐSPL) - Mớ? kết thúc bậc t?ểu học, các bé gá? ngườ? Ra? đã bỏ ngang sương để lập g?a đình. Chưa đầy 13 tuổ?, các em đã phả? làm mẹ của và? ba đứa trẻ nheo nhóc.
Trên khuôn mặt ngây thơ non nớt của những cô bé này h?ện rõ nét khắc khổ, t?ều tụy kh? phả? gánh trên va? nỗ? lo về một g?a đình lớn. Câu chuyện đáng buồn trên chính là cuộc sống của nh?ều thế hệ th?ếu nữ đồng bào Ra? tạ? xã Hàm Cần, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận.
Hoa chưa nở đã phả? kết trá?
Chúng tô? tìm đến xã Hàm Cần trong một buổ? ch?ều trờ? mưa tầm tã. Con đường đất đỏ đầy ổ trâu, ổ gà trở nên trơn trượt như vừa được tráng đầy dầu mỡ. Thấy sự xuất h?ện của ngườ? lạ ở buôn làng, đồng bào Ra? vừa tỏ vẻ thích thú, vừa lạ lẫm.
Thôn làng của đồng bào Ra? xã Hàm Cẩn còn rất nghèo nàn, lạc hậu. Phần lớn nhà ở được làm từ những phên tre, phên nứa, nền nhà bằng đất gồ ghề, lồ? lõm. Trước sân nhà, từng tốp trẻ con lem luốc nô đùa bên những đụn đất, vũng sình không a? trông g?ữ.
Tâm sự vớ? PV bên h?ên nhà, Mang Thị Nở (15 tuổ?, có con tra? hơn 1 tuổ?) hồn nh?ên trả lờ? kh? được hỏ? về nguyên nhân lấy chồng sớm của mình: "Ở tuổ? 13, bạn bè em đứa nào cũng có chồng con hết rồ?, nếu em không lấy sẽ bị cườ? là gá? ế. Cả g?a đình cũng sẽ xấu hổ vớ? xóm làng. Con gá? không nên đ? học nh?ều làm gì, đằng nào cũng về nhà làm rẫy. Đờ? bà em, mẹ em cũng thế cả, tập tục ở đây là vậy rồ?, không làm khác được. Trong xóm này, hầu hết con gá? đều lấy chồng năm 13 tuổ?, trễ nhất cũng chỉ 16".
Bé Mang Thị Nở (15 tuổ?) và đứa con tra? gần 1 tuổ?
Để g?ả? thích rõ hơn cho chúng tô? h?ểu, bà Mang Thị Cha? (41 tuổ?, mẹ của Nở) cườ? móm mém: "Con gá? trong làng như bông ngô trên nương, phả? lấy chồng kh? đang độ nở rộ, chứ để trễ không a? chịu lấy nữa. Con gá? khoảng 13, 14 tuổ? là lấy chồng được rồ?, chứ để đến ha? mươ? tuổ? chẳng khác gì bông hoa đã tàn. Tô? cũng lấy chồng hồ? 13 tuổ?, rồ? mọ? chuyện cũng đâu vào đấy hết cả. Con gá? phả? có g?a đình mớ? trở thành ngườ? lớn, cứ để ở nhà vớ? cha mẹ không b?ết đến lúc nào mớ? b?ết làm ăn. Con bé Mang Thị T?ến đố? d?ện nhà tô? cũng cướ? hồ? 12 tuổ?, nay con tra? nó cũng được 3 tuổ? rồ?. Ở làng tô?, năm nào cũng có và? ba đứa cướ? sớm như vậy. Chúng lỡ ăn ở vớ? nhau có bầu, phả? thành vợ thành chồng mớ? phả? đạo".
Cùng chung suy nghĩ ấy, bé Mang Thị H?ệp (15 tuổ?, đang mang tha? được 4 tháng) cho hay: "Đtây là tập tục do ông bà để lạ?, con cháu cứ vậy mà làm theo. Con gá?, con tra? chỉ cần đến tuổ? 13 thích nhau, nhìn nhau thuận mắt về nó? cha mẹ để ha? bên bàn bạc cướ? x?n. Cha mẹ không bao g?ờ ngăn cản con cá? yêu đương, lập g?a đình, như thế là phả? tộ? vớ? trờ?. Tục cướ? x?n của làng rất đơn g?ản, nhà tra? chỉ cần xách đến nhà gá? 1 ché rượu cần cùng 1 con gà, năm ba đ?ếu thuốc là ha? bên đã thành vợ thành chồng. Cũng chính vì vậy, dân làng không phả? đắn đo suy nghĩ nh?ều kh? dựng vợ, gả chồng cho con cá? bao g?ờ".
Nhọc nhằn chất chồng trên đô? va?
Theo phong tục của đồng bào Ra?, ngườ? đàn ông sau kh? lấy vợ buộc phả? ở rể, con cá? kh? s?nh ra sẽ mang họ mẹ. Trong g?a đình, ngườ? phụ nữ nắm g?ữ quyền lực cao nhất. Chính vì thế, địa vị phụ nữ nơ? đây khá cao. Tuy nh?ên, kèm theo đó chính là những nỗ? lo toan trĩu nặng, những nhọc nhằn chồng chất, các bé gá? này vừa phả? đảm đang công v?ệc đồng áng, vừa phả? chăm lo g?a đình tươm tất. Ở độ tuổ? "ăn chưa no, lo chưa tớ?", kh? bạn bè còn đang vô tư trên ghế nhà trường, các em đã phả? quần quật trên nương, trên rẫy vớ? con bồng, con bế trên tay. Từ thế hệ này qua thế hệ khác, cuộc đờ? của những bé gá? ngườ? Ra? đều d?ễn b?ến theo một đ?ệp khúc chung là học hết t?ểu học, lấy chồng, s?nh con, chăm lo g?a đình và chờ đợ? dựng vợ gả chồng cho con cá?.
Kèm theo cặp vợ chồng "bọ xít" đó là những cảnh tượng dở khóc dở cườ? kh? các ông bố, bà mẹ nhí dành ăn vớ? con, mả? mê vu? đùa, vọc cát vớ? con quên cả thờ? g?an. Các em không b?ết cách chăm sóc, bế ẵm con cá? mà vứt lay, vứt lắt cho cha mẹ nuô? dưỡng. Thậm chí, không ít cảnh tượng thương tâm đã xảy ra như g?a đình ly tán, bạo lực g?a đình, con cá? bơ vơ bở? số tuổ? đờ? quá ít ỏ? của những ông bố, bà mẹ trẻ.
Bà mẹ nhí Mang Thị T?ến (15 tuổ?, mẹ của bé tra? 3 tuổ?) cho hay: "Chồng em là bạn học cùng lớp, ha? đứa lỡ ăn ở vớ? nhau có bầu nên đành nghỉ học cướ? nhau năm lớp 6. Lúc mớ? lấy về, em đang có bầu nên không làm v?ệc gì được. Chồng em lạ? tố? ngày đ? chơ? vớ? đám thanh n?ên trong làng, không chí thú làm ăn. Em rất tức g?ận nên ha? vợ chồng cã? nhau l?ên tục. Cũng may nhờ g?a đình ha? bên khuyên bảo, ha? đứa mớ? không bỏ nhau. Gần đây, anh ấy đã b?ết phụ g?úp công v?ệc trong nhà, tình hình mớ? cả? th?ện được đô? chút".
Vấn nạn tảo hôn ở Hàm Cần không còn là vấn đề xa lạ, mớ? mẻ vớ? chính quyền nơ? đây. Tuy nh?ên, muốn ngăn chặn hủ tục này t?ếp d?ễn trong đờ? sống của ngườ? Ra? là một bà? toán cũ kỹ nhưng vô cùng hóc búa. Bở? lẽ, trong quan n?ệm của ngườ? Ra?, v?ệc tra? gá? tìm h?ểu, yêu đương và có quan hệ, có con rồ? kết hôn là thuận theo tự nh?ên.
Đa số các cặp vợ chồng nhí đều ở vớ? nhau và? ba năm đến tuổ? kết hôn mớ? đến chính quyền xã làm hôn thú. Vì thế, rất cần có những chính sách, phương án xử lý th?ết thực và quyết l?ệt hơn nữa để các bé gá? nơ? đây được đ? học, đến trường, được bảo vệ sức khỏe. Mong rằng một ngày không xa, kh? trở lạ? Hàm Cần, chúng ta sẽ được chứng k?ến các em được sống đúng vớ? độ tuổ? của mình, được vô tư, hồn nh?ên tươ? cườ? như bao trẻ em khác trên mọ? m?ền tổ quốc.
Ông Nguyễn Văn Sông, Phó Chủ tịch xã Hàm Cần cho hay: “H?ện nay, đã nâng lên khoảng 15, 16 tuổ?. Có lẽ, một ngày không xa, độ tuổ? kết hôn sẽ t?ếp tục được nâng lên. Trước mắt, vẫn còn khoảng 60\% ngườ? Ra? ở Hàm Cần tảo hôn".
Nỗ? buồn về những ca vượt cạn "thập tử nhất s?nh" Nhìn những khuôn mặt "búng ra sữa" của các bà mẹ trẻ, chúng tô? không khỏ? chạnh lòng vì những hệ lụy các em phả? gánh chịu vì nạn tảo hôn đã và đang thịnh hành từ bao đờ? nay trong phong tục của ngườ? Ra? nơ? đây. Cuộc sống của các em gắn l?ền vớ? sự đó? nghèo, lạc hậu, thất học. Đ?ều đáng lo ngạ? hơn cả là các cặp vợ chồng trẻ con này, đều không có chút k?ến thức về sức khỏe s?nh sản, kế hoạch hóa g?a đình. Thế nên, đa số các bà mẹ nhí trong làng đều phả? trả? qua những cuộc vượt cạn "thập tử nhất s?nh" trong tay các bà lang vườn và những bà? thuốc bí truyền không rõ nguồn gốc. Bên cạnh đó, nạn đông con cũng là một gánh nặng kh?ến đô? va? các em thêm còm cõ?, mỏ? mệt. Mang Thị Huệ, Mang Thị H?ệp, Mang Thị Nở... và hàng chục bé gá? khác đều là những bà mẹ 2 - 3 con dù tuổ? đờ? chưa tròn đô? mươ?. |
Hoà? Thương - Quyên Tr?ệu
